పోతన తెలుగు భాగవతము

12-1-శ్లో.

సూత ఉవాచ
ఏతన్నిశమ్య మునినాభిహితం పరీక్షిద్
వ్యాసాత్మజేన నిఖిలాత్మదృశా సమేన
తత్పాదమూలముపసృత్య నతేన మూర్ధ్నా
బద్ధాఞ్జలిస్తమిదమాహ స విష్ణురాతః

12-2-శ్లో.

రాజోవాచ
సిద్ధోऽస్మ్యనుగృహీతోऽస్మి భవతా కరుణాత్మనా
శ్రావితో యచ్చ మే సాక్షాదనాదినిధనో హరిః

12-3-శ్లో.

నాత్యద్భుతమహం మన్యే మహతామచ్యుతాత్మనామ్
అజ్ఞేషు తాపతప్తేషు భూతేషు యదనుగ్రహః

12-4-శ్లో.

పురాణసంహితామేతామశ్రౌష్మ భవతో వయమ్
యస్యాం ఖలూత్తమఃశ్లోకో భగవాననవర్ణ్యతే

12-5-శ్లో.

భగవంస్తక్షకాదిభ్యో మృత్యుభ్యో న బిభేమ్యహమ్
ప్రవిష్టో బ్రహ్మ నిర్వాణమభయం దర్శితం త్వయా

12-6-శ్లో.

అనుజానీహి మాం బ్రహ్మన్వాచం యచ్ఛామ్యధోక్షజే
ముక్తకామాశయం చేతః ప్రవేశ్య విసృజామ్యసూన్

12-7-శ్లో.

అజ్ఞానం చ నిరస్తం మే జ్ఞానవిజ్ఞాననిష్ఠయా
భవతా దర్శితం క్షేమం పరం భగవతః పదమ్

12-8-శ్లో.

సూత ఉవాచ
ఇత్యుక్తస్తమనుజ్ఞాప్య భగవాన్బాదరాయణిః
జగామ భిక్షుభిః సాకం నరదేవేన పూజితః

12-9-శ్లో.

పరీక్షిదపి రాజర్షిరాత్మన్యాత్మానమాత్మనా
సమాధాయ పరం దధ్యావస్పన్దాసుర్యథా తరుః

12-10-శ్లో.

ప్రాక్కూలే బర్హిష్యాసీనో గఙ్గాకూల ఉదఙ్ముఖః
బ్రహ్మభూతో మహాయోగీ నిఃసఙ్గశ్ఛిన్నసంశయః

12-11-శ్లో.

తక్షకః ప్రహితో విప్రాః క్రుద్ధేన ద్విజసూనునా
హన్తుకామో నృపం గచ్ఛన్దదర్శ పథి కశ్యపమ్

12-12-శ్లో.

తం తర్పయిత్వా ద్రవిణైర్నివర్త్య విషహారిణమ్
ద్విజరూపప్రతిచ్ఛన్నః కామరూపోऽదశన్నృపమ్

12-13-శ్లో.

బ్రహ్మభూతస్య రాజర్షేర్దేహోऽహిగరలాగ్నినా
బభూవ భస్మసాత్సద్యః పశ్యతాం సర్వదేహినామ్

12-14-శ్లో.

హాహాకారో మహానాసీద్భువి ఖే దిక్షు సర్వతః
విస్మితా హ్యభవన్సర్వే దేవాసురనరాదయః

12-15-శ్లో.

దేవదున్దుభయో నేదుర్గన్ధర్వాప్సరసో జగుః
వవృషుః పుష్పవర్షాణి విబుధాః సాధువాదినః

12-16-శ్లో.

జన్మేజయః స్వపితరం శ్రుత్వా తక్షకభక్షితమ్
యథాజుహావ సన్క్రుద్ధో నాగాన్సత్రే సహ ద్విజైః

12-17-శ్లో.

సర్పసత్రే సమిద్ధాగ్నౌ దహ్యమానాన్మహోరగాన్
దృష్ట్వేన్ద్రం భయసంవిగ్నస్తక్షకః శరణం యయౌ

12-18-శ్లో.

అపశ్యంస్తక్షకం తత్ర రాజా పారీక్షితో ద్విజాన్
ఉవాచ తక్షకః కస్మాన్న దహ్యేతోరగాధమః

12-19-శ్లో.

తం గోపాయతి రాజేన్ద్ర శక్రః శరణమాగతమ్
తేన సంస్తమ్భితః సర్పస్తస్మాన్నాగ్నౌ పతత్యసౌ

12-20-శ్లో.

