దశమ స్కంధము - పూర్వ : కాలయవనుడు వెంటజనుట
- ఉపకరణాలు:
ఇట్లు చొచ్చి మూఢహృదయంబునుం బోలెఁ దమఃపూర్ణంబయిన గుహాంతరాళంబున దీర్ఘతల్పనిద్రితుండయి గుఱక లిడుచున్న యొక్క మహాపురుషునిం గని శ్రీహరిగాఁ దలంచి.
టీకా:
ఇట్లు = ఈ విధముగ; చొచ్చి = ప్రవేశించి; మూఢ = మూఢుని; హృదయంబున్ = మనసు; బోలెన్ = వలె; తమః = చీకటి అను అఙ్ఞానముతో; పూర్ణంబు = నిండినది; ఐన = అగు; గుహ = గుహ; అంతరాళంబునన్ = లోపలిభాగము నందు; దీర్ఘ = విశాలమైన; తల్ప = పక్కపై, మంచముపై; నిద్రితుండు = నిద్రపోతున్నవాడు; అయి = ఐ; గుఱకలిడుచున్న = గురక పెడుతున్న; ఒక్క = ఒకానొక; మహా = గొప్ప, పెద్ద; పురుషునిన్ = మానవుడిని; కని = చూసి; శ్రీహరి = కృష్ణుని; కాన్ = అయినట్లు; తలంచి = ఎంచికొని.
భావము:
అజ్ఞానంతో నిండిన మూఢుని హృదయం మాదిరి చీకటితో నిండిన ఆ గుహలోపలకి యవనుడు ఈలాగ చొరపడి, అక్కడ పెద్ద పాన్పుమీద నిద్రలో మునిగి గురకపెడుతున్న ఒక మహాపురుషుడిని చూసి అతడే శ్రీకృష్ణుడని అనుకుని.....