దశమ స్కంధము - పూర్వ : ఆలకదుపుల మేప బోవుట
- ఉపకరణాలు:
శాఖాపుష్పఫలప్రభారనతలై చర్చించి యో! దేవ! మా
శాఖిత్వంబు హరింపు; మంచు శుకభాషన్ నీ కెఱింగించుచున్
శాఖాహస్తములం బ్రసూనఫలముల్ జక్కన్ సమర్పించుచున్
శాఖిశ్రేణులు నీ పదాబ్జముల కోజన్ మ్రొక్కెడిం జూచితే.
టీకా:
శాఖా = కొమ్మల యొక్క; పుష్ప = పూల యొక్క; ఫల = పండ్ల యొక్క; ప్రభార = అధికమైన బరువు వలన; నతలు = వంగినవి, మొక్కుతిన్నవి; ఐ = అయ్యి; చర్చించి = విచారించుకొని; ఓ = ఓయీ; దేవా = దేవుడా; మా = మా యొక్క; శాఖిత్వంబున్ = వృక్షత్వమును, స్థావరజన్మమును; హరింపుము = పోగొట్టుము; అంచున్ = అనుచు; శుక = చిలుకల; భాషన్ = పలుకులచేత; నీ = నీ; కున్ = కు; ఎఱింగించుచున్ = తెలుపుతు; శాఖా = కొమ్మలు అనెడి; హస్తములన్ = చేతులచేత; ప్రసూన = పువ్వులను; ఫలములున్ = పండ్లు; చక్కన్ = చక్కగా; సమర్పించుచున్ = భక్తిగా ఇచ్చుచు; శాఖి = వృక్షముల; శ్రేణులు = వరుసలు; నీ = నీ యొక్క; పద = పాదములు అనెడి; అబ్జముల్ = పద్మముల; కున్ = కు; ఓజన్ = ఉత్సాహముగా; మ్రొక్కెడిన్ = నమస్కరించుచున్నవి; చూచితే = చూచితివా.
భావము:
“అన్నా! బలదేవా! ఈ చెట్లు చూసావా? కొమ్మల నిండా నిండి ఉన్న పూలగుత్తుల బరువుతో, పళ్ళ భారంతో వంగిపోయి నీ పాదాలు స్పృశిస్తూ, నమస్కరిస్తూ ఉన్నాయి. తమ మీద వాలిన చిలుకల వాక్కులతో “ఓ దేవా! మా యీ వృక్షజన్మను పరిహరించి ఉత్తమ జన్మ ప్రసాదించ” మని తమ కోరికను నీకు వివ్నవిస్తూ ఉన్నాయి. తమ కొమ్మలు అనే చేతులతో పూవులు పండ్లు నీకు చక్కగా సమర్పిస్తూ ఈ చెట్లు వరుసలు కట్టి నీ పాదపద్మాలకు చక్కగా మ్రొక్కుతూ ఉన్నాయి