పోతన తెలుగు భాగవతము

5-1-శ్లో.

రాజోవాచ
ఉక్తస్త్వయా భూమణ్డలాయామవిశేషో యావదాదిత్యస్తపతి యత్ర చాసౌ జ్యోతిషాం గణైశ్చన్ద్రమా వా సహ దృశ్యతే

5-2-శ్లో.

తత్రాపి ప్రియవ్రతరథచరణపరిఖాతైః సప్తభిః సప్త సిన్ధవ ఉపక్లృప్తా యత ఏతస్యాః సప్త ద్వీపవిశేషవికల్పస్త్వయా భగవన్ఖలు సూచిత ఏతదేవాఖిలమహం మానతో లక్షణతశ్చ సర్వం వి జిజ్ఞాసామి

5-3-శ్లో.

భగవతో గుణమయే స్థూలరూప ఆవేశితం మనో హ్యగుణేऽపి సూక్ష్మతమ ఆత్మజ్యోతిషి పరే బ్రహ్మణి భగవతి వాసుదేవాఖ్యే క్షమమావేశితుం తదు హైతద్గురోऽర్హస్యనువర్ణయితుమితి

5-4-శ్లో.

ఋషిరువాచ
న వై మహారాజ భగవతో మాయాగుణవిభూతేః కాష్ఠాం మనసా వచసా వాధిగన్తుమలం విబుధాయుషాపి పురుషస్తస్మాత్ప్రాధాన్యేనైవ భూగోలకవిశేషం నామరూపమానలక్షణతో వ్యాఖ్యాస్యామః

5-5-శ్లో.

యో వాయం ద్వీపః కువలయకమలకోశాభ్యన్తరకోశో నియుతయోజనవిశాలః సమవర్తులో యథా పుష్కరపత్రమ్

5-6-శ్లో.

యస్మిన్నవ వర్షాణి నవయోజనసహస్రాయామాన్యష్టభిర్మర్యాదాగిరిభిః సువిభక్తాని భవన్తి

5-7-శ్లో.

ఏషాం మధ్యే ఇలావృతం నామాభ్యన్తరవర్షం యస్య నాభ్యామవస్థితః సర్వతః సౌవర్ణః కుల గిరిరాజో మేరుర్ద్వీపాయామసమున్నాహః కర్ణికాభూతః కువలయకమలస్య మూర్ధని ద్వాత్రింశత్సహస్ర యోజనవితతో మూలే షోడశసహస్రం తావతాన్తర్భూమ్యాం ప్రవిష్టః

5-8-శ్లో.

ఉత్తరోత్తరేణేలావృతం నీలః శ్వేతః శృఙ్గవానితి త్రయో రమ్యకహిరణ్మయకురూణాం వర్షాణాం మర్యాదా గిరయః ప్రాగాయతా ఉభయతః క్షారోదావధయో ద్విసహస్రపృథవ ఏకైకశః పూర్వస్మాత్పూర్వస్మాదుత్తర ఉత్తరో దశాంశాధికాంశేన దైర్ఘ్య ఏవ హ్రసన్తి

5-9-శ్లో.

ఏవం దక్షిణేనేలావృతం నిషధో హేమకూటో హిమాలయ ఇతి ప్రాగాయతా యథా నీలాదయోऽయుతయోజనోత్సేధా హరివర్షకిమ్పురుషభారతానాం యథాసఙ్ఖ్యమ్

5-10-శ్లో.

తథైవేలావృతమపరేణ పూర్వేణ చ మాల్యవద్గన్ధమాదనావానీలనిషధాయతౌ ద్విసహస్రం పప్రథతుః కేతుమాలభద్రాశ్వయోః సీమానం విదధాతే

5-11-శ్లో.

మన్దరో మేరుమన్దరః సుపార్శ్వః కుముద ఇత్యయుతయోజనవిస్తారోన్నాహా మేరోశ్చతుర్ దిశమవష్టమ్భగిరయ ఉపక్లృప్తాః

5-12-శ్లో.

చతుర్ష్వేతేషు చూతజమ్బూకదమ్బన్యగ్రోధాశ్చత్వారః పాదపప్రవరాః పర్వతకేతవ ఇవాధి సహస్రయోజనోన్నాహాస్తావద్విటపవితతయః శతయోజనపరిణాహాః

5-13-శ్లో.

హ్రదాశ్చత్వారః పయోమధ్విక్షురసమృష్టజలా యదుపస్పర్శిన ఉపదేవగణా యోగైశ్వర్యాణి స్వాభావికాని భరతర్షభ ధారయన్తి

5-14-శ్లో.

దేవోద్యానాని చ భవన్తి చత్వారి నన్దనం చైత్రరథం వైభ్రాజకం సర్వతోభద్రమితి

5-15-శ్లో.

యేష్వమరపరివృఢాః సహ సురలలనాలలామయూథపతయ ఉపదేవగణైరుపగీయమాన మహిమానః కిల విహరన్తి

5-16-శ్లో.

మన్దరోత్సఙ్గ ఏకాదశశతయోజనోత్తుఙ్గదేవచూతశిరసో గిరిశిఖరస్థూలాని ఫలాన్యమృత కల్పాని పతన్తి

5-17-శ్లో.

తేషాం విశీర్యమాణానామతిమధురసురభిసుగన్ధిబహులారుణరసోదేనారుణోదా నామ నదీ మన్దరగిరిశిఖరాన్నిపతన్తీ పూర్వేణేలావృతముపప్లావయతి

5-18-శ్లో.

యదుపజోషణాద్భవాన్యా అనుచరీణాం పుణ్యజనవధూనామవయవస్పర్శసుగన్ధవాతో దశ యోజనం సమన్తాదనువాసయతి

5-19-శ్లో.

ఏవం జమ్బూఫలానామత్యుచ్చనిపాతవిశీర్ణానామనస్థిప్రాయాణామిభకాయనిభానాం రసేన జమ్బూ నామ నదీ మేరుమన్దరశిఖరాదయుతయోజనాదవనితలే నిపతన్తీ దక్షిణేనాత్మానం యావదిలావృతముపస్యన్దయతి

5-20-శ్లో.

తావదుభయోరపి రోధసోర్యా మృత్తికా తద్రసేనానువిధ్యమానా వాయ్వర్కసంయోగవిపాకేన సదామరలోకాభరణం జామ్బూనదం నామ సువర్ణం భవతి

5-21-శ్లో.

యదు హ వావ విబుధాదయః సహ యువతిభిర్ముకుటకటకకటిసూత్రాద్యాభరణరూపేణ ఖలు ధారయన్తి

5-22-శ్లో.

యస్తు మహాకదమ్బః సుపార్శ్వనిరూఢో యాస్తస్య కోటరేభ్యో వినిఃసృతాః పఞ్చాయామపరిణాహాః పఞ్చ మధుధారాః సుపార్శ్వశిఖరాత్పతన్త్యోऽపరేణాత్మానమిలావృతమనుమోదయన్తి

5-23-శ్లో.

యా హ్యుపయుఞ్జానానాం ముఖనిర్వాసితో వాయుః సమన్తాచ్ఛతయోజనమనువాసయతి

5-24-శ్లో.

ఏవం కుముదనిరూఢో యః శతవల్శో నామ వటస్తస్య స్కన్ధేభ్యో నీచీనాః పయోదధిమధుఘృత గుడాన్నాద్యమ్బరశయ్యాసనాభరణాదయః సర్వ ఏవ కామదుఘా నదాః కుముదాగ్రాత్పతన్తస్తముత్తరేణేలావృతముపయోజయన్తి

5-25-శ్లో.

యానుపజుషాణానాం న కదాచిదపి ప్రజానాం వలీపలితక్లమస్వేదదౌర్గన్ధ్యజరామయమృత్యు శీతోష్ణవైవర్ణ్యోపసర్గాదయస్తాపవిశేషా భవన్తి యావజ్జీవం సుఖం నిరతిశయమేవ

5-26-శ్లో.

కురఙ్గకురరకుసుమ్భవైకఙ్కత్రికూటశిశిరపతఙ్గరుచకనిషధశినీవాసకపిలశఙ్ఖ వైదూర్యజారుధిహంసఋషభనాగకాలఞ్జరనారదాదయో వింశతిగిరయో మేరోః కర్ణికాయా ఇవ కేసరభూతా మూలదేశే పరిత ఉపక్లృప్తాః

5-27-శ్లో.

జఠరదేవకూటౌ మేరుం పూర్వేణాష్టాదశయోజనసహస్రముదగాయతౌ ద్విసహస్రం పృథుతుఙ్గౌ భవతః ఏవమపరేణ పవనపారియాత్రౌ దక్షిణేన కైలాసకరవీరౌ ప్రాగాయతావేవముత్తరతస్త్రిశృఙ్గ మకరావష్టభిరేతైః పరిసృతోऽగ్నిరివ పరితశ్చకాస్తి కాఞ్చనగిరిః

5-28-శ్లో.

మేరోర్మూర్ధని భగవత ఆత్మయోనేర్మధ్యత ఉపక్లృప్తాం పురీమయుతయోజనసాహస్రీం సమ చతురస్రాం శాతకౌమ్భీం వదన్తి

5-29-శ్లో.

తామనుపరితో లోకపాలానామష్టానాం యథాదిశం యథారూపం తురీయమానేన పురోऽష్టావుపక్లృప్తాః