పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

తృతీయ స్కంధము : అధ్యాయము – 23

  •  
  •  
  •  

3-1-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మైత్రేయ ఉవాచ
పితృభ్యాం ప్రస్థితే సాధ్వీ పతిమిఙ్గితకోవిదా
నిత్యం పర్యచరత్ప్రీత్యా భవానీవ భవం ప్రభుమ్

3-2-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విశ్రమ్భేణాత్మశౌచేన గౌరవేణ దమేన చ
శుశ్రూషయా సౌహృదేన వాచా మధురయా చ భోః

3-3-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విసృజ్య కామం దమ్భం చ ద్వేషం లోభమఘం మదమ్
అప్రమత్తోద్యతా నిత్యం తేజీయాంసమతోషయత్

3-4-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స వై దేవర్షివర్యస్తాం మానవీం సమనువ్రతామ్
దైవాద్గరీయసః పత్యురాశాసానాం మహాశిషః

3-5-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కాలేన భూయసా క్షామాం కర్శితాం వ్రతచర్యయా
ప్రేమగద్గదయా వాచా పీడితః కృపయాబ్రవీత్

3-6-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కర్దమ ఉవాచ
తుష్టోऽహమద్య తవ మానవి మానదాయాః
శుశ్రూషయా పరమయా పరయా చ భక్త్యా
యో దేహినామయమతీవ సుహృత్స దేహో
నావేక్షితః సముచితః క్షపితుం మదర్థే

3-7-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యే మే స్వధర్మనిరతస్య తపఃసమాధి
విద్యాత్మయోగవిజితా భగవత్ప్రసాదాః
తానేవ తే మదనుసేవనయావరుద్ధాన్
దృష్టిం ప్రపశ్య వితరామ్యభయానశోకాన్

3-8-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అన్యే పునర్భగవతో భ్రువ ఉద్విజృమ్భ
విభ్రంశితార్థరచనాః కిమురుక్రమస్య
సిద్ధాసి భుఙ్క్ష్వ విభవాన్నిజధర్మదోహాన్
దివ్యాన్నరైర్దురధిగాన్నృపవిక్రియాభిః

3-9-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం బ్రువాణమబలాఖిలయోగమాయా
విద్యావిచక్షణమవేక్ష్య గతాధిరాసీత్
సమ్ప్రశ్రయప్రణయవిహ్వలయా గిరేషద్
వ్రీడావలోకవిలసద్ధసితాననాహ

3-10-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దేవహూతిరువాచ
రాద్ధం బత ద్విజవృషైతదమోఘయోగ
మాయాధిపే త్వయి విభో తదవైమి భర్తః
యస్తేऽభ్యధాయి సమయః సకృదఙ్గసఙ్గో
భూయాద్గరీయసి గుణః ప్రసవః సతీనామ్

3-11-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తత్రేతికృత్యముపశిక్ష యథోపదేశం
యేనైష మే కర్శితోऽతిరిరంసయాత్మా
సిద్ధ్యేత తే కృతమనోభవధర్షితాయా
దీనస్తదీశ భవనం సదృశం విచక్ష్వ

3-12-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మైత్రేయ ఉవాచ
ప్రియాయాః ప్రియమన్విచ్ఛన్కర్దమో యోగమాస్థితః
విమానం కామగం క్షత్తస్తర్హ్యేవావిరచీకరత్

3-13-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సర్వకామదుఘం దివ్యం సర్వరత్నసమన్వితమ్
సర్వర్ద్ధ్యుపచయోదర్కం మణిస్తమ్భైరుపస్కృతమ్

3-14-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దివ్యోపకరణోపేతం సర్వకాలసుఖావహమ్
పట్టికాభిః పతాకాభిర్విచిత్రాభిరలఙ్కృతమ్

3-15-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స్రగ్భిర్విచిత్రమాల్యాభిర్మఞ్జుశిఞ్జత్షడఙ్ఘ్రిభిః
దుకూలక్షౌమకౌశేయైర్నానావస్త్రైర్విరాజితమ్

3-16-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఉపర్యుపరి విన్యస్త నిలయేషు పృథక్పృథక్
క్షిప్తైః కశిపుభిః కాన్తం పర్యఙ్కవ్యజనాసనైః

3-17-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తత్ర తత్ర వినిక్షిప్త నానాశిల్పోపశోభితమ్
మహామరకతస్థల్యా జుష్టం విద్రుమవేదిభిః

3-18-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ద్వాఃసు విద్రుమదేహల్యా భాతం వజ్రకపాటవత్
శిఖరేష్విన్ద్రనీలేషు హేమకుమ్భైరధిశ్రితమ్

3-19-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

చక్షుష్మత్పద్మరాగాగ్ర్యైర్వజ్రభిత్తిషు నిర్మితైః
జుష్టం విచిత్రవైతానైర్మహార్హైర్హేమతోరణైః

3-20-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

హంసపారావతవ్రాతైస్తత్ర తత్ర నికూజితమ్
కృత్రిమాన్మన్యమానైః స్వానధిరుహ్యాధిరుహ్య చ

3-21-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విహారస్థానవిశ్రామ సంవేశప్రాఙ్గణాజిరైః
యథోపజోషం రచితైర్విస్మాపనమివాత్మనః

3-22-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఈదృగ్గృహం తత్పశ్యన్తీం నాతిప్రీతేన చేతసా
సర్వభూతాశయాభిజ్ఞః ప్రావోచత్కర్దమః స్వయమ్

3-23-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిమజ్జ్యాస్మిన్హ్రదే భీరు విమానమిదమారుహ
ఇదం శుక్లకృతం తీర్థమాశిషాం యాపకం నృణామ్

3-24-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సా తద్భర్తుః సమాదాయ వచః కువలయేక్షణా
సరజం బిభ్రతీ వాసో వేణీభూతాంశ్చ మూర్ధజాన్

3-25-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అఙ్గం చ మలపఙ్కేన సఞ్ఛన్నం శబలస్తనమ్
ఆవివేశ సరస్వత్యాః సరః శివజలాశయమ్

3-26-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సాన్తః సరసి వేశ్మస్థాః శతాని దశ కన్యకాః
సర్వాః కిశోరవయసో దదర్శోత్పలగన్ధయః

3-27-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తాం దృష్ట్వా సహసోత్థాయ ప్రోచుః ప్రాఞ్జలయః స్త్రియః
వయం కర్మకరీస్తుభ్యం శాధి నః కరవామ కిమ్

3-28-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స్నానేన తాం మహార్హేణ స్నాపయిత్వా మనస్వినీమ్
దుకూలే నిర్మలే నూత్నే దదురస్యై చ మానదాః

3-29-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భూషణాని పరార్ధ్యాని వరీయాంసి ద్యుమన్తి చ
అన్నం సర్వగుణోపేతం పానం చైవామృతాసవమ్

3-30-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అథాదర్శే స్వమాత్మానం స్రగ్విణం విరజామ్బరమ్
విరజం కృతస్వస్త్యయనం కన్యాభిర్బహుమానితమ్

3-31-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స్నాతం కృతశిరఃస్నానం సర్వాభరణభూషితమ్
నిష్కగ్రీవం వలయినం కూజత్కాఞ్చననూపురమ్

3-32-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రోణ్యోరధ్యస్తయా కాఞ్చ్యా కాఞ్చన్యా బహురత్నయా
హారేణ చ మహార్హేణ రుచకేన చ భూషితమ్

3-33-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సుదతా సుభ్రువా శ్లక్ష్ణ స్నిగ్ధాపాఙ్గేన చక్షుషా
పద్మకోశస్పృధా నీలైరలకైశ్చ లసన్ముఖమ్

3-34-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యదా సస్మార ఋషభమృషీణాం దయితం పతిమ్
తత్ర చాస్తే సహ స్త్రీభిర్యత్రాస్తే స ప్రజాపతిః

3-35-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భర్తుః పురస్తాదాత్మానం స్త్రీసహస్రవృతం తదా
నిశామ్య తద్యోగగతిం సంశయం ప్రత్యపద్యత

3-36-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స తాం కృతమలస్నానాం విభ్రాజన్తీమపూర్వవత్
ఆత్మనో బిభ్రతీం రూపం సంవీతరుచిరస్తనీమ్

3-37-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విద్యాధరీసహస్రేణ సేవ్యమానాం సువాససమ్
జాతభావో విమానం తదారోహయదమిత్రహన్

3-38-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మిన్నలుప్తమహిమా ప్రియయానురక్తో
విద్యాధరీభిరుపచీర్ణవపుర్విమానే
బభ్రాజ ఉత్కచకుముద్గణవానపీచ్యస్
తారాభిరావృత ఇవోడుపతిర్నభఃస్థః

3-39-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తేనాష్టలోకపవిహారకులాచలేన్ద్ర
ద్రోణీష్వనఙ్గసఖమారుతసౌభగాసు
సిద్ధైర్నుతో ద్యుధునిపాతశివస్వనాసు
రేమే చిరం ధనదవల్లలనావరూథీ

3-40-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వైశ్రమ్భకే సురసనే నన్దనే పుష్పభద్రకే
మానసే చైత్రరథ్యే చ స రేమే రామయా రతః

3-41-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భ్రాజిష్ణునా విమానేన కామగేన మహీయసా
వైమానికానత్యశేత చరల్లోకాన్యథానిలః

3-42-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కిం దురాపాదనం తేషాం పుంసాముద్దామచేతసామ్
యైరాశ్రితస్తీర్థపదశ్చరణో వ్యసనాత్యయః

3-43-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రేక్షయిత్వా భువో గోలం పత్న్యై యావాన్స్వసంస్థయా
బహ్వాశ్చర్యం మహాయోగీ స్వాశ్రమాయ న్యవర్తత

3-44-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విభజ్య నవధాత్మానం మానవీం సురతోత్సుకామ్
రామాం నిరమయన్రేమే వర్షపూగాన్ముహూర్తవత్

3-45-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మిన్విమాన ఉత్కృష్టాం శయ్యాం రతికరీం శ్రితా
న చాబుధ్యత తం కాలం పత్యాపీచ్యేన సఙ్గతా

3-46-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం యోగానుభావేన దమ్పత్యో రమమాణయోః
శతం వ్యతీయుః శరదః కామలాలసయోర్మనాక్

3-47-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్యామాధత్త రేతస్తాం భావయన్నాత్మనాత్మవిత్
నోధా విధాయ రూపం స్వం సర్వసఙ్కల్పవిద్విభుః

3-48-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అతః సా సుషువే సద్యో దేవహూతిః స్త్రియః ప్రజాః
సర్వాస్తాశ్చారుసర్వాఙ్గ్యో లోహితోత్పలగన్ధయః

3-49-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పతిం సా ప్రవ్రజిష్యన్తం తదాలక్ష్యోశతీ బహిః
స్మయమానా విక్లవేన హృదయేన విదూయతా

3-50-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

లిఖన్త్యధోముఖీ భూమిం పదా నఖమణిశ్రియా
ఉవాచ లలితాం వాచం నిరుధ్యాశ్రుకలాం శనైః

3-51-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దేవహూతిరువాచ
సర్వం తద్భగవాన్మహ్యముపోవాహ ప్రతిశ్రుతమ్
అథాపి మే ప్రపన్నాయా అభయం దాతుమర్హసి

3-52-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

బ్రహ్మన్దుహితృభిస్తుభ్యం విమృగ్యాః పతయః సమాః
కశ్చిత్స్యాన్మే విశోకాయ త్వయి ప్రవ్రజితే వనమ్

3-53-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏతావతాలం కాలేన వ్యతిక్రాన్తేన మే ప్రభో
ఇన్ద్రియార్థప్రసఙ్గేన పరిత్యక్తపరాత్మనః

3-54-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇన్ద్రియార్థేషు సజ్జన్త్యా ప్రసఙ్గస్త్వయి మే కృతః
అజానన్త్యా పరం భావం తథాప్యస్త్వభయాయ మే

3-55-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సఙ్గో యః సంసృతేర్హేతురసత్సు విహితోऽధియా
స ఏవ సాధుషు కృతో నిఃసఙ్గత్వాయ కల్పతే

3-56-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నేహ యత్కర్మ ధర్మాయ న విరాగాయ కల్పతే
న తీర్థపదసేవాయై జీవన్నపి మృతో హి సః

3-57-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సాహం భగవతో నూనం వఞ్చితా మాయయా దృఢమ్
యత్త్వాం విముక్తిదం ప్రాప్య న ముముక్షేయ బన్ధనాత్