పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

నవమ స్కంధము : అధ్యాయము – 4

  •  
  •  
  •  

9-1-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
నాభాగో నభగాపత్యం యం తతం భ్రాతరః కవిమ్
యవిష్ఠం వ్యభజన్దాయం బ్రహ్మచారిణమాగతమ్.

9-2-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భ్రాతరోऽభాఙ్క్త కిం మహ్యం భజామ పితరం తవ
త్వాం మమార్యాస్తతాభాఙ్క్షుర్మా పుత్రక తదాదృథాః.

9-3-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇమే అఙ్గిరసః సత్రమాసతేऽద్య సుమేధసః
షష్ఠం షష్ఠముపేత్యాహః కవే ముహ్యన్తి కర్మణి.

9-4-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తాంస్త్వం శంసయ సూక్తే ద్వే వైశ్వదేవే మహాత్మనః
తే స్వర్యన్తో ధనం సత్ర పరిశేషితమాత్మనః.

9-5-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దాస్యన్తి తేऽథ తానర్చ్ఛ తథా స కృతవాన్యథా
తస్మై దత్త్వా యయుః స్వర్గం తే సత్రపరిశేషణమ్.

9-6-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం కశ్చిత్స్వీకరిష్యన్తం పురుషః కృష్ణదర్శనః
ఉవాచోత్తరతోऽభ్యేత్య మమేదం వాస్తుకం వసు.

9-7-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మమేదమృషిభిర్దత్తమితి తర్హి స్మ మానవః
స్యాన్నౌ తే పితరి ప్రశ్నః పృష్టవాన్పితరం యథా.

9-8-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యజ్ఞవాస్తుగతం సర్వముచ్ఛిష్టమృషయః క్వచిత్
చక్రుర్హి భాగం రుద్రాయ స దేవః సర్వమర్హతి.

9-9-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాభాగస్తం ప్రణమ్యాహ తవేశ కిల వాస్తుకమ్
ఇత్యాహ మే పితా బ్రహ్మఞ్ఛిరసా త్వాం ప్రసాదయే.

9-10-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యత్తే పితావదద్ధర్మం త్వం చ సత్యం ప్రభాషసే
దదామి తే మన్త్రదృశో జ్ఞానం బ్రహ్మ సనాతనమ్.

9-11-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గృహాణ ద్రవిణం దత్తం మత్సత్రపరిశేషితమ్
ఇత్యుక్త్వాన్తర్హితో రుద్రో భగవాన్ధర్మవత్సలః.

9-12-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

య ఏతత్సంస్మరేత్ప్రాతః సాయం చ సుసమాహితః
కవిర్భవతి మన్త్రజ్ఞో గతిం చైవ తథాత్మనః.

9-13-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాభాగాదమ్బరీషోऽభూన్మహాభాగవతః కృతీ
నాస్పృశద్బ్రహ్మశాపోऽపి యం న ప్రతిహతః క్వచిత్.

9-14-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
భగవన్ఛ్రోతుమిచ్ఛామి రాజర్షేస్తస్య ధీమతః
న ప్రాభూద్యత్ర నిర్ముక్తో బ్రహ్మదణ్డో దురత్యయః.

9-15-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
అమ్బరీషో మహాభాగః సప్తద్వీపవతీం మహీమ్
అవ్యయాం చ శ్రియం లబ్ధ్వా విభవం చాతులం భువి.

9-16-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మేనేऽతిదుర్లభం పుంసాం సర్వం తత్స్వప్నసంస్తుతమ్
విద్వాన్విభవనిర్వాణం తమో విశతి యత్పుమాన్.

9-17-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వాసుదేవే భగవతి తద్భక్తేషు చ సాధుషు
ప్రాప్తో భావం పరం విశ్వం యేనేదం లోష్ట్రవత్స్మృతమ్.

9-18-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స వై మనః కృష్ణపదారవిన్దయోర్వచాంసి వైకుణ్ఠగుణానువర్ణనే
కరౌ హరేర్మన్దిరమార్జనాదిషు శ్రుతిం చకారాచ్యుతసత్కథోదయే.

9-19-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ముకున్దలిఙ్గాలయదర్శనే దృశౌ తద్భృత్యగాత్రస్పర్శేऽఙ్గసఙ్గమమ్
ఘ్రాణం చ తత్పాదసరోజసౌరభే శ్రీమత్తులస్యా రసనాం తదర్పితే.

9-20-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పాదౌ హరేః క్షేత్రపదానుసర్పణే శిరో హృషీకేశపదాభివన్దనే
కామం చ దాస్యే న తు కామకామ్యయా యథోత్తమశ్లోకజనాశ్రయా రతిః.

9-21-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం సదా కర్మకలాపమాత్మనః పరేऽధియజ్ఞే భగవత్యధోక్షజే
సర్వాత్మభావం విదధన్మహీమిమాం తన్నిష్ఠవిప్రాభిహితః శశాస హ.

9-22-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఈజేऽశ్వమేధైరధియజ్ఞమీశ్వరం మహావిభూత్యోపచితాఙ్గదక్షిణైః
తతైర్వసిష్ఠాసితగౌతమాదిభిర్ధన్వన్యభిస్రోతమసౌ సరస్వతీమ్.

9-23-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యస్య క్రతుషు గీర్వాణైః సదస్యా ఋత్విజో జనాః
తుల్యరూపాశ్చానిమిషా వ్యదృశ్యన్త సువాససః.

9-24-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స్వర్గో న ప్రార్థితో యస్య మనుజైరమరప్రియః
శృణ్వద్భిరుపగాయద్భిరుత్తమశ్లోకచేష్టితమ్.

9-25-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సంవర్ధయన్తి యత్కామాః స్వారాజ్యపరిభావితాః
దుర్లభా నాపి సిద్ధానాం ముకున్దం హృది పశ్యతః.

9-26-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స ఇత్థం భక్తియోగేన తపోయుక్తేన పార్థివః
స్వధర్మేణ హరిం ప్రీణన్సర్వాన్కామాన్శనైర్జహౌ.

9-27-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గృహేషు దారేషు సుతేషు బన్ధుషు ద్విపోత్తమస్యన్దనవాజివస్తుషు
అక్షయ్యరత్నాభరణామ్బరాదిష్వనన్తకోశేష్వకరోదసన్మతిమ్.

9-28-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మా అదాద్ధరిశ్చక్రం ప్రత్యనీకభయావహమ్
ఏకాన్తభక్తిభావేన ప్రీతో భక్తాభిరక్షణమ్.

9-29-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఆరిరాధయిషుః కృష్ణం మహిష్యా తుల్యశీలయా
యుక్తః సాంవత్సరం వీరో దధార ద్వాదశీవ్రతమ్.

9-30-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వ్రతాన్తే కార్తికే మాసి త్రిరాత్రం సముపోషితః
స్నాతః కదాచిత్కాలిన్ద్యాం హరిం మధువనేऽర్చయత్.

9-31-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మహాభిషేకవిధినా సర్వోపస్కరసమ్పదా
అభిషిచ్యామ్బరాకల్పైర్గన్ధమాల్యార్హణాదిభిః.

9-32-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తద్గతాన్తరభావేన పూజయామాస కేశవమ్
బ్రాహ్మణాంశ్చ మహాభాగాన్సిద్ధార్థానపి భక్తితః.

9-33-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గవాం రుక్మవిషాణీనాం రూప్యాఙ్ఘ్రీణాం సువాససామ్
పయఃశీలవయోరూప వత్సోపస్కరసమ్పదామ్.

9-34-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రాహిణోత్సాధువిప్రేభ్యో గృహేషు న్యర్బుదాని షట్
భోజయిత్వా ద్విజానగ్రే స్వాద్వన్నం గుణవత్తమమ్.

9-35-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

లబ్ధకామైరనుజ్ఞాతః పారణాయోపచక్రమే
తస్య తర్హ్యతిథిః సాక్షాద్దుర్వాసా భగవానభూత్.

9-36-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తమానర్చాతిథిం భూపః ప్రత్యుత్థానాసనార్హణైః
యయాచేऽభ్యవహారాయ పాదమూలముపాగతః.

9-37-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రతినన్ద్య స తాం యాచ్ఞాం కర్తుమావశ్యకం గతః
నిమమజ్జ బృహద్ధ్యాయన్కాలిన్దీసలిలే శుభే.

9-38-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ముహూర్తార్ధావశిష్టాయాం ద్వాదశ్యాం పారణం ప్రతి
చిన్తయామాస ధర్మజ్ఞో ద్విజైస్తద్ధర్మసఙ్కటే.

9-39-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

బ్రాహ్మణాతిక్రమే దోషో ద్వాదశ్యాం యదపారణే
యత్కృత్వా సాధు మే భూయాదధర్మో వా న మాం స్పృశేత్.

9-40-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అమ్భసా కేవలేనాథ కరిష్యే వ్రతపారణమ్
ఆహురబ్భక్షణం విప్రా హ్యశితం నాశితం చ తత్.

9-41-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇత్యపః ప్రాశ్య రాజర్షిశ్చిన్తయన్మనసాచ్యుతమ్
ప్రత్యచష్ట కురుశ్రేష్ఠ ద్విజాగమనమేవ సః.

9-42-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దుర్వాసా యమునాకూలాత్కృతావశ్యక ఆగతః
రాజ్ఞాభినన్దితస్తస్య బుబుధే చేష్టితం ధియా.

9-43-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మన్యునా ప్రచలద్గాత్రో భ్రుకుటీకుటిలాననః
బుభుక్షితశ్చ సుతరాం కృతాఞ్జలిమభాషత.

9-44-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అహో అస్య నృశంసస్య శ్రియోన్మత్తస్య పశ్యత
ధర్మవ్యతిక్రమం విష్ణోరభక్తస్యేశమానినః.

9-45-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యో మామతిథిమాయాతమాతిథ్యేన నిమన్త్ర్య చ
అదత్త్వా భుక్తవాంస్తస్య సద్యస్తే దర్శయే ఫలమ్.

9-46-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం బ్రువాణ ఉత్కృత్య జటాం రోషప్రదీపితః
తయా స నిర్మమే తస్మై కృత్యాం కాలానలోపమామ్.

9-47-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తామాపతన్తీం జ్వలతీమసిహస్తాం పదా భువమ్
వేపయన్తీం సముద్వీక్ష్య న చచాల పదాన్నృపః.

9-48-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రాగ్దిష్టం భృత్యరక్షాయాం పురుషేణ మహాత్మనా
దదాహ కృత్యాం తాం చక్రం క్రుద్ధాహిమివ పావకః.

9-49-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తదభిద్రవదుద్వీక్ష్య స్వప్రయాసం చ నిష్ఫలమ్
దుర్వాసా దుద్రువే భీతో దిక్షు ప్రాణపరీప్సయా.

9-50-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తమన్వధావద్భగవద్రథాఙ్గం దావాగ్నిరుద్ధూతశిఖో యథాహిమ్
తథానుషక్తం మునిరీక్షమాణో గుహాం వివిక్షుః ప్రససార మేరోః.

9-51-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దిశో నభః క్ష్మాం వివరాన్సముద్రాన్లోకాన్సపాలాంస్త్రిదివం గతః సః
యతో యతో ధావతి తత్ర తత్ర సుదర్శనం దుష్ప్రసహం దదర్శ.

9-52-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అలబ్ధనాథః స సదా కుతశ్చిత్సన్త్రస్తచిత్తోऽరణమేషమాణః
దేవం విరిఞ్చం సమగాద్విధాతస్త్రాహ్యాత్మయోనేऽజితతేజసో మామ్.

9-53-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీబ్రహ్మోవాచ
స్థానం మదీయం సహవిశ్వమేతత్క్రీడావసానే ద్విపరార్ధసంజ్ఞే
భ్రూభఙ్గమాత్రేణ హి సన్దిధక్షోః కాలాత్మనో యస్య తిరోభవిష్యతి.

9-54-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అహం భవో దక్షభృగుప్రధానాః ప్రజేశభూతేశసురేశముఖ్యాః
సర్వే వయం యన్నియమం ప్రపన్నా మూర్ధ్న్యార్పితం లోకహితం వహామః.

9-55-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రత్యాఖ్యాతో విరిఞ్చేన విష్ణుచక్రోపతాపితః
దుర్వాసాః శరణం యాతః శర్వం కైలాసవాసినమ్.

9-56-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశఙ్కర ఉవాచ
వయం న తాత ప్రభవామ భూమ్ని యస్మిన్పరేऽన్యేऽప్యజజీవకోశాః
భవన్తి కాలే న భవన్తి హీదృశాః సహస్రశో యత్ర వయం భ్రమామః.

9-57-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అహం సనత్కుమారశ్చ నారదో భగవానజః
కపిలోऽపాన్తరతమో దేవలో ధర్మ ఆసురిః.

9-58-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మరీచిప్రముఖాశ్చాన్యే సిద్ధేశాః పారదర్శనాః
విదామ న వయం సర్వే యన్మాయాం మాయయావృతాః.

9-59-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్య విశ్వేశ్వరస్యేదం శస్త్రం దుర్విషహం హి నః
తమేవం శరణం యాహి హరిస్తే శం విధాస్యతి.

9-60-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తతో నిరాశో దుర్వాసాః పదం భగవతో యయౌ
వైకుణ్ఠాఖ్యం యదధ్యాస్తే శ్రీనివాసః శ్రియా సహ.

9-61-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సన్దహ్యమానోऽజితశస్త్రవహ్నినా తత్పాదమూలే పతితః సవేపథుః
ఆహాచ్యుతానన్త సదీప్సిత ప్రభో కృతాగసం మావహి విశ్వభావన.

9-62-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అజానతా తే పరమానుభావం కృతం మయాఘం భవతః ప్రియాణామ్
విధేహి తస్యాపచితిం విధాతర్ముచ్యేత యన్నామ్న్యుదితే నారకోऽపి.

9-63-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీభగవానువాచ
అహం భక్తపరాధీనో హ్యస్వతన్త్ర ఇవ ద్విజ
సాధుభిర్గ్రస్తహృదయో భక్తైర్భక్తజనప్రియః.

9-64-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాహమాత్మానమాశాసే మద్భక్తైః సాధుభిర్వినా
శ్రియం చాత్యన్తికీం బ్రహ్మన్యేషాం గతిరహం పరా.

9-65-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యే దారాగారపుత్రాప్త ప్రాణాన్విత్తమిమం పరమ్
హిత్వా మాం శరణం యాతాః కథం తాంస్త్యక్తుముత్సహే.

9-66-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మయి నిర్బద్ధహృదయాః సాధవః సమదర్శనాః
వశే కుర్వన్తి మాం భక్త్యా సత్స్త్రియః సత్పతిం యథా.

9-67-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మత్సేవయా ప్రతీతం తే సాలోక్యాదిచతుష్టయమ్
నేచ్ఛన్తి సేవయా పూర్ణాః కుతోऽన్యత్కాలవిప్లుతమ్.

9-68-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సాధవో హృదయం మహ్యం సాధూనాం హృదయం త్వహమ్
మదన్యత్తే న జానన్తి నాహం తేభ్యో మనాగపి.

9-69-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఉపాయం కథయిష్యామి తవ విప్ర శృణుష్వ తత్
అయం హ్యాత్మాభిచారస్తే యతస్తం యాహి మా చిరమ్
సాధుషు ప్రహితం తేజః ప్రహర్తుః కురుతేऽశివమ్.

9-70-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తపో విద్యా చ విప్రాణాం నిఃశ్రేయసకరే ఉభే
తే ఏవ దుర్వినీతస్య కల్పేతే కర్తురన్యథా.

9-71-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

బ్రహ్మంస్తద్గచ్ఛ భద్రం తే నాభాగతనయం నృపమ్
క్షమాపయ మహాభాగం తతః శాన్తిర్భవిష్యతి.