పోతన తెలుగు భాగవతము

11-1-శ్లో.

శ్రీభగవానువాచ
య ఏతాన్మత్పథో హిత్వా భక్తిజ్ఞానక్రియాత్మకాన్
క్షుద్రాన్కామాంశ్చలైః ప్రాణైర్జుషన్తః సంసరన్తి తే

11-2-శ్లో.

స్వే స్వేऽధికారే యా నిష్ఠా స గుణః పరికీర్తితః
విపర్యయస్తు దోషః స్యాదుభయోరేష నిశ్చయః

11-3-శ్లో.

శుద్ధ్యశుద్ధీ విధీయేతే సమానేష్వపి వస్తుషు
ద్రవ్యస్య విచికిత్సార్థం గుణదోషౌ శుభాశుభౌ
ధర్మార్థం వ్యవహారార్థం యాత్రార్థమితి చానఘ

11-4-శ్లో.

దర్శితోऽయం మయాచారో
ధర్మముద్వహతాం ధురమ్

11-5-శ్లో.

భూమ్యమ్బ్వగ్న్యనిలాకాశా భూతానాం పఞ్చధాతవః
ఆబ్రహ్మస్థావరాదీనాం శారీరా ఆత్మసంయుతాః

11-6-శ్లో.

వేదేన నామరూపాణి విషమాణి సమేష్వపి
ధాతుషూద్ధవ కల్ప్యన్త ఏతేషాం స్వార్థసిద్ధయే

11-7-శ్లో.

దేశకాలాదిభావానాం వస్తూనాం మమ సత్తమ
గుణదోషౌ విధీయేతే నియమార్థం హి కర్మణామ్

11-8-శ్లో.

అకృష్ణసారో దేశానామబ్రహ్మణ్యోऽసుచిర్భవేత్
కృష్ణసారోऽప్యసౌవీర కీకటాసంస్కృతేరిణమ్

11-9-శ్లో.

కర్మణ్యో గుణవాన్కాలో ద్రవ్యతః స్వత ఏవ వా
యతో నివర్తతే కర్మ స దోషోऽకర్మకః స్మృతః

11-10-శ్లో.

ద్రవ్యస్య శుద్ధ్యశుద్ధీ చ ద్రవ్యేణ వచనేన చ
సంస్కారేణాథ కాలేన మహత్వాల్పతయాథ వా

11-11-శ్లో.

శక్త్యాశక్త్యాథ వా బుద్ధ్యా సమృద్ధ్యా చ యదాత్మనే
అఘం కుర్వన్తి హి యథా దేశావస్థానుసారతః

11-12-శ్లో.

ధాన్యదార్వస్థితన్తూనాం రసతైజసచర్మణామ్
కాలవాయ్వగ్నిమృత్తోయైః పార్థివానాం యుతాయుతైః

11-13-శ్లో.

అమేధ్యలిప్తం యద్యేన గన్ధలేపం వ్యపోహతి
భజతే ప్రకృతిం తస్య తచ్ఛౌచం తావదిష్యతే

11-14-శ్లో.

స్నానదానతపోऽవస్థా వీర్యసంస్కారకర్మభిః
మత్స్మృత్యా చాత్మనః శౌచం శుద్ధః కర్మాచరేద్ద్విజః

11-15-శ్లో.

మన్త్రస్య చ పరిజ్ఞానం కర్మశుద్ధిర్మదర్పణమ్
ధర్మః సమ్పద్యతే షడ్భిరధర్మస్తు విపర్యయః

11-16-శ్లో.

క్వచిద్గుణోऽపి దోషః స్యాద్దోషోऽపి విధినా గుణః
గుణదోషార్థనియమస్తద్భిదామేవ బాధతే

11-17-శ్లో.

సమానకర్మాచరణం పతితానాం న పాతకమ్
ఔత్పత్తికో గుణః సఙ్గో న శయానః పతత్యధః

11-18-శ్లో.

యతో యతో నివర్తేత విముచ్యేత తతస్తతః
ఏష ధర్మో నృణాం క్షేమః శోకమోహభయాపహః

11-19-శ్లో.

విషయేషు గుణాధ్యాసాత్పుంసః సఙ్గస్తతో భవేత్
సఙ్గాత్తత్ర భవేత్కామః కామాదేవ కలిర్నృణామ్

11-20-శ్లో.

కలేర్దుర్విషహః క్రోధస్తమస్తమనువర్తతే
తమసా గ్రస్యతే పుంసశ్చేతనా వ్యాపినీ ద్రుతమ్

11-21-శ్లో.

తయా విరహితః సాధో జన్తుః శూన్యాయ కల్పతే
తతోऽస్య స్వార్థవిభ్రంశో మూర్చ్ఛితస్య మృతస్య చ

11-22-శ్లో.

విషయాభినివేశేన నాత్మానం వేద నాపరమ్
వృక్ష జీవికయా జీవన్వ్యర్థం భస్త్రేవ యః శ్వసన్

11-23-శ్లో.

