తృతీయ స్కంధము : అధ్యాయము – 10
- ఉపకరణాలు:
విదుర ఉవాచ
అన్తర్హితే భగవతి బ్రహ్మా లోకపితామహః
ప్రజాః ససర్జ కతిధా దైహికీర్మానసీర్విభుః
- ఉపకరణాలు:
యే చ మే భగవన్పృష్టాస్త్వయ్యర్థా బహువిత్తమ
తాన్వదస్వానుపూర్వ్యేణ ఛిన్ధి నః సర్వసంశయాన్
- ఉపకరణాలు:
సూత ఉవాచ
ఏవం సఞ్చోదితస్తేన క్షత్త్రా కౌషారవిర్మునిః
ప్రీతః ప్రత్యాహ తాన్ప్రశ్నాన్హృదిస్థానథ భార్గవ
- ఉపకరణాలు:
మైత్రేయ ఉవాచ
విరిఞ్చోऽపి తథా చక్రే దివ్యం వర్షశతం తపః
ఆత్మన్యాత్మానమావేశ్య యథాహ భగవానజః
- ఉపకరణాలు:
తద్విలోక్యాబ్జసమ్భూతో వాయునా యదధిష్ఠితః
పద్మమమ్భశ్చ తత్కాల కృతవీర్యేణ కమ్పితమ్
- ఉపకరణాలు:
తపసా హ్యేధమానేన విద్యయా చాత్మసంస్థయా
వివృద్ధవిజ్ఞానబలో న్యపాద్వాయుం సహామ్భసా
- ఉపకరణాలు:
తద్విలోక్య వియద్వ్యాపి పుష్కరం యదధిష్ఠితమ్
అనేన లోకాన్ప్రాగ్లీనాన్కల్పితాస్మీత్యచిన్తయత్
- ఉపకరణాలు:
పద్మకోశం తదావిశ్య భగవత్కర్మచోదితః
ఏకం వ్యభాఙ్క్షీదురుధా త్రిధా భావ్యం ద్విసప్తధా
- ఉపకరణాలు:
ఏతావాఞ్జీవలోకస్య సంస్థాభేదః సమాహృతః
ధర్మస్య హ్యనిమిత్తస్య విపాకః పరమేష్ఠ్యసౌ
- ఉపకరణాలు:
విదుర ఉవాచ
యథాత్థ బహురూపస్య హరేరద్భుతకర్మణః
కాలాఖ్యం లక్షణం బ్రహ్మన్యథా వర్ణయ నః ప్రభో
- ఉపకరణాలు:
మైత్రేయ ఉవాచ
గుణవ్యతికరాకారో నిర్విశేషోऽప్రతిష్ఠితః
పురుషస్తదుపాదానమాత్మానం లీలయాసృజత్
- ఉపకరణాలు:
విశ్వం వై బ్రహ్మతన్మాత్రం సంస్థితం విష్ణుమాయయా
ఈశ్వరేణ పరిచ్ఛిన్నం కాలేనావ్యక్తమూర్తినా
- ఉపకరణాలు:
యథేదానీం తథాగ్రే చ పశ్చాదప్యేతదీదృశమ్
- ఉపకరణాలు:
సర్గో నవవిధస్తస్య ప్రాకృతో వైకృతస్తు యః
కాలద్రవ్యగుణైరస్య త్రివిధః ప్రతిసఙ్క్రమః
- ఉపకరణాలు:
ఆద్యస్తు మహతః సర్గో గుణవైషమ్యమాత్మనః
ద్వితీయస్త్వహమో యత్ర ద్రవ్యజ్ఞానక్రియోదయః
- ఉపకరణాలు:
భూతసర్గస్తృతీయస్తు తన్మాత్రో ద్రవ్యశక్తిమాన్
చతుర్థ ఐన్ద్రియః సర్గో యస్తు జ్ఞానక్రియాత్మకః
- ఉపకరణాలు:
వైకారికో దేవసర్గః పఞ్చమో యన్మయం మనః
షష్ఠస్తు తమసః సర్గో యస్త్వబుద్ధికృతః ప్రభోః
- ఉపకరణాలు:
షడిమే ప్రాకృతాః సర్గా వైకృతానపి మే శృణు
రజోభాజో భగవతో లీలేయం హరిమేధసః
- ఉపకరణాలు:
సప్తమో ముఖ్యసర్గస్తు షడ్విధస్తస్థుషాం చ యః
వనస్పత్యోషధిలతా త్వక్సారా వీరుధో ద్రుమాః
- ఉపకరణాలు:
ఉత్స్రోతసస్తమఃప్రాయా అన్తఃస్పర్శా విశేషిణః
- ఉపకరణాలు:
తిరశ్చామష్టమః సర్గః సోऽష్టావింశద్విధో మతః
అవిదో భూరితమసో ఘ్రాణజ్ఞా హృద్యవేదినః
- ఉపకరణాలు:
గౌరజో మహిషః కృష్ణః సూకరో గవయో రురుః
ద్విశఫాః పశవశ్చేమే అవిరుష్ట్రశ్చ సత్తమ
- ఉపకరణాలు:
ఖరోऽశ్వోऽశ్వతరో గౌరః శరభశ్చమరీ తథా
ఏతే చైకశఫాః క్షత్తః శృణు పఞ్చనఖాన్పశూన్
- ఉపకరణాలు:
శ్వా సృగాలో వృకో వ్యాఘ్రో మార్జారః శశశల్లకౌ
సింహః కపిర్గజః కూర్మో గోధా చ మకరాదయః
- ఉపకరణాలు:
కఙ్కగృధ్రబకశ్యేన భాసభల్లూకబర్హిణః
హంససారసచక్రాహ్వ కాకోలూకాదయః ఖగాః
- ఉపకరణాలు:
అర్వాక్స్రోతస్తు నవమః క్షత్తరేకవిధో నృణామ్
రజోऽధికాః కర్మపరా దుఃఖే చ సుఖమానినః
- ఉపకరణాలు:
వైకృతాస్త్రయ ఏవైతే దేవసర్గశ్చ సత్తమ
వైకారికస్తు యః ప్రోక్తః కౌమారస్తూభయాత్మకః
- ఉపకరణాలు:
దేవసర్గశ్చాష్టవిధో విబుధాః పితరోऽసురాః
గన్ధర్వాప్సరసః సిద్ధా యక్షరక్షాంసి చారణాః
- ఉపకరణాలు:
భూతప్రేతపిశాచాశ్చ విద్యాధ్రాః కిన్నరాదయః
దశైతే విదురాఖ్యాతాః సర్గాస్తే విశ్వసృక్కృతాః
- ఉపకరణాలు:
అతః పరం ప్రవక్ష్యామి వంశాన్మన్వన్తరాణి చ
ఏవం రజఃప్లుతః స్రష్టా కల్పాదిష్వాత్మభూర్హరిః
సృజత్యమోఘసఙ్కల్ప ఆత్మైవాత్మానమాత్మనా