చతుర్థ స్కంధము : పురంజను కథ
- ఉపకరణాలు:
ముట్టినను ముట్టు; మూర్కొన్న మూరు కొనును;
బలుకఁ బలుకును; బవళింపఁ బవ్వళించు;
హర్షమును బొంద నాత్మను హర్ష మొందు;
మోదమును బొందఁ దానును మోద మందు.
టీకా:
పానంబున్ = తాగుట; చేసినన్ = చేసినచో; తానునున్ = తను కూడ; పానమున్ = తాగుట; చేయున్ = చేయును; కుడిచినన్ = తినినచో; తానునున్ = తను కూడ; కుడుచున్ = తినును; మఱియున్ = ఇంకను; భక్షింపన్ = భక్షించినచో; తానునున్ = తను కూడ; భక్షించున్ = భక్షించును; నడచినన్ = మడచినచో; నడచును = నడచును; నవ్వినన్ = నవ్వినచో; నవ్వున్ = నవ్వును; ఏడ్వన్ = ఏడ్చినచో; ఏడుచున్ = ఏడుచును; పాడినన్ = పాడినచో; పాడున్ = పాడును; విన్నున్ = విన్నచో; వినున్ = వినును; చూచినన్ = చూచినచో; చూచున్ = చూచును; కూర్చున్నన్ = కూర్చొనినచో; ఉండు = ఉండును; = దుఃఖింపన్ = దుఃఖించినచో; దీనుడు = దీనమైనవాడు; ఐ = అయ్యి; దుఃఖించున్ = దుఃఖించును; నిలిచినన్ = నిలిచినచో; నిలుచున్ = నిలబడును; నిద్రింపన్ = నిద్రించినచో; నిద్రపోవున్ = నిద్రపోవును.
ముట్టినన్ = ముట్టుకొన్నచో; ముట్టు = ముట్టుకొనును; మూర్కొన్నన్ = వాసనచూసిన; మూరుకొనును = వాసనచూసును; పలుకన్ = మాట్లాడిన; పలుకున్ = మాట్లాడును; పవ్వళింపన్ = పడుకొనిన; పవ్వళించున్ = పడుకొనును; = హర్షమును = సంతోషమును; పొందన్ = పొందినచో; ఆత్మను = తనుకూడ; హర్షమున్ = సంతోషమును; ఒందున్ = పొందును; మోదమునున్ = ఆనందమును; పొందన్ = పొందినచో; తానునున్ = తనుకూడ; మోదమున్ = ఆనందమును; అందున్ = పొందును.
భావము:
పురంజనుడి రాణి అతను త్రాగితే తాను త్రాగుతుంది. అతను భుజిస్తే తాను భుజిస్తుంది. నవ్వితే నవ్వుతుంది. ఏడిస్తే ఏడుస్తుంది. పాడితే పాడుతుంది. వింటే వింటుంది. చూస్తే చూస్తుంది. కూర్చుంటే కూర్చుంటుంది. దుఃఖిస్తే దుఃఖిస్తుంది. నిలబడితే నిలబడుతుంది. నిద్రిస్తే నిదురిస్తుంది. ముట్టుకుంటే ముట్టుకుంటుంది. వాసన చూస్తే వాసన చూస్తుంది. పలికితే పలుకుతుంది. పవళిస్తే పవళిస్తుంది. అతను సంతోషిస్తే ఆమె సంతోషిస్తుంది.