పారీక్షిత ఇతి శ్రుత్వా ప్రాహర్త్విజ ఉదారధీః
సహేన్ద్రస్తక్షకో విప్రా నాగ్నౌ కిమితి పాత్యతే

12-21-శ్లో.

తచ్ఛ్రుత్వాజుహువుర్విప్రాః సహేన్ద్రం తక్షకం మఖే
తక్షకాశు పతస్వేహ సహేన్ద్రేణ మరుత్వతా

12-22-శ్లో.

ఇతి బ్రహ్మోదితాక్షేపైః స్థానాదిన్ద్రః ప్రచాలితః
బభూవ సమ్భ్రాన్తమతిః సవిమానః సతక్షకః

12-23-శ్లో.

తం పతన్తం విమానేన సహతక్షకమమ్బరాత్
విలోక్యాఙ్గిరసః ప్రాహ రాజానం తం బృహస్పతిః

12-24-శ్లో.

నైష త్వయా మనుష్యేన్ద్ర వధమర్హతి సర్పరాట్
అనేన పీతమమృతమథ వా అజరామరః

12-25-శ్లో.

జీవితం మరణం జన్తోర్గతిః స్వేనైవ కర్మణా
రాజంస్తతోऽన్యో నాస్త్యస్య ప్రదాతా సుఖదుఃఖయోః

12-26-శ్లో.

సర్పచౌరాగ్నివిద్యుద్భ్యః క్షుత్తృద్వ్యాధ్యాదిభిర్నృప
పఞ్చత్వమృచ్ఛతే జన్తుర్భుఙ్క్త ఆరబ్ధకర్మ తత్

12-27-శ్లో.

తస్మాత్సత్రమిదం రాజన్సంస్థీయేతాభిచారికమ్
సర్పా అనాగసో దగ్ధా జనైర్దిష్టం హి భుజ్యతే

12-28-శ్లో.

సూత ఉవాచ
ఇత్యుక్తః స తథేత్యాహ మహర్షేర్మానయన్వచః
సర్పసత్రాదుపరతః పూజయామాస వాక్పతిమ్

12-29-శ్లో.

సైషా విష్ణోర్మహామాయా బాధ్యయాలక్షణా యయా
ముహ్యన్త్యస్యైవాత్మభూతా భూతేషు గుణవృత్తిభిః

12-30-శ్లో.

న యత్ర దమ్భీత్యభయా విరాజితా మాయాత్మవాదేऽసకృదాత్మవాదిభిః
న యద్వివాదో వివిధస్తదాశ్రయో మనశ్చ సఙ్కల్పవికల్పవృత్తి యత్

12-31-శ్లో.

న యత్ర సృజ్యం సృజతోభయోః పరం శ్రేయశ్చ జీవస్త్రిభిరన్వితస్త్వహమ్
తదేతదుత్సాదితబాధ్యబాధకం నిషిధ్య చోర్మీన్విరమేత తన్మునిః

12-32-శ్లో.

పరం పదం వైష్ణవమామనన్తి తద్యన్నేతి నేతీత్యతదుత్సిసృక్షవః
విసృజ్య దౌరాత్మ్యమనన్యసౌహృదా హృదోపగుహ్యావసితం సమాహితైః

12-33-శ్లో.

త ఏతదధిగచ్ఛన్తి విష్ణోర్యత్పరమం పదమ్
అహం మమేతి దౌర్జన్యం న యేషాం దేహగేహజమ్

12-34-శ్లో.

అతివాదాంస్తితిక్షేత నావమన్యేత కఞ్చన
న చేమం దేహమాశ్రిత్య వైరం కుర్వీత కేనచిత్

12-35-శ్లో.

నమో భగవతే తస్మై కృష్ణాయాకుణ్ఠమేధసే
యత్పాదామ్బురుహధ్యానాత్సంహితామధ్యగామిమామ్

12-36-శ్లో.

శ్రీశౌనక ఉవాచ
పైలాదిభిర్వ్యాసశిష్యైర్వేదాచార్యైర్మహాత్మభిః
వేదాశ్చ కథితా వ్యస్తా ఏతత్సౌమ్యాభిధేహి నః

12-37-శ్లో.

సూత ఉవాచ
సమాహితాత్మనో బ్రహ్మన్బ్రహ్మణః పరమేష్ఠినః
హృద్యాకాశాదభూన్నాదో వృత్తిరోధాద్విభావ్యతే

12-38-శ్లో.

యదుపాసనయా బ్రహ్మన్యోగినో మలమాత్మనః
ద్రవ్యక్రియాకారకాఖ్యం ధూత్వా యాన్త్యపునర్భవమ్

12-39-శ్లో.

