టిప్పణి కోశాలు పట్టికలు : టిప్పణి పట్టిక (హంస - హ్రీ)
శ్రీరామ
5738} హంస - (1) బ్రహ్మదేవుని వాహనము, (2) సన్యాసాశ్రమములలో ఉన్నతమైనది. (3) పరమాత్మ :-
[4-16-చ.]
5739} హంసతురంగము - హంసను తురంగము (వాహనము) గాగలవాడు, బ్రహ్మ :-
[6-3-ఉ.]
5740} హంసవాహనుడు - హంస వాహనముగా కలవాడు, బ్రహ్మ :-
[7-86-వ.]
5741} హంసుడు - పరమాత్మ తానైనవాడు, విష్ణువు :-
[11-77-వ.]
5742} హతదితిసుత - సంహరించిన దితిసుతులు (దైత్యులు) కలవాడు, శ్రీకృష్ణుడు :-
[5.1-182-క.]
5743} హనుమద్వజుడు - హనుమంతుని జండాపై కలవాడు, అర్జున :-
[1-371-క.]
5744} హయగ్రీవుడు - హయ (గుఱ్ఱపు) గ్రీవుడు (శిరస్సు గలవాడు) :-
[2-139-వ.,
7-29-వ.]
5745} హరపటుచాపఖండనుడు - హర (శివుని) పటు (గట్టి) చాప (విల్లును) ఖండనుడు (విరిచినవాడు), రాముడు :-
[7-482-చ.]
5746} హరి - సర్వ దుఃఖములను, పాపములను హరించు వాడు, ప్రళయకాలమున సర్వము తన గర్భమున హరించుకొనువాడు, విష్ణువు, హకారముతో కూడిన నిశ్వాసము రేఫతో కూడిన కంఠనాదము ఓంకారము :-
[1-186-వ.,
1-218-వ.,
1-227-మ.,
2-30-వ.,
2-103-క.,
2-117.1-తే.,
2-117.1-తే.,
2-121.1-తే.,
2-139-వ.,
2-144-మ.,
2-148-మ.,
2-150.1-తే.,
2-151-చ.,
2-173.1-తే.,
2-181-క.,
2-199-వ.,
2-209-చ.,
2-214-మ.,
2-217.1-తే.,
2-225.1-తే.,
2-247-చ.,
2-257.1-తే.,
2-262-క.,
2-275-మ.,
3-19-చ.,
3-48-క.,
3-54-క.,
3-73-క.,
3-99.1-తే.,
3-105-క.,
3-105-క.,
3-143-క.,
3-149-క.,
3-158-క.,
3-166-క.,
3-196-వ.,
3-212-చ.,
3-222-ఉ.,
3-336-తే.,
3-366-క.,
3-373-మ.,
3-400-మ.,
3-447.1-తే.,
3-488-తే.,
3-510-చ.,
3-647-క.,
3-688-క.,
3-697-వ.,
3-836-చ.,
3-897.1-తే.,
4-426-క.,
6-33-క.,
7-217-వ.,
7-241-వ.,
7-248-క.,
8-18.1-ఆ.,
8-116-శా.,
8-477-మ.,
9-15-వ.,
9-82.1-తే.,
9-420-క.,
10.1-5-క.,
10.1-11-ఆ.,
10.1-16-క.,
10.1-54-మ.,
10.1-232-క.,
10.1-543-వ.,
10.1-580-వ.,
10.1-670-క.,
10.1-949-క.,
10.1-1015.1-ఆ.,
10.2-432-చ.,
10.2-477-ఆ.,
10.2-630-క.,
10.2-630-క.,
10.2-749-ఆ.,
10.2-773-చ.,
10.2-1204.1-తే.,
11-77-వ.,
11-77-వ.]
5747} హరిజుడు - కృష్ణుని పుత్రుడు, ప్రద్యుమ్నుడు :-
[10.2-17-మ.]
5748} హరిణాక్షి - హరిణము (లేడి)వంటి అక్షి (కన్నులు కలామె), స్త్రీ :-
[8-236-క.,
10.2-174-క.]
