తృతీయ స్కంధము : అధ్యాయము – 20
- ఉపకరణాలు:
శౌనక ఉవాచ
మహీం ప్రతిష్ఠామధ్యస్య సౌతే స్వాయమ్భువో మనుః
కాన్యన్వతిష్ఠద్ద్వారాణి మార్గాయావరజన్మనామ్
- ఉపకరణాలు:
క్షత్తా మహాభాగవతః కృష్ణస్యైకాన్తికః సుహృత్
యస్తత్యాజాగ్రజం కృష్ణే సాపత్యమఘవానితి
- ఉపకరణాలు:
ద్వైపాయనాదనవరో మహిత్వే తస్య దేహజః
సర్వాత్మనా శ్రితః కృష్ణం తత్పరాంశ్చాప్యనువ్రతః
- ఉపకరణాలు:
కిమన్వపృచ్ఛన్మైత్రేయం విరజాస్తీర్థసేవయా
ఉపగమ్య కుశావర్త ఆసీనం తత్త్వవిత్తమమ్
- ఉపకరణాలు:
తయోః సంవదతోః సూత ప్రవృత్తా హ్యమలాః కథాః
ఆపో గాఙ్గా ఇవాఘఘ్నీర్హరేః పాదామ్బుజాశ్రయాః
- ఉపకరణాలు:
తా నః కీర్తయ భద్రం తే కీర్తన్యోదారకర్మణః
రసజ్ఞః కో ను తృప్యేత హరిలీలామృతం పిబన్
- ఉపకరణాలు:
ఏవముగ్రశ్రవాః పృష్ట ఋషిభిర్నైమిషాయనైః
భగవత్యర్పితాధ్యాత్మస్తానాహ శ్రూయతామితి
- ఉపకరణాలు:
సూత ఉవాచ
హరేర్ధృతక్రోడతనోః స్వమాయయా నిశమ్య గోరుద్ధరణం రసాతలాత్
లీలాం హిరణ్యాక్షమవజ్ఞయా హతం సఞ్జాతహర్షో మునిమాహ భారతః
- ఉపకరణాలు:
విదుర ఉవాచ
ప్రజాపతిపతిః సృష్ట్వా ప్రజాసర్గే ప్రజాపతీన్
కిమారభత మే బ్రహ్మన్ప్రబ్రూహ్యవ్యక్తమార్గవిత్
- ఉపకరణాలు:
యే మరీచ్యాదయో విప్రా యస్తు స్వాయమ్భువో మనుః
తే వై బ్రహ్మణ ఆదేశాత్కథమేతదభావయన్
- ఉపకరణాలు:
సద్వితీయాః కిమసృజన్స్వతన్త్రా ఉత కర్మసు
ఆహో స్విత్సంహతాః సర్వ ఇదం స్మ సమకల్పయన్
- ఉపకరణాలు:
మైత్రేయ ఉవాచ
దైవేన దుర్వితర్క్యేణ పరేణానిమిషేణ చ
జాతక్షోభాద్భగవతో మహానాసీద్గుణత్రయాత్
- ఉపకరణాలు:
రజఃప్రధానాన్మహతస్త్రిలిఙ్గో దైవచోదితాత్
జాతః ససర్జ భూతాదిర్వియదాదీని పఞ్చశః
- ఉపకరణాలు:
తాని చైకైకశః స్రష్టుమసమర్థాని భౌతికమ్
సంహత్య దైవయోగేన హైమమణ్డమవాసృజన్
- ఉపకరణాలు:
సోऽశయిష్టాబ్ధిసలిలే ఆణ్డకోశో నిరాత్మకః
సాగ్రం వై వర్షసాహస్రమన్వవాత్సీత్తమీశ్వరః
- ఉపకరణాలు:
తస్య నాభేరభూత్పద్మం సహస్రార్కోరుదీధితి
సర్వజీవనికాయౌకో యత్ర స్వయమభూత్స్వరాట్
- ఉపకరణాలు:
సోऽనువిష్టో భగవతా యః శేతే సలిలాశయే
లోకసంస్థాం యథా పూర్వం నిర్మమే సంస్థయా స్వయా
- ఉపకరణాలు:
ససర్జ చ్ఛాయయావిద్యాం పఞ్చపర్వాణమగ్రతః
తామిస్రమన్ధతామిస్రం తమో మోహో మహాతమః
- ఉపకరణాలు:
విససర్జాత్మనః కాయం నాభినన్దంస్తమోమయమ్
జగృహుర్యక్షరక్షాంసి రాత్రిం క్షుత్తృట్సముద్భవామ్
- ఉపకరణాలు:
క్షుత్తృడ్భ్యాముపసృష్టాస్తే తం జగ్ధుమభిదుద్రువుః
మా రక్షతైనం జక్షధ్వమిత్యూచుః క్షుత్తృడర్దితాః
- ఉపకరణాలు:
దేవస్తానాహ సంవిగ్నో మా మాం జక్షత రక్షత
అహో మే యక్షరక్షాంసి ప్రజా యూయం బభూవిథ
- ఉపకరణాలు:
దేవతాః ప్రభయా యా యా దీవ్యన్ప్రముఖతోऽసృజత్
తే అహార్షుర్దేవయన్తో విసృష్టాం తాం ప్రభామహః
- ఉపకరణాలు:
దేవోऽదేవాఞ్జఘనతః సృజతి స్మాతిలోలుపాన్
త ఏనం లోలుపతయా మైథునాయాభిపేదిరే
- ఉపకరణాలు:
తతో హసన్స భగవానసురైర్నిరపత్రపైః
అన్వీయమానస్తరసా క్రుద్ధో భీతః పరాపతత్
- ఉపకరణాలు:
స ఉపవ్రజ్య వరదం ప్రపన్నార్తిహరం హరిమ్
అనుగ్రహాయ భక్తానామనురూపాత్మదర్శనమ్
- ఉపకరణాలు:
పాహి మాం పరమాత్మంస్తే ప్రేషణేనాసృజం ప్రజాః
తా ఇమా యభితుం పాపా ఉపాక్రామన్తి మాం ప్రభో
- ఉపకరణాలు:
త్వమేకః కిల లోకానాం క్లిష్టానాం క్లేశనాశనః
త్వమేకః క్లేశదస్తేషామనాసన్నపదాం తవ
- ఉపకరణాలు:
సోऽవధార్యాస్య కార్పణ్యం వివిక్తాధ్యాత్మదర్శనః
విముఞ్చాత్మతనుం ఘోరామిత్యుక్తో విముమోచ హ
- ఉపకరణాలు:
తాం క్వణచ్చరణామ్భోజాం మదవిహ్వలలోచనామ్
కాఞ్చీకలాపవిలసద్ దుకూలచ్ఛన్నరోధసమ్
- ఉపకరణాలు:
అన్యోన్యశ్లేషయోత్తుఙ్గ నిరన్తరపయోధరామ్
సునాసాం సుద్విజాం స్నిగ్ధ హాసలీలావలోకనామ్
- ఉపకరణాలు:
గూహన్తీం వ్రీడయాత్మానం నీలాలకవరూథినీమ్
ఉపలభ్యాసురా ధర్మ సర్వే సమ్ముముహుః స్త్రియమ్
- ఉపకరణాలు:
అహో రూపమహో ధైర్యమహో అస్యా నవం వయః
మధ్యే కామయమానానామకామేవ విసర్పతి
- ఉపకరణాలు:
వితర్కయన్తో బహుధా తాం సన్ధ్యాం ప్రమదాకృతిమ్
అభిసమ్భావ్య విశ్రమ్భాత్పర్యపృచ్ఛన్కుమేధసః
- ఉపకరణాలు:
కాసి కస్యాసి రమ్భోరు కో వార్థస్తేऽత్ర భామిని
రూపద్రవిణపణ్యేన దుర్భగాన్నో విబాధసే
- ఉపకరణాలు:
యా వా కాచిత్త్వమబలే దిష్ట్యా సన్దర్శనం తవ
ఉత్సునోషీక్షమాణానాం కన్దుకక్రీడయా మనః
- ఉపకరణాలు:
నైకత్ర తే జయతి శాలిని పాదపద్మం
ఘ్నన్త్యా ముహుః కరతలేన పతత్పతఙ్గమ్
మధ్యం విషీదతి బృహత్స్తనభారభీతం
శాన్తేవ దృష్టిరమలా సుశిఖాసమూహః
- ఉపకరణాలు:
ఇతి సాయన్తనీం సన్ధ్యామసురాః ప్రమదాయతీమ్
ప్రలోభయన్తీం జగృహుర్మత్వా మూఢధియః స్త్రియమ్
- ఉపకరణాలు:
ప్రహస్య భావగమ్భీరం జిఘ్రన్త్యాత్మానమాత్మనా
కాన్త్యా ససర్జ భగవాన్గన్ధర్వాప్సరసాం గణాన్
- ఉపకరణాలు:
విససర్జ తనుం తాం వై జ్యోత్స్నాం కాన్తిమతీం ప్రియామ్
త ఏవ చాదదుః ప్రీత్యా విశ్వావసుపురోగమాః
- ఉపకరణాలు:
సృష్ట్వా భూతపిశాచాంశ్చ భగవానాత్మతన్ద్రిణా
దిగ్వాససో ముక్తకేశాన్వీక్ష్య చామీలయద్దృశౌ
- ఉపకరణాలు:
జగృహుస్తద్విసృష్టాం తాం జృమ్భణాఖ్యాం తనుం ప్రభోః
నిద్రామిన్ద్రియవిక్లేదో యయా భూతేషు దృశ్యతే
యేనోచ్ఛిష్టాన్ధర్షయన్తి తమున్మాదం ప్రచక్షతే
- ఉపకరణాలు:
ఊర్జస్వన్తం మన్యమాన ఆత్మానం భగవానజః
సాధ్యాన్గణాన్పితృగణాన్పరోక్షేణాసృజత్ప్రభుః
- ఉపకరణాలు:
త ఆత్మసర్గం తం కాయం పితరః ప్రతిపేదిరే
సాధ్యేభ్యశ్చ పితృభ్యశ్చ కవయో యద్వితన్వతే
- ఉపకరణాలు:
సిద్ధాన్విద్యాధరాంశ్చైవ తిరోధానేన సోऽసృజత్
తేభ్యోऽదదాత్తమాత్మానమన్తర్ధానాఖ్యమద్భుతమ్
- ఉపకరణాలు:
స కిన్నరాన్కిమ్పురుషాన్ప్రత్యాత్మ్యేనాసృజత్ప్రభుః
మానయన్నాత్మనాత్మానమాత్మాభాసం విలోకయన్
- ఉపకరణాలు:
తే తు తజ్జగృహూ రూపం త్యక్తం యత్పరమేష్ఠినా
మిథునీభూయ గాయన్తస్తమేవోషసి కర్మభిః
- ఉపకరణాలు:
దేహేన వై భోగవతా శయానో బహుచిన్తయా
సర్గేऽనుపచితే క్రోధాదుత్ససర్జ హ తద్వపుః
- ఉపకరణాలు:
యేऽహీయన్తాముతః కేశా అహయస్తేऽఙ్గ జజ్ఞిరే
సర్పాః ప్రసర్పతః క్రూరా నాగా భోగోరుకన్ధరాః
- ఉపకరణాలు:
స ఆత్మానం మన్యమానః కృతకృత్యమివాత్మభూః
తదా మనూన్ససర్జాన్తే మనసా లోకభావనాన్
- ఉపకరణాలు:
తేభ్యః సోऽసృజత్స్వీయం పురం పురుషమాత్మవాన్
తాన్దృష్ట్వా యే పురా సృష్టాః ప్రశశంసుః ప్రజాపతిమ్
- ఉపకరణాలు:
అహో ఏతజ్జగత్స్రష్టః సుకృతం బత తే కృతమ్
ప్రతిష్ఠితాః క్రియా యస్మిన్సాకమన్నమదామ హే
- ఉపకరణాలు:
తపసా విద్యయా యుక్తో యోగేన సుసమాధినా
ఋషీనృషిర్హృషీకేశః ససర్జాభిమతాః ప్రజాః
- ఉపకరణాలు:
తేభ్యశ్చైకైకశః స్వస్య దేహస్యాంశమదాదజః
యత్తత్సమాధియోగర్ద్ధి తపోవిద్యావిరక్తిమత్