చతుర్థ స్కంధః : పంచవింశోఽధ్యాయః - 25
4-25-1
మైత్రేయ ఉవాచ
ఇతి సందిశ్య భగవాన్ బార్హిషదైరభిపూజితః .
పశ్యతాం రాజపుత్రాణాం తత్రైవాంతర్దధే హరః
4-25-2
రుద్రగీతం భగవతః స్తోత్రం సర్వే ప్రచేతసః .
జపంతస్తే తపస్తేపుర్వర్షాణామయుతం జలే
4-25-3
ప్రాచీనబర్హిషం క్షత్తః కర్మస్వాసక్తమానసం .
నారదోఽధ్యాత్మతత్త్వజ్ఞః కృపాలుః ప్రత్యబోధయత్
4-25-4
శ్రేయస్త్వం కతమద్రాజన్ కర్మణాఽఽత్మన ఈహసే .
దుఃఖహానిః సుఖావాప్తిః శ్రేయస్తన్నేహ చేష్యతే
4-25-5
రాజోవాచ
న జానామి మహాభాగ పరం కర్మాపవిద్ధధీః .
బ్రూహి మే విమలం జ్ఞానం యేన ముచ్యేయ కర్మభిః
4-25-6
గృహేషు కూటధర్మేషు పుత్రదారధనార్థధీః .
న పరం విందతే మూఢో భ్రామ్యన్ సంసారవర్త్మసు
4-25-7
నారద ఉవాచ
భో భోః ప్రజాపతే రాజన్ పశూన్ పశ్య త్వయాధ్వరే .
సంజ్ఞాపితాంజీవసంఘాన్ నిర్ఘృణేన సహస్రశః
4-25-8
ఏతే త్వాం సంప్రతీక్షంతే స్మరంతో వైశసం తవ .
సంపరేతమయఃకూటైశ్ఛిందంత్యుత్థితమన్యవః
4-25-9
అత్ర తే కథయిష్యేఽముమితిహాసం పురాతనం .
పురంజనస్య చరితం నిబోధ గదతో మమ
4-25-10
ఆసీత్పురంజనో నామ రాజా రాజన్ బృహచ్ఛ్రవాః .
తస్యావిజ్ఞాతనామాఽఽసీత్సఖావిజ్ఞాతచేష్టితః
4-25-11
సోఽన్వేషమాణః శరణం బభ్రామ పృథివీం ప్రభుః .
నానురూపం యదావిందదభూత్స విమనా ఇవ
4-25-12
న సాధు మేనే తాః సర్వా భూతలే యావతీః పురః .
కామాన్ కామయమానోఽసౌ తస్య తస్యోపపత్తయే
4-25-13
స ఏకదా హిమవతో దక్షిణేష్వథ సానుషు .
దదర్శ నవభిర్ద్వార్భిః పురం లక్షితలక్షణాం
4-25-14
ప్రాకారోపవనాట్టాలపరిఖైరక్షతోరణైః .
స్వర్ణరౌప్యాయసైః శృంగైః సంకులాం సర్వతో గృహైః
4-25-15
నీలస్ఫటికవైదూర్యముక్తామరకతారుణైః .
కౢప్తహర్మ్యస్థలీం దీప్తాం శ్రియా భోగవతీమివ
4-25-16
సభాచత్వరరథ్యాభిరాక్రీడాయతనాపణైః .
చైత్యధ్వజపతాకాభిర్యుక్తాం విద్రుమవేదిభిః
4-25-17
పుర్యాస్తు బాహ్యోపవనే దివ్యద్రుమలతాకులే .
నదద్విహంగాలికులకోలాహలజలాశయే
4-25-18
హిమనిర్ఝరవిప్రుష్మత్కుసుమాకరవాయునా .
చలత్ప్రవాలవిటపనలినీతటసంపది
4-25-19
నానారణ్యమృగవ్రాతైరనాబాధే మునివ్రతైః .
ఆహూతం మన్యతే పాంథో యత్ర కోకిలకూజితైః
4-25-20
యదృచ్ఛయాఽఽగతాం తత్ర దదర్శ ప్రమదోత్తమాం .
భృత్యైర్దశభిరాయాంతీమేకైకశతనాయకైః
4-25-21
పంచశీర్షాహినా గుప్తాం ప్రతీహారేణ సర్వతః .
అన్వేషమాణామృషభమప్రౌఢాం కామరూపిణీం
4-25-22
సునాసాం సుదతీం బాలాం సుకపోలాం వరాననాం .
సమవిన్యస్తకర్ణాభ్యాం బిభ్రతీం కుండలశ్రియం
4-25-23
పిశంగనీవీం సుశ్రోణీం శ్యామాం కనకమేఖలాం .
పద్భ్యాం క్వణద్భ్యాం చలతీం నూపురైర్దేవతామివ
4-25-24
స్తనౌ వ్యంజితకైశోరౌ సమవృత్తౌ నిరంతరౌ .
వస్త్రాంతేన నిగూహంతీం వ్రీడయా గజగామినీం
4-25-25
తామాహ లలితం వీరః సవ్రీడస్మితశోభనాం .
స్నిగ్ధేనాపాంగపుంఖేన స్పృష్టః ప్రేమోద్భ్రమద్భ్రువా
4-25-26
కా త్వం కంజపలాశాక్షి కస్యాసీహ కుతః సతి .
ఇమాముప పురీం భీరు కిం చికీర్షసి శంస మే
4-25-27
క ఏతేఽనుపథా యే త ఏకాదశ మహాభటాః .
ఏతా వా లలనాః సుభ్రు కోఽయం తేఽహిః పురఃసరః
4-25-28
త్వం హ్రీర్భవాన్యస్యథవాగ్రమా పతిం
విచిన్వతీ కిం మునివద్రహో వనే .
త్వదంఘ్రికామాప్తసమస్తకామం
క్వ పద్మకోశః పతితః కరాగ్రాత్
4-25-29
నాసాం వరోర్వన్యతమా భువిస్పృక్
పురీమిమాం వీరవరేణ సాకం .
అర్హస్యలంకర్తుమదభ్రకర్మణా
లోకం పరం శ్రీరివ యజ్ఞపుంసా
4-25-30
యదేష మాపాంగవిఖండితేంద్రియం
సవ్రీడభావస్మితవిభ్రమద్భ్రువా .
త్వయోపసృష్టో భగవాన్ మనోభవః
ప్రబాధతేఽథానుగృహాణ శోభనే
4-25-31
త్వదాననం సుభ్రు సుతారలోచనం
వ్యాలంబి నీలాలకవృందసంవృతం .
ఉన్నీయ మే దర్శయ వల్గు వాచకం
యద్వ్రీడయా నాభిముఖం శుచిస్మితే
4-25-32
నారద ఉవాచ
ఇత్థం పురంజనం నారీ యాచమానమధీరవత్ .
అభ్యనందత తం వీరం హసంతీ వీరమోహితా
4-25-33
న విదామ వయం సమ్యక్కర్తారం పురుషర్షభ .
ఆత్మనశ్చ పరస్యాపి గోత్రం నామ చ యత్కృతం
4-25-34
ఇహాద్య సంతమాత్మానం విదామ న తతః పరం .
యేనేయం నిర్మితా వీర పురీ శరణమాత్మనః
4-25-35
ఏతే సఖాయః సఖ్యో మే నరా నార్యశ్చ మానద .
సుప్తాయాం మయి జాగర్తి నాగోఽయం పాలయన్ పురీం
4-25-36
దిష్ట్యాఽఽగతోఽసి భద్రం తే గ్రామ్యాన్ కామానభీప్ససే .
ఉద్వహిష్యామి తాంస్తేఽహం స్వబంధుభిరరిందమ
4-25-37
ఇమాం త్వమధితిష్ఠస్వ పురీం నవముఖీం విభో .
మయోపనీతాన్ గృహ్ణానః కామభోగాన్ శతం సమాః
4-25-38
కం ను త్వదన్యం రమయే హ్యరతిజ్ఞమకోవిదం .
అసంపరాయాభిముఖమశ్వస్తనవిదం పశుం
4-25-39
ధర్మో హ్యత్రార్థకామౌ చ ప్రజానందోఽమృతం యశః .
లోకా విశోకా విరజా యాన్న కేవలినో విదుః
4-25-40
పితృదేవర్షిమర్త్యానాం భూతానామాత్మనశ్చ హ .
క్షేమ్యం వదంతి శరణం భవేఽస్మిన్ యద్గృహాశ్రమః
4-25-41
కా నామ వీర విఖ్యాతం వదాన్యం ప్రియదర్శనం .
న వృణీత ప్రియం ప్రాప్తం మాదృశీ త్వాదృశం పతిం
4-25-42
కస్యా మనస్తే భువి భోగిభోగయోః
స్త్రియా న సజ్జేద్భుజయోర్మహాభుజ .
యోఽనాథవర్గాధిమలం ఘృణోద్ధత-
స్మితావలోకేన చరత్యపోహితుం
4-25-43
నారద ఉవాచ
ఇతి తౌ దంపతీ తత్ర సముద్య సమయం మిథః .
తాం ప్రవిశ్య పురీం రాజన్ ముముదాతే శతం సమాః
4-25-44
ఉపగీయమానో లలితం తత్ర తత్ర చ గాయకైః .
క్రీడన్ పరివృతః స్త్రీభిర్హ్రదినీమావిశచ్ఛుచౌ
4-25-45
సప్తోపరి కృతా ద్వారః పురస్తస్యాస్తు ద్వే అధః .
పృథగ్విషయగత్యర్థం తస్యాం యః కశ్చనేశ్వరః
4-25-46
పంచద్వారస్తు పౌరస్త్యా దక్షిణైకా తథోత్తరా .
పశ్చిమే ద్వే అమూషాం తే నామాని నృప వర్ణయే
4-25-47
ఖద్యోతావిర్ముఖీ చ ప్రాగ్ద్వారావేకత్ర నిర్మితే .
విభ్రాజితం జనపదం యాతి తాభ్యాం ద్యుమత్సఖః
4-25-48
నలినీ నాలినీ చ ప్రాగ్ద్వారావేకత్ర నిర్మితే .
అవధూతసఖస్తాభ్యాం విషయం యాతి సౌరభం
4-25-49
ముఖ్యా నామ పురస్తాద్ద్వాస్తయాపణబహూదనౌ .
విషయౌ యాతి పురరాడ్రసజ్ఞవిపణాన్వితః
4-25-50
పితృహూర్నృప పుర్యా ద్వార్దక్షిణేన పురంజనః .
రాష్ట్రం దక్షిణపంచాలం యాతి శ్రుతధరాన్వితః
4-25-51
దేవహూర్నామ పుర్యా ద్వా ఉత్తరేణ పురంజనః .
రాష్ట్రముత్తరపంచాలం యాతి శ్రుతధరాన్వితః
4-25-52
ఆసురీ నామ పశ్చాద్ద్వాస్తయా యాతి పురంజనః .
గ్రామకం నామ విషయం దుర్మదేన సమన్వితః
4-25-53
నిరృతిర్నామ పశ్చాద్ద్వాస్తయా యాతి పురంజనః .
వైశసం నామ విషయం లుబ్ధకేన సమన్వితః
4-25-54
అంధావమీషాం పౌరాణాం నిర్వాక్పేశస్కృతావుభౌ .
అక్షణ్వతామధిపతిస్తాభ్యాం యాతి కరోతి చ
4-25-55
స యర్హ్యంతఃపురగతో విషూచీనసమన్వితః .
మోహం ప్రసాదం హర్షం వా యాతి జాయాత్మజోద్భవం
4-25-56
ఏవం కర్మసు సంసక్తః కామాత్మా వంచితోఽబుధః .
మహిషీ యద్యదీహేత తత్తదేవాన్వవర్తత
4-25-57
క్వచిత్పిబంత్యాం పిబతి మదిరాం మదవిహ్వలః .
అశ్నంత్యాం క్వచిదశ్నాతి జక్షత్యాం సహ జక్షితి
4-25-58
క్వచిద్గాయతి గాయంత్యాం రుదత్యాం రుదతి క్వచిత్ .
క్వచిద్ధసంత్యాం హసతి జల్పంత్యామను జల్పతి
4-25-59
క్వచిద్ధావతి ధావంత్యాం తిష్ఠంత్యామను తిష్ఠతి .
అను శేతే శయానాయామన్వాస్తే క్వచిదాసతీం
4-25-60
క్వచిచ్ఛృణోతి శృణ్వంత్యాం పశ్యంత్యామను పశ్యతి .
క్వచిజ్జిఘ్రతి జిఘ్రంత్యాం స్పృశంత్యాం స్పృశతి క్వచిత్
4-25-61
క్వచిచ్చ శోచతీం జాయామను శోచతి దీనవత్ .
అను హృష్యతి హృష్యంత్యాం ముదితామను మోదతే
4-25-62
విప్రలబ్ధో మహిష్యైవం సర్వప్రకృతివంచితః .
నేచ్ఛన్ననుకరోత్యజ్ఞః క్లైబ్యాత్క్రీడామృగో యథా
4-25-63
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
చతుర్థస్కంధే పురంజనోపాఖ్యానే పంచవింశోఽధ్యాయః