5749} హరిణీనయన - లేడివంటి కన్నులు కలామె, స్త్రీ :-
[10.1-1087-క.]
5750} హరిణీలోచన - లేడివంటి కన్నులు కలామె, స్త్రీ :-
[10.1-1213-మ.]
5751} హరిణీసుతుడు - విభాండకమునికి లేడి యందు కలిగినవాడు, ఋశ్యశృంగుడు :-
[9-695-వ.]
5752} హరితత్త్త్వవేది - హరి (భగవంతుని) తత్త్వమును వేది (తెలిసినవాడు), భాగవతుడు :-
[3-157-క.]
5753} హరితత్పరుడు - తను కానిది హరి మాత్రమే అని నడచువాడు :-
[1-140-క.]
5754} హరిదశ్వుడు - హరిత (పచ్చని) అశ్వుడు (అశ్వములు గలవాడు), సూర్యుడు :-
[6-419-క.]
5755} హరిదిభేంద్రము - హరిత్ (దిక్కు లందలి) ఇభ (గజము) ఇంద్రము (శ్రేష్ఠమైనది), దిగ్గజము :-
[8-40.1-తే.]
5756} హరినయన - లేడి వంటి కన్నులు కలామె, రుక్మావతి :-
[10.2-284-వ.]
5757} హరిపదము - విష్ణుమూర్తి స్థానము, వైకుంఠము :-
[4-668-క.,
4-690-తే.]
5758} హరిమధ్య - సింహము వంటి నడుము కల స్త్రీ :-
[4-317-మ.,
10.1-837-వ.,
10.1-1754-క.,
10.2-28-క.,
10.2-120-వ.]
5759} హరిహయదిక్కు - ఇంద్రుని యొక్క దిక్కు, తూర్పు :-
[10.1-1615-వ.]
5760} హరిహయుడు - 1. హరి (ఐరావతము అనెడి ఏనుగు) వాహనముగ కలవాడు, ఇంద్రుడు, 2. పచ్చని గుఱ్ఱములు కలవాడు, సూర్యుడు :-
[4-524.1-తే.,
10.1-938-వ.,
10.1-1025-క.]
5761} హరుడు - లయకారుడు, ప్రళయకాలమున సర్వమును హరించువాడు, శివుడు :-
[3-465-క.,
4-95-చ.,
4-149.1-తే.,
4-426-క.,
4-697-వ.,
7-387-క.,
8-247-ఆ.,
10.2-402-చ.,
10.2-410-ఉ.]
5762} హర్యక్షము - పచ్చకన్నుల మృగము, సింహము :-
[10.2-979.1-తే.]
5763} హర్యశ్వుడు - హరి (పచ్చని) రంగు కల గుఱ్ఱము కలవాడు :-
[4-640-వ.]
5764} హలధరుడు - నాగలి ఆయుధము ధరించువాడు, బలరాముడు :-
[3-105-క.,
3-129.1-తే.,
10.1-737-క.,
10.2-298-క.]
5765} హలపాణి - నాగలి ఆయుధము ధరించువాడు, బలరాముడు :-
[10.2-590-క.]
5766} హలాయుధుడు - హల (నాగలి) ఆయుధము కలవాడు, బలరాముడు :-
[10.1-1561-శా.,
10.1-1724-చ.,
10.2-296-ఉ.,
10.2-357-ఉ.,
10.2-578-వ.,
11-103-వ.]
5767} హలి - హలాయుధము కలవాడు, బలరాముడు :-
[1-348.1-తే.,
10.1-1564-లవి.,
10.2-94-క.,
10.2-417-మ.,
10.2-554-క.]
5768} హవిర్ధానుడు - హవిస్సును ధరించినవాడు, తండ్రి విజితాశ్వుడు, తల్లి నభస్వతి, భార్య హవిర్ధాని, పుత్రులు బర్హిష్మదుడు, గయుడు, శుక్రుడు, కృష్ణుడు, సత్యుడు, జితవ్రతుడు అని ఆరుగురు. :-
[4-675-క.]
