చతుర్థ స్కంధః : ఏకాదశోఽధ్యాయః - 11
4-11-1
మైత్రేయ ఉవాచ
నిశమ్య గదతామేవం ఋషీణాం ధనుషి ధ్రువః .
సందధేఽస్త్రముపస్పృశ్య యన్నారాయణనిర్మితం
4-11-2
సంధీయమాన ఏతస్మిన్ మాయా గుహ్యకనిర్మితాః .
క్షిప్రం వినేశుర్విదుర క్లేశా జ్ఞానోదయే యథా
4-11-3
తస్యార్షాస్త్రం ధనుషి ప్రయుంజతః
సువర్ణపుంఖాః కలహంసవాససః .
వినిఃసృతా ఆవివిశుర్ద్విషద్బలం
యథా వనం భీమరవాః శిఖండినః
4-11-4
తైస్తిగ్మధారైః ప్రధనే శిలీముఖై-
రితస్తతః పుణ్యజనా ఉపద్రుతాః .
తమభ్యధావన్ కుపితా ఉదాయుధాః
సుపర్ణమున్నద్ధఫణా ఇవాహయః
4-11-5
స తాన్ పృషత్కైరభిధావతో మృధే
నికృత్తబాహూరుశిరోధరోదరాన్ .
నినాయ లోకం పరమర్కమండలం
వ్రజంతి నిర్భిద్య యమూర్ధ్వరేతసః
4-11-6
తాన్ హన్యమానానభివీక్ష్య గుహ్యకా-
ననాగసశ్చిత్రరథేన భూరిశః .
ఔత్తానపాదిం కృపయా పితామహో
మనుర్జగాదోపగతః సహర్షిభిః
4-11-7
మనురువాచ
అలం వత్సాతిరోషేణ తమోద్వారేణ పాప్మనా .
యేన పుణ్యజనానేతానవధీస్త్వమనాగసః
4-11-8
నాస్మత్కులోచితం తాత కర్మైతత్సద్విగర్హితం .
వధో యదుపదేవానామారబ్ధస్తేఽకృతైనసాం
4-11-9
నన్వేకస్యాపరాధేన ప్రసంగాద్బహవో హతాః .
భ్రాతుర్వధాభితప్తేన త్వయాంగ భ్రాతృవత్సల
4-11-10
నాయం మార్గో హి సాధూనాం హృషీకేశానువర్తినాం .
యదాత్మానం పరాగ్గృహ్య పశువద్భూతవైశసం
4-11-11
సర్వభూతాత్మభావేన భూతావాసం హరిం భవాన్ .
ఆరాధ్యాప దురారాధ్యం విష్ణోస్తత్పరమం పదం
4-11-12
స త్వం హరేరనుధ్యాతస్తత్పుంసామపి సమ్మతః .
కథం త్వవద్యం కృతవాననుశిక్షన్ సతాం వ్రతం
4-11-13
తితిక్షయా కరుణయా మైత్ర్యా చాఖిలజంతుషు .
సమత్వేన చ సర్వాత్మా భగవాన్ సంప్రసీదతి
4-11-14
సంప్రసన్నే భగవతి పురుషః ప్రాకృతైర్గుణైః .
విముక్తో జీవనిర్ముక్తో బ్రహ్మనిర్వాణమృచ్ఛతి
4-11-15
భూతైః పంచభిరారబ్ధైర్యోషిత్పురుష ఏవ హి .
తయోర్వ్యవాయాత్సంభూతిర్యోషిత్పురుషయోరిహ
4-11-16
ఏవం ప్రవర్తతే సర్గః స్థితిః సంయమ ఏవ చ .
గుణవ్యతికరాద్రాజన్ మాయయా పరమాత్మనః
4-11-17
నిమిత్తమాత్రం తత్రాసీన్నిర్గుణః పురుషర్షభః .
వ్యక్తావ్యక్తమిదం విశ్వం యత్ర భ్రమతి లోహవత్
4-11-18
స ఖల్విదం భగవాన్ కాలశక్త్యా
గుణప్రవాహేణ విభక్తవీర్యః .
కరోత్యకర్తైవ నిహంత్యహంతా
చేష్టా విభూమ్నః ఖలు దుర్విభావ్యా
4-11-19
సోఽనంతోఽన్తకరః కాలోఽనాదిరాదికృదవ్యయః .
జనం జనేన జనయన్ మారయన్ మృత్యునాంతకం
4-11-20
న వై స్వపక్షోఽస్య విపక్ష ఏవ వా
పరస్య మృత్యోర్విశతః సమం ప్రజాః .
తం ధావమానమనుధావంత్యనీశా
యథా రజాంస్యనిలం భూతసంఘాః
4-11-21
ఆయుషోఽపచయం జంతోస్తథైవోపచయం విభుః .
ఉభాభ్యాం రహితః స్వస్థో దుఃస్థస్య విదధాత్యసౌ
4-11-22
కేచిత్కర్మ వదంత్యేనం స్వభావమపరే నృప .
ఏకే కాలం పరే దైవం పుంసః కామముతాపరే
4-11-23
అవ్యక్తస్యాప్రమేయస్య నానాశక్త్యుదయస్య చ .
న వై చికీర్షితం తాత కో వేదాథ స్వసంభవం
4-11-24
న చైతే పుత్రక భ్రాతుర్హంతారో ధనదానుగాః .
విసర్గాదానయోస్తాత పుంసో దైవం హి కారణం
4-11-25
స ఏవ విశ్వం సృజతి స ఏవావతి హంతి చ .
అథాపి హ్యనహంకారాన్నాజ్యతే గుణకర్మభిః
4-11-26
ఏష భూతాని భూతాత్మా భూతేశో భూతభావనః .
స్వశక్త్యా మాయయా యుక్తః సృజత్యత్తి చ పాతి చ
4-11-27
తమేవ మృత్యుమమృతం తాత దైవం
సర్వాత్మనోపేహి జగత్పరాయణం .
యస్మై బలిం విశ్వసృజో హరంతి
గావో యథా వై నసి దామయంత్రితాః
4-11-28
యః పంచవర్షో జననీం త్వం విహాయ
మాతుః సపత్న్యా వచసా భిన్నమర్మా .
వనం గతస్తపసా ప్రత్యగక్షమారాధ్య
లేభే మూర్ధ్ని పదం త్రిలోక్యాః
4-11-29
తమేనమంగాత్మని ముక్తవిగ్రహే
వ్యపాశ్రితం నిర్గుణమేకమక్షరం .
ఆత్మానమన్విచ్ఛ విముక్తమాత్మదృగ్యస్మిన్నిదం
భేదమసత్ప్రతీయతే
4-11-30
త్వం ప్రత్యగాత్మని తదా భగవత్యనంత
ఆనందమాత్ర ఉపపన్నసమస్తశక్తౌ .
భక్తిం విధాయ పరమాం శనకైరవిద్యాగ్రంథిం
విభేత్స్యసి మమాహమితి ప్రరూఢం
4-11-31
సంయచ్ఛ రోషం భద్రం తే ప్రతీపం శ్రేయసాం పరం .
శ్రుతేన భూయసా రాజన్నగదేన యథాఽఽమయం
4-11-32
యేనోపసృష్టాత్పురుషాల్లోక ఉద్విజతే భృశం .
న బుధస్తద్వశం గచ్ఛేదిచ్ఛన్నభయమాత్మనః
4-11-33
హేలనం గిరిశభ్రాతుర్ధనదస్య త్వయా కృతం .
యజ్జఘ్నివాన్ పుణ్యజనాన్ భ్రాతృఘ్నానిత్యమర్షితః
4-11-34
తం ప్రసాదయ వత్సాశు సన్నత్యా ప్రశ్రయోక్తిభిః .
న యావన్మహతాం తేజః కులం నోఽభిభవిష్యతి
4-11-35
ఏవం స్వాయంభువః పౌత్రమనుశాస్య మనుర్ధ్రువం .
తేనాభివందితః సాకమృషిభిః స్వపురం యయౌ
4-11-36
ఇతి శ్రీమద్భాగవతే మహాపురాణే పారమహంస్యాం సంహితాయాం
చతుర్థస్కంధే ఏకాదశోఽధ్యాయః