ఛందోపరిచయము : తేటగీతి
26 తేటగీతి (ఉపజాతి)
తే.ఒక్కఁ డర్కుఁ డిద్ధఱు జిష్ణు లొనర మఱియు
నిద్ధ ఱర్కు లీచొప్పుమ నేగురేసి
నాల్గు వంకలఁ గదిసి వర్ణన మొనర్ప
తేటగీతి విష్ణుని పేర్మిఁ దేటపఱచు.
గణ విభజన
1 సూర్య గణం 2 ఇంద్ర గణాలు 2- సూర్య గణాలు
UI UII IIIU III III
హ భ నగ న న
ఒక్కఁ డర్కుఁ డి ద్ధఱు జిష్ణు లొనర మఱియు
లక్షణములు
• పాదాలు: నాలుగు
• ప్రతి పాదంలోనూ అక్షరాల సంఖ్య: నియమం లేదు
• ప్రతిపాదంలోని గణాలు: ప్రతిపాదంలో - 1 సూర్యగణము 2 ఇంద్రగణములు 2 సూర్యగణములు.
• యతి :
ప్రతి పాదములో - 4వ గణాద్యక్షరం
• ప్రాస:
నియమం లేదు
• ప్రాస: యతి
యతి బదులు ప్రాస యతి వేయవచ్చు
పోతన తెలుగు భాగవతములో వాడిన పద్యముల సంఖ్య - 1061
ఉదాహరణ 1:
9-269.1-తే.
విని దశగ్రీవుఁ డంగజ వివశుఁ డగుచు
నర్థిఁ బంచినఁ బసిఁడిఱ్ఱి యై నటించు
నీచు మారీచు రాముఁడు నెఱి వధించె
నంతలో సీతఁ గొనిపోయె నసురవిభుఁడు.
ఉదాహరణ 2:
8-87.1-తే.
అఖిల రూపముల్ దనరూప మైనవాఁడు
ఆదిమధ్యాంతములు లేక యడరువాఁడు
భక్తజనముల దీనుల పాలివాఁడు
వినఁడె? చూడఁడె? తలఁపడె? వేగ రాఁడె?