5769} హవిర్భాగములు - హవిస్సులు (యజ్ఞకుండమున దేవతలకై వేల్చబడిన అన్నము నెయ్యి) అందలి దేవతల వారివారి భాగములు :-
[2-16-వ.,
3-742.1-తే.]
5770} హవిర్భుక్కు - హవిస్సు (హోమద్రవ్యము) భుజించునది, అగ్ని :-
[4-26-వ.]
5771} హవిర్ముఖి - ప్రకటమైన ముఖం కలది, గొప్ప వెలుగు కలది, కుడికన్నుకు సంకేతంగా పురంజనోపాఖ్యానంలో వాడబడింది :-
[4-768-వ.]
5772} హవిస్సు - అగ్నిహోత్రమున హోమము చేయు ద్రవ్యములు (ఇగర్చబెట్టినఅన్నము నెయ్యి) :-
[4-394.1-తే.,
4-589.1-తే.,
5.2-58-వ.,
9-10.1-తే.]
5773} హవ్యభుక్కు - హవ్యములను భుజించువాడు, అగ్నిహోత్రుడు :-
[4-38-చ.]
5774} హవ్యము - అగ్నిహోత్రమున హోమము చేయు ద్రవ్యములు (ఇగర్చబెట్టినఅన్నము నెయ్యి) :-
[3-738-వ.,
4-197-మ.,
7-455-వ.]
5775} హవ్యవాహనలోచనుడు - హవ్యవాహనుడు (అగ్ని) లోచనుడు (కన్నుల గలవాడు), శివుడు :-
[4-940-చ.]
5776} హవ్యవాహనుడు - హవిస్సులను తీసుకుపోవువాడు, అగ్నిదేవుడు :-
[2-277.1-తే.,
4-682-చ.,
12-34-వ.]
5777} హవ్యవాహుడు - హవిస్సులను తీసుకుపోవువాడు, అగ్నిదేవుడు :-
[11-105-వ.]
5778} హస్తిదురవస్థావక్రి - హస్తి (ఏనుగు యొక్క) దురవస్థ (ఆపదను) వక్రి (మరలించెడివాడు), విష్ణువు :-
[8-107-మ.]
5779} హస్తిలోకనాథుడు - ఏనుగుల సమూహమునకు పతి, గజేంద్రుడు :-
[8-121.1-ఆ.]
5780} హాసమాత్రము - నవ్వుఒక్కదానితో, అవలీలగా :-
[8-545-ఉ.]
5781} హింస - మనస్సుచేగానీ, మాటచేగానీ, శరీరం చేత గానీ ప్రాణులను నొప్పించడం, చంపడం. ఇది సమంజసమైతే శిక్ష, కాకపోతే హింస. :-
[4-215-వ.]
5782} హింసనడంచుబ్రహ్మము - హింసను అణచివేసెడి పరబ్రహ్మ, బ్రహ్మదేవుడు :-
[6-3-ఉ.]
5783} హింసాపరపరమస్తకమాంసకరాళితగదాభిమతహస్తుడు - హింసపర (హింస యందు లగ్నమైన) పర (శత్రువుల) మస్తక (శిరస్సు లందలి) మాంస (మాంసము) కరాళిత (క్రూరము గల) గద (గదాయుధమును) అభిమత (కోరి ధరించిన) హస్తుడు (హస్తము గలవాడు), విష్ణువు :-
[6-35-క.]
5784} హితుడు - హితము కోరెడివాడు, విష్ణువు :-
[6-438-చ.]
5785} హిమకరుడు - చల్లదనము ఇచ్చు వాడు, చంద్రుడు :-
[2-164-క.,
10.1-579-క.]
5786} హిరణ్మయాండము - హిరణ్య (బంగారము, గొప్పతనము) మయ (నిండిన) అండము (గుడ్డు) :-
[3-719-వ.]
5787} హిరణ్యకశిపుడు - బంగారు వస్త్రము ధరించు వాడు :-
[1-63-వ.]
5788} హిరణ్యగర్భుడు - హిరణ్య (బంగారు అండము) నందు గర్భుడు (జనించిన వాడు), బ్రహ్మదేవుడు :-
[1-58-వ.,
2-112-వ.,
4-426-క.,
8-658-వ.]
5789} హిరణ్యవీర్యుడు - హిరణ్యగర్భాండమునకు వీర్యము (కారణభూతము) యైనవాడు, విష్ణువు :-
[4-703.1-తే.]
5790} హిరణ్యాక్షుడు - హిరణ్య (బంగారము) వంటి కన్నులు ఉన్నవాడు, హిరణ్యాక్షుడు అను రాక్షసుడు :-
[3-447.1-తే.]
5791} హుతాశనుడు - అగ్నిదేవుడు, హుత+అశ్+అణ్, హుతం ద్రవ్యం అశ్నాతి, హోమ ద్రవ్యమును భుజించువాడు. అగ్ని. :-
[2-277.1-తే.,
3-631-చ.,
4-589.1-తే.,
4-619.1-తే.,
7-295-మ.]
5792} హృదయగ్రంధి - 1. హృదయమున ఉండు గ్రంధి (ముడి, సంధి), సందేహము, హృత్+అయమ్ ఇదిగో ఇక్కడున్నా, 2. అనాహతచక్రము :-
[3-889-వ.]
5793} హృదయబంధకములు - హృదయమును జ్ఞానము వంక పోనీయక కట్టివేసెడివి, తగులములు :-
[7-371-వ.]
5794} హృదయేశుడు - హృదయ (ఆత్మలకు) ఈశ (ప్రభువు), విష్ణువు, భర్త :-
[3-482-క.,
8-727-క.]
5795} హృదయేశ్వరుడు - మనసు నందు అధికారము కలవాడు, భర్త :-
[3-507-వ.]
5796} హృదీశుడు - హృదయేశ్వరుడు, మనసునకు దేవుడు, భర్త :-
[3-458-క.]
5797} హృదీశ్వరుడు - హృదయములకు ఈశ్వరుడు, విష్ణువు, భర్త :-
[3-930-చ.]
5798} హృద్గ్రంథి - హృదయమునందలి యజ్ఞానము యనెడి ముడి :-
[4-619.1-తే.]
5799} హృన్నాథుడు - హృదయమునకు ప్రభువు, భర్త :-
[9-246-శా.]
5800} హృషీకేశుడు - హృషీకములు (ఇంద్రియములు)కు ఈశుడు, విష్ణువు, వ్యు. హృషీకేశః హృషీకాణాం (ఇంద్రియాణాం) ఈశః (నియామకుడు) :-
[1-188-వ.,
2-89-వ.,
3-400-మ.,
4-355-వ.,
7-109-వ.,
7-149-తే.,
8-136-వ.,
10.1-236-వ.,
10.1-683-వ.,
10.2-427-తే.,
10.2-629-ఆ.]
5801} హేతు - ఆ అహంకార వృత్తియే జననకారణముగా గల అపంచీకృత పంచమహాభూత రూపముగా నుండుట :-
[10.1-537-వ.]
5802} హేమంతఋతువు - మార్గశిర పుష్యమాసములు :-
[7-448-వ.]
5803} హేమక్ష్మాధరము - హేమ (బంగారు) క్ష్మాధరము (కొండ), మేరుపర్వతము :-
[8-112-శా.]
5804} హేమగిరీంద్రచారుకోదండుడు - హేమగిరీంద్ర (మేరుపర్వతోత్తమును) చారు (అందమైన) కోదండుడు (విల్లుగా గలవాడు), శివుడు :-
[6-2-ఉ.]
5805} హేమవాసుడు - బంగారు అంబరములను ధరించువాడు, విష్ణువు :-
[6-124.1-ఆ.]
5806} హేమాద్రి - బంగారు కొండ, మేరు పర్వతము :-
[3-413.1-తే.]
5807} హోత - ఋగ్వేదము తెలిసిన ఋత్విక్కు :-
[8-536.1-తే.,
9-10.1-తే.,
9-342.1-తే.]
5808} హ్రీ - లజ్జ, హ్రీ+క్విప్, జిహ్రీయతి తస్య భావః కర్మ వా. :-
[4-28-వ.]