ఫలశ్రుతిరియం నౄణాం న శ్రేయో రోచనం పరమ్
శ్రేయోవివక్షయా ప్రోక్తం యథా భైషజ్యరోచనమ్

11-24-శ్లో.

ఉత్పత్త్యైవ హి కామేషు ప్రాణేషు స్వజనేషు చ
ఆసక్తమనసో మర్త్యా ఆత్మనోऽనర్థహేతుషు

11-25-శ్లో.

నతానవిదుషః స్వార్థం భ్రామ్యతో వృజినాధ్వని
కథం యుఞ్జ్యాత్పునస్తేషు తాంస్తమో విశతో బుధః

11-26-శ్లో.

ఏవం వ్యవసితం కేచిదవిజ్ఞాయ కుబుద్ధయః
ఫలశ్రుతిం కుసుమితాం న వేదజ్ఞా వదన్తి హి

11-27-శ్లో.

కామినః కృపణా లుబ్ధాః పుష్పేషు ఫలబుద్ధయః
అగ్నిముగ్ధా ధూమతాన్తాః స్వం లోకం న విదన్తి తే

11-28-శ్లో.

న తే మామఙ్గ జానన్తి హృదిస్థం య ఇదం యతః
ఉక్థశస్త్రా హ్యసుతృపో యథా నీహారచక్షుషః

11-29-శ్లో.

తే మే మతమవిజ్ఞాయ పరోక్షం విషయాత్మకాః
హింసాయాం యది రాగః స్యాద్యజ్ఞ ఏవ న చోదనా

11-30-శ్లో.

హింసావిహారా హ్యాలబ్ధైః పశుభిః స్వసుఖేచ్ఛయా
యజన్తే దేవతా యజ్ఞైః పితృభూతపతీన్ఖలాః

11-31-శ్లో.

స్వప్నోపమమముం లోకమసన్తం శ్రవణప్రియమ్
ఆశిషో హృది సఙ్కల్ప్య త్యజన్త్యర్థాన్యథా వణిక్

11-32-శ్లో.

రజఃసత్త్వతమోనిష్ఠా రజఃసత్త్వతమోజుషః
ఉపాసత ఇన్ద్రముఖ్యాన్దేవాదీన్న యథైవ మామ్

11-33-శ్లో.

ఇష్ట్వేహ దేవతా యజ్ఞైర్గత్వా రంస్యామహే దివి
తస్యాన్త ఇహ భూయాస్మ మహాశాలా మహాకులాః

11-34-శ్లో.

ఏవం పుష్పితయా వాచా వ్యాక్షిప్తమనసాం నృణామ్
మానినాం చాతిలుబ్ధానాం మద్వార్తాపి న రోచతే

11-35-శ్లో.

వేదా బ్రహ్మాత్మవిషయాస్త్రికాణ్డవిషయా ఇమే
పరోక్షవాదా ఋషయః పరోక్షం మమ చ ప్రియమ్

11-36-శ్లో.

శబ్దబ్రహ్మ సుదుర్బోధం ప్రాణేన్ద్రియమనోమయమ్
అనన్తపారం గమ్భీరం దుర్విగాహ్యం సముద్రవత్

11-37-శ్లో.

మయోపబృంహితం భూమ్నా బ్రహ్మణానన్తశక్తినా
భూతేషు ఘోషరూపేణ విసేషూర్ణేవ లక్ష్యతే

11-38-శ్లో.

యథోర్ణనాభిర్హృదయాదూర్ణాముద్వమతే ముఖాత్
ఆకాశాద్ఘోషవాన్ప్రాణో మనసా స్పర్శరూపిణా

11-39-శ్లో.

ఛన్దోమయోऽమృతమయః సహస్రపదవీం ప్రభుః
ఓంకారాద్వ్యఞ్జితస్పర్శ స్వరోష్మాన్తస్థభూషితామ్

11-40-శ్లో.

విచిత్రభాషావితతాం ఛన్దోభిశ్చతురుత్తరైః
అనన్తపారాం బృహతీం సృజత్యాక్షిపతే స్వయమ్

11-41-శ్లో.

గాయత్ర్యుష్ణిగనుష్టుప్చ బృహతీ పఙ్క్తిరేవ చ
త్రిష్టుబ్జగత్యతిచ్ఛన్దో హ్యత్యష్ట్యతిజగద్విరాట్

11-42-శ్లో.

కిం విధత్తే కిమాచష్టే కిమనూద్య వికల్పయేత్
ఇత్యస్యా హృదయం లోకే నాన్యో మద్వేద కశ్చన

11-43-శ్లో.

మాం విధత్తేऽభిధత్తే మాం వికల్ప్యాపోహ్యతే త్వహమ్
ఏతావాన్సర్వవేదార్థః శబ్ద ఆస్థాయ మాం భిదామ్
మాయామాత్రమనూద్యాన్తే ప్రతిషిధ్య ప్రసీదతి