తతోऽభూత్త్రివృదోంకారో యోऽవ్యక్తప్రభవః స్వరాట్
యత్తల్లిఙ్గం భగవతో బ్రహ్మణః పరమాత్మనః

12-40-శ్లో.

శృణోతి య ఇమం స్ఫోటం సుప్తశ్రోత్రే చ శూన్యదృక్
యేన వాగ్వ్యజ్యతే యస్య వ్యక్తిరాకాశ ఆత్మనః

12-41-శ్లో.

స్వధామ్నో బ్రాహ్మణః సాక్షాద్వాచకః పరమాత్మనః
స సర్వమన్త్రోపనిషద్వేదబీజం సనాతనమ్

12-42-శ్లో.

తస్య హ్యాసంస్త్రయో వర్ణా అకారాద్యా భృగూద్వహ
ధార్యన్తే యైస్త్రయో భావా గుణనామార్థవృత్తయః

12-43-శ్లో.

తతోऽక్షరసమామ్నాయమసృజద్భగవానజః
అన్తస్థోష్మస్వరస్పర్శ హ్రస్వదీర్ఘాదిలక్షణమ్

12-44-శ్లో.

తేనాసౌ చతురో వేదాంశ్చతుర్భిర్వదనైర్విభుః
సవ్యాహృతికాన్సోంకారాంశ్చాతుర్హోత్రవివక్షయా

12-45-శ్లో.

పుత్రానధ్యాపయత్తాంస్తు బ్రహ్మర్షీన్బ్రహ్మకోవిదాన్
తే తు ధర్మోపదేష్టారః స్వపుత్రేభ్యః సమాదిశన్

12-46-శ్లో.

తే పరమ్పరయా ప్రాప్తాస్తత్తచ్ఛిష్యైర్ధృతవ్రతైః
చతుర్యుగేష్వథ వ్యస్తా ద్వాపరాదౌ మహర్షిభిః

12-47-శ్లో.

క్షీణాయుషః క్షీణసత్త్వాన్దుర్మేధాన్వీక్ష్య కాలతః
వేదాన్బ్రహ్మర్షయో వ్యస్యన్హృదిస్థాచ్యుతచోదితాః

12-48-శ్లో.

అస్మిన్నప్యన్తరే బ్రహ్మన్భగవాన్లోకభావనః
బ్రహ్మేశాద్యైర్లోకపాలైర్యాచితో ధర్మగుప్తయే

12-49-శ్లో.

పరాశరాత్సత్యవత్యామంశాంశకలయా విభుః
అవతీర్ణో మహాభాగ వేదం చక్రే చతుర్విధమ్

12-50-శ్లో.

ఋగథర్వయజుఃసామ్నాం రాశీరుద్ధృత్య వర్గశః
చతస్రః సంహితాశ్చక్రే మన్త్రైర్మణిగణా ఇవ

12-51-శ్లో.

తాసాం స చతురః శిష్యానుపాహూయ మహామతిః
ఏకైకాం సంహితాం బ్రహ్మన్నేకైకస్మై దదౌ విభుః

12-52-శ్లో.

పైలాయ సంహితామాద్యాం బహ్వృచాఖ్యాం ఉవాచ హ
వైశమ్పాయనసంజ్ఞాయ నిగదాఖ్యం యజుర్గణమ్

12-53-శ్లో.

సామ్నాం జైమినయే ప్రాహ తథా ఛన్దోగసంహితామ్
అథర్వాఙ్గిరసీం నామ స్వశిష్యాయ సుమన్తవే

12-54-శ్లో.

పైలః స్వసంహితామూచే ఇన్ద్రప్రమితయే మునిః
బాష్కలాయ చ సోऽప్యాహ శిష్యేభ్యః సంహితాం స్వకామ్

12-55-శ్లో.

చతుర్ధా వ్యస్య బోధ్యాయ యాజ్ఞవల్క్యాయ భార్గవ
పరాశరాయాగ్నిమిత్ర ఇన్ద్రప్రమితిరాత్మవాన్

12-56-శ్లో.

అధ్యాపయత్సంహితాం స్వాం మాణ్డూకేయమృషిం కవిమ్
తస్య శిష్యో దేవమిత్రః సౌభర్యాదిభ్య ఊచివాన్

12-57-శ్లో.

శాకల్యస్తత్సుతః స్వాం తు పఞ్చధా వ్యస్య సంహితామ్
వాత్స్యముద్గలశాలీయ గోఖల్యశిశిరేష్వధాత్

12-58-శ్లో.

జాతూకర్ణ్యశ్చ తచ్ఛిష్యః సనిరుక్తాం స్వసంహితామ్
బలాకపైలజాబాల విరజేభ్యో దదౌ మునిః

12-59-శ్లో.

బాష్కలిః ప్రతిశాఖాభ్యో వాలఖిల్యాఖ్యసంహితామ్
చక్రే వాలాయనిర్భజ్యః కాశారశ్చైవ తాం దధుః

12-60-శ్లో.

బహ్వృచాః సంహితా హ్యేతా ఏభిర్బ్రహ్మర్షిభిర్ధృతాః
శ్రుత్వైతచ్ఛన్దసాం వ్యాసం సర్వపాపైః ప్రముచ్యతే

12-61-శ్లో.

వైశమ్పాయనశిష్యా వై చరకాధ్వర్యవోऽభవన్
యచ్చేరుర్బ్రహ్మహత్యాంహః క్షపణం స్వగురోర్వ్రతమ్

12-62-శ్లో.

యాజ్ఞవల్క్యశ్చ తచ్ఛిష్య ఆహాహో భగవన్కియత్
చరితేనాల్పసారాణాం చరిష్యేऽహం సుదుశ్చరమ్

12-63-శ్లో.

ఇత్యుక్తో గురురప్యాహ కుపితో యాహ్యలం త్వయా
విప్రావమన్త్రా శిష్యేణ మదధీతం త్యజాశ్వితి

12-64-శ్లో.

దేవరాతసుతః సోऽపి ఛర్దిత్వా యజుషాం గణమ్
తతో గతోऽథ మునయో దదృశుస్తాన్యజుర్గణాన్

12-65-శ్లో.

యజూంషి తిత్తిరా భూత్వా తల్లోలుపతయాదదుః
తైత్తిరీయా ఇతి యజుః శాఖా ఆసన్సుపేశలాః

12-66-శ్లో.

యాజ్ఞవల్క్యస్తతో బ్రహ్మంశ్ఛన్దాంస్యధి గవేషయన్
గురోరవిద్యమానాని సూపతస్థేऽర్కమీశ్వరమ్

12-67-శ్లో.

శ్రీయాజ్ఞవల్క్య ఉవాచ
ఓం నమో భగవతే ఆదిత్యాయాఖిలజగతామాత్మస్వరూపేణ కాల
స్వరూపేణ చతుర్విధభూతనికాయానాం బ్రహ్మాదిస్తమ్బపర్యన్తానామన్తర్హృదయేషు
బహిరపి చాకాశ ఇవోపాధినావ్యవధీయమానో భవానేక
ఏవ క్షణలవనిమేషావయవోపచితసంవత్సరగణేనాపామాదాన
విసర్గాభ్యామిమాం లోకయాత్రామనువహతి

12-68-శ్లో.

యదు హ వావ విబుధర్షభ సవితరదస్తపత్యనుసవనమహర్
అహరామ్నాయవిధినోపతిష్ఠమానానామఖిలదురితవృజిన
బీజావభర్జన భగవతః సమభిధీమహి తపన మణ్డలమ్

12-69-శ్లో.

య ఇహ వావ స్థిరచరనికరాణాం నిజనికేతనానాం మనైన్ద్రియాసు
గణాననాత్మనః స్వయమాత్మాన్తర్యామీ ప్రచోదయతి

12-70-శ్లో.

య ఏవేమం లోకమతికరాలవదనాన్ధకారసంజ్ఞాజగరగ్రహ
గిలితం మృతకమివ విచేతనమవలోక్యానుకమ్పయా పరమకారుణిక
ఈక్షయైవోత్థాప్యాహరహరనుసవనం శ్రేయసి స్వధర్మాఖ్యాత్మావ
స్థనే ప్రవర్తయతి

12-71-శ్లో.

అవనిపతిరివాసాధూనాం భయముదీరయన్నటతి పరిత ఆశాపాలైస్
తత్ర తత్ర కమలకోశాఞ్జలిభిరుపహృతార్హణః

12-72-శ్లో.

అథ హ భగవంస్తవ చరణనలినయుగలం త్రిభువనగురుభిరభివన్దితమ్
అహమయాతయామయజుష్కామ ఉపసరామీతి

12-73-శ్లో.

సూత ఉవాచ
ఏవం స్తుతః స భగవాన్వాజిరూపధరో రవిః
యజూంష్యయాతయామాని మునయేऽదాత్ప్రసాదితః

12-74-శ్లో.

యజుర్భిరకరోచ్ఛాఖా దశ పఞ్చ శతైర్విభుః
జగృహుర్వాజసన్యస్తాః కాణ్వమాధ్యన్దినాదయః

12-75-శ్లో.

జైమినేః సమగస్యాసీత్సుమన్తుