దశమ స్కంధము - ఉత్తర : చిత్రరేఖ పటంబున చూపుట
- ఉపకరణాలు:
సకలోర్వీతలనాథ సన్నుతుఁడు, శశ్వద్భూరి బాహాబలా
ధికుఁ, డుగ్రాహవకోవిదుండు, త్రిజగద్విఖ్యాతచారిత్రకుం,
డకలంకోజ్జ్వల దివ్యభూషుఁడు విదర్భాధీశ్వరుండైన భీ
ష్మక భూపాలకుమారుఁ జూడు మితనిన్ మత్తద్విరేఫాలకా!
టీకా:
సకల = ఎల్ల; ఉర్వీతలనాథ = రాజులచే; సన్నుతుడు = పొగడబడువాడు; శశ్వత్ = ఊర్జితమైన; భూరి = మిక్కిలి అధికమైన; బాహాబల = భుజబలముచేత; అధికుండు = గొప్పవాడు; ఉగ్ర = భయంకరమైన; ఆహవ = యుద్ధము చేయు టందు; కోవిదుడు = నేర్పరి; త్రిజగత్ = ముల్లోకములలోను; విఖ్యాత = ప్రసిద్ధమైన; చారిత్రకుండు = వర్తన కలవాడు; అకలంక = కళంకములేని; ఉజ్జ్వల = ప్రకాశవంతమైన; దివ్య = గొప్ప; భూషుడు = ఆభరణములు కలవాడు; విదర్భా = విదర్భ దేశము యొక్క; అధీశ్వరుండు = రాజు; ఐన = అయిన; భీష్మకభూపాల కుమారున్ = రుక్మిని; చూడుము = చూడుము; ఇతనిన్ = ఇతనిని; మత్తద్విరేఫాలకా = ఉషాకన్య {మత్తద్విరేఫాలక - మత్తుగొన్న తుమ్మెదలవంటి ముంగురులు కల స్త్రీ}.
భావము:
ఓ అలికులనీలవేణీ! ఇతడు భీష్మకమహారాజు కుమారుడు రుక్మి; ఈ విదర్భరాజు సమస్త రాజలోక సన్నుతుడు; భుజబలసంపన్నుడు; రణకోవిదుడు; ప్రఖ్యాతచరిత్రుడు; దివ్యాలంకారభూషితుడు;