పోతన తెలుగు భాగవతము

3-1-శ్లో.

శ్రీభగవానువాచ
యోగస్య లక్షణం వక్ష్యే సబీజస్య నృపాత్మజే
మనో యేనైవ విధినా ప్రసన్నం యాతి సత్పథమ్

3-2-శ్లో.

స్వధర్మాచరణం శక్త్యా విధర్మాచ్చ నివర్తనమ్
దైవాల్లబ్ధేన సన్తోష ఆత్మవిచ్చరణార్చనమ్

3-3-శ్లో.

గ్రామ్యధర్మనివృత్తిశ్చ మోక్షధర్మరతిస్తథా
మితమేధ్యాదనం శశ్వద్వివిక్తక్షేమసేవనమ్

3-4-శ్లో.

అహింసా సత్యమస్తేయం యావదర్థపరిగ్రహః
బ్రహ్మచర్యం తపః శౌచం స్వాధ్యాయః పురుషార్చనమ్

3-5-శ్లో.

మౌనం సదాసనజయః స్థైర్యం ప్రాణజయః శనైః
ప్రత్యాహారశ్చేన్ద్రియాణాం విషయాన్మనసా హృది

3-6-శ్లో.

స్వధిష్ణ్యానామేకదేశే మనసా ప్రాణధారణమ్
వైకుణ్ఠలీలాభిధ్యానం సమాధానం తథాత్మనః

3-7-శ్లో.

ఏతైరన్యైశ్చ పథిభిర్మనో దుష్టమసత్పథమ్
బుద్ధ్యా యుఞ్జీత శనకైర్జితప్రాణో హ్యతన్ద్రితః

3-8-శ్లో.

శుచౌ దేశే ప్రతిష్ఠాప్య విజితాసన ఆసనమ్
తస్మిన్స్వస్తి సమాసీన ఋజుకాయః సమభ్యసేత్

3-9-శ్లో.

ప్రాణస్య శోధయేన్మార్గం పూరకుమ్భకరేచకైః
ప్రతికూలేన వా చిత్తం యథా స్థిరమచఞ్చలమ్

3-10-శ్లో.

మనోऽచిరాత్స్యాద్విరజం జితశ్వాసస్య యోగినః
వాయ్వగ్నిభ్యాం యథా లోహం ధ్మాతం త్యజతి వై మలమ్

3-11-శ్లో.

ప్రాణాయామైర్దహేద్దోషాన్ధారణాభిశ్చ కిల్బిషాన్
ప్రత్యాహారేణ సంసర్గాన్ధ్యానేనానీశ్వరాన్గుణాన్

3-12-శ్లో.

యదా మనః స్వం విరజం యోగేన సుసమాహితమ్
కాష్ఠాం భగవతో ధ్యాయేత్స్వనాసాగ్రావలోకనః

3-13-శ్లో.

ప్రసన్నవదనామ్భోజం పద్మగర్భారుణేక్షణమ్
నీలోత్పలదలశ్యామం శఙ్ఖచక్రగదాధరమ్

3-14-శ్లో.

లసత్పఙ్కజకిఞ్జల్క పీతకౌశేయవాససమ్
శ్రీవత్సవక్షసం భ్రాజత్కౌస్తుభాముక్తకన్ధరమ్

3-15-శ్లో.

మత్తద్విరేఫకలయా పరీతం వనమాలయా
పరార్ధ్యహారవలయ కిరీటాఙ్గదనూపురమ్

3-16-శ్లో.

కాఞ్చీగుణోల్లసచ్ఛ్రోణిం హృదయామ్భోజవిష్టరమ్
దర్శనీయతమం శాన్తం మనోనయనవర్ధనమ్

3-17-శ్లో.

అపీచ్యదర్శనం శశ్వత్సర్వలోకనమస్కృతమ్
సన్తం వయసి కైశోరే భృత్యానుగ్రహకాతరమ్

3-18-శ్లో.

కీర్తన్యతీర్థయశసం పుణ్యశ్లోకయశస్కరమ్
ధ్యాయేద్దేవం సమగ్రాఙ్గం యావన్న చ్యవతే మనః

3-19-శ్లో.

స్థితం వ్రజన్తమాసీనం శయానం వా గుహాశయమ్
ప్రేక్షణీయేహితం ధ్యాయేచ్ఛుద్ధభావేన చేతసా

3-20-శ్లో.

తస్మిన్లబ్ధపదం చిత్తం సర్వావయవసంస్థితమ్
విలక్ష్యైకత్ర సంయుజ్యాదఙ్గే భగవతో మునిః

3-21-శ్లో.

సఞ్చిన్తయేద్భగవతశ్చరణారవిన్దం
వజ్రాఙ్కుశధ్వజసరోరుహలాఞ్ఛనాఢ్యమ్
ఉత్తుఙ్గరక్తవిలసన్నఖచక్రవాల
జ్యోత్స్నాభిరాహతమహద్ధృదయాన్ధకారమ్

3-22-శ్లో.

యచ్ఛౌచనిఃసృతసరిత్ప్రవరోదకేన
తీర్థేన మూర్ధ్న్యధికృతేన శివః శివోऽభూత్
ధ్యాతుర్మనఃశమలశైలనిసృష్టవజ్రం
ధ్యాయేచ్చిరం భగవతశ్చరణారవిన్దమ్

3-23-శ్లో.

జానుద్వయం జలజలోచనయా జనన్యా
లక్ష్మ్యాఖిలస్య సురవన్దితయా విధాతుః
ఊర్వోర్నిధాయ కరపల్లవరోచిషా యత్
సంలాలితం హృది విభోరభవస్య కుర్యాత్

3-24-శ్లో.

ఊరూ సుపర్ణభుజయోరధి శోభమానావ్
ఓజోనిధీ అతసికాకుసుమావభాసౌ
వ్యాలమ్బిపీతవరవాససి వర్తమాన
కాఞ్చీకలాపపరిరమ్భి నితమ్బబిమ్బమ్

3-25-శ్లో.

నాభిహ్రదం భువనకోశగుహోదరస్థం
యత్రాత్మయోనిధిషణాఖిలలోకపద్మమ్
వ్యూఢం హరిన్మణివృషస్తనయోరముష్య
ధ్యాయేద్ద్వయం విశదహారమయూఖగౌరమ్

3-26-శ్లో.

వక్షోऽధివాసమృషభస్య మహావిభూతేః
పుంసాం మనోనయననిర్వృతిమాదధానమ్
కణ్ఠం చ కౌస్తుభమణేరధిభూషణార్థం
కుర్యాన్మనస్యఖిలలోకనమస్కృతస్య

3-27-శ్లో.

బాహూంశ్చ మన్దరగిరేః పరివర్తనేన
నిర్ణిక్తబాహువలయానధిలోకపాలాన్
సఞ్చిన్తయేద్దశశతారమసహ్యతేజః
శఙ్ఖం చ తత్కరసరోరుహరాజహంసమ్

3-28-శ్లో.

కౌమోదకీం భగవతో దయితాం స్మరేత
దిగ్ధామరాతిభటశోణితకర్దమేన
మాలాం మధువ్రతవరూథగిరోపఘుష్టాం
చైత్యస్య తత్త్వమమలం మణిమస్య కణ్ఠే

3-29-శ్లో.

భృత్యానుకమ్పితధియేహ గృహీతమూర్తేః
సఞ్చిన్తయేద్భగవతో వదనారవిన్దమ్
యద్విస్ఫురన్మకరకుణ్డలవల్గితేన
విద్యోతితామలకపోలముదారనాసమ్

3-30-శ్లో.

యచ్ఛ్రీనికేతమలిభిః పరిసేవ్యమానం
భూత్యా స్వయా కుటిలకున్తలవృన్దజుష్టమ్
మీనద్వయాశ్రయమధిక్షిపదబ్జనేత్రం
ధ్యాయేన్మనోమయమతన్ద్రిత ఉల్లసద్భ్రు

3-31-శ్లో.

తస్యావలోకమధికం కృపయాతిఘోర
తాపత్రయోపశమనాయ నిసృష్టమక్ష్ణోః
స్నిగ్ధస్మితానుగుణితం విపులప్రసాదం
ధ్యాయేచ్చిరం విపులభావనయా గుహాయామ్

3-32-శ్లో.

హాసం హరేరవనతాఖిలలోకతీవ్ర
శోకాశ్రుసాగరవిశోషణమత్యుదారమ్
సమ్మోహనాయ రచితం నిజమాయయాస్య
భ్రూమణ్డలం మునికృతే మకరధ్వజస్య

3-33-శ్లో.

ధ్యానాయనం ప్రహసితం బహులాధరోష్ఠ
భాసారుణాయితతనుద్విజకున్దపఙ్క్తి
ధ్యాయేత్స్వదేహకుహరేऽవసితస్య విష్ణోర్
భక్త్యార్ద్రయార్పితమనా న పృథగ్దిదృక్షేత్

3-34-శ్లో.

ఏవం హరౌ భగవతి ప్రతిలబ్ధభావో
భక్త్యా ద్రవద్ధృదయ ఉత్పులకః ప్రమోదాత్
ఔత్కణ్ఠ్యబాష్పకలయా ముహురర్ద్యమానస్
తచ్చాపి చిత్తబడిశం శనకైర్వియుఙ్క్తే

3-35-శ్లో.

ముక్తాశ్రయం యర్హి నిర్విషయం విరక్తం
నిర్వాణమృచ్ఛతి మనః సహసా యథార్చిః
ఆత్మానమత్ర పురుషోऽవ్యవధానమేకమ్
అన్వీక్షతే ప్రతినివృత్తగుణప్రవాహః

3-36-శ్లో.

సోऽప్యేతయా చరమయా మనసో నివృత్త్యా
తస్మిన్మహిమ్న్యవసితః సుఖదుఃఖబాహ్యే
హేతుత్వమప్యసతి కర్తరి దుఃఖయోర్యత్
స్వాత్మన్విధత్త ఉపలబ్ధపరాత్మకాష్ఠః

3-37-శ్లో.

దేహం చ తం న చరమః స్థితముత్థితం వా
సిద్ధో విపశ్యతి యతోऽధ్యగమత్స్వరూపమ్
దైవాదుపేతమథ దైవవశాదపేతం
వాసో యథా పరికృతం మదిరామదాన్ధః

3-38-శ్లో.

దేహోऽపి దైవవశగః ఖలు కర్మ యావత్
స్వారమ్భకం ప్రతిసమీక్షత ఏవ సాసుః
తం సప్రపఞ్చమధిరూఢసమాధియోగః
స్వాప్నం పునర్న భజతే ప్రతిబుద్ధవస్తుః

3-39-శ్లో.

యథా పుత్రాచ్చ విత్తాచ్చ పృథఙ్మర్త్యః ప్రతీయతే
అప్యాత్మత్వేనాభిమతాద్దేహాదేః పురుషస్తథా

3-40-శ్లో.

యథోల్ముకాద్విస్ఫులిఙ్గాద్ధూమాద్వాపి స్వసమ్భవాత్
అప్యాత్మత్వేనాభిమతాద్యథాగ్నిః పృథగుల్ముకాత్

3-41-శ్లో.

భూతేన్ద్రియాన్తఃకరణాత్ప్రధానాజ్జీవసంజ్ఞితాత్
ఆత్మా తథా పృథగ్ద్రష్టా భగవాన్బ్రహ్మసంజ్ఞితః

3-42-శ్లో.

సర్వభూతేషు చాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని
ఈక్షేతానన్యభావేన భూతేష్వివ తదాత్మతామ్

3-43-శ్లో.

స్వయోనిషు యథా జ్యోతిరేకం నానా ప్రతీయతే
యోనీనాం గుణవైషమ్యాత్తథాత్మా ప్రకృతౌ స్థితః

3-44-శ్లో.

తస్మాదిమాం స్వాం ప్రకృతిం దైవీం సదసదాత్మికామ్
దుర్విభావ్యాం పరాభావ్య స్వరూపేణావతిష్ఠతే