పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - పూర్వ : గోపికలు కృష్ణుని యల్లరి చెప్పుట

  •  
  •  
  •  

10.1-327-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

లకంఠి! మా వాడ రితల మెల్ల నీ-
ట్టి రాఁగల డని పాలు పెరుగు
లిండ్లలోపల నిడి యే మెల్లఁ దన త్రోవఁ-
జూచుచో నెప్పుడు చొచ్చినాఁడొ?
లుపుల ముద్రల తాళంబులును బెట్టి-
యున్న చందంబున నున్న వరయ;
నొక యింటిలోఁ బాడు నొక యింటిలో నాడు-
నొక యింటిలో నవ్వు నొకటఁ దిట్టు;

10.1-327.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నొకట వెక్కిరించు నొక్కొకచో మృగ
క్షి ఘోషణములు రఁగఁ జేయు
నిట్లు చేసి వెనుక నెక్కడఁ బోవునో
కాన రాఁడు రిత్త డవ లుండు.

టీకా:

కలకంఠి = పడతి {కలకంఠి - కోకిలవంటి కంఠస్వరము కలామె, స్త్రీ}; మా = మా యొక్క; వాడన్ = పేట, వీధి; గరితలము = స్త్రీలము {గరితలు - ఉత్తమురాండ్రు, స్త్రీలు}; నీ = నీ యొక్క; పట్టి = పిల్లవాడు; రాగలడు = వస్తాడు; అని = భావించి; పాలు = పాలను; పెరుగున్ = పెరుగును; ఇండ్ల = ఇళ్ళ; లోపలన్ = లో; ఇడి = పెట్టి; ఏము = మేము; ఎల్లన్ = అందరము; తన = అతని; త్రోవన్ = దారిలో; చూచుచోన్ = చూస్తుండగా; ఎప్పుడున్ = ఎప్పుడు; చొచ్చినాడొ = దూరాడో; తలుపుల = తలుపుల యొక్క; ముద్రల = గొళ్ళెముల; తాళంబులునున్ = తాళములు; పెట్టి = వేసినవి; ఉన్నన్ = అలానే ఉన్న; చందంబునన్ = విధముగనే; ఉన్నవి = ఉన్నాయి; అరయ = తరచి చూసినను; ఒక = ఒకానొక; ఇంటి = ఇంటి; లోన్ = అందు; పాడున్ = పాటలు పాడును; ఒక = ఒకానొక; ఇంటి = నివాసము; లోన్ = అందు; ఆడున్ = నాట్య మాడును; ఒక = ఒకానొక; ఇంటి = గృహము; లోన్ = అందు; నవ్వున్ = నవ్వుతుండును; ఒకటన్ = ఒకదానిలో; తిట్టున్ = తిడుతుండును; ఒకటన్ = ఒకచోట.
వెక్కిరించున్ = వెక్కిరించును; ఒక్కొక్కచోన్ = కొన్ని చోట్ల; మృగ = జంతువుల; పక్షి = పక్షుల; ఘోషణములున్ = అరుపులను; పరగన్ = ప్రసిద్ధముగా; చేయున్ = చేయును; ఇట్లు = ఈ విధముగ; చేసి = చేసిన; వెనుకన్ = తరువాత; ఎక్కడన్ = ఎక్కడకు; పోవునో = వెళ్ళిపోవునో; కానరాడు = కనిపించడు; రిత్త = ఖాళీ; కడవలు = కుండలు; ఉండు = ఉండును.

భావము:

ఓ యశోదమ్మా! మంజులవాణి! మీ వాడు వస్తాడని ఊహించాము. మా వీథిలోని గొల్ల భామలము అందరము తలుపులు అన్ని వేసేసి, గడియలకు తాళాలు బిగించాము. అతను వచ్చే దారిని కాపాలాగా చూస్తునే ఉన్నాం. తలుపులకు వేసిన గొళ్లేలు తాళాలు వేసినవి వేసినట్టే ఉన్నాయి. కాని ఇలా చూసేసరికి ఎలా వచ్చాడో ఎలా దూరాడో మరి ఒకరి ఇంట్లో పాటలు పాడుతున్నాడు. ఇంకొక ఇంటిలో గెంతుతున్నాడు. ఇంకో ఇంట్లో నవ్వుతున్నాడు. మరింకొక ఇంట్లోనేమో తిడుతున్నాడు. ఇంకొక చోటేమో ఎక్కిరిస్తున్నాడు. కొన్ని ఇళ్ళల్లో అయితే పక్షులలా కూతలు జంతువులలా కూతలు కూస్తున్నాడు.. ఇంతట్లోనే ఎలా వెళ్ళిపోతాడో చటుక్కున వెళ్ళిపొతాడు. చూస్తే ఖాళీ కడవలు ఉంటాయి తల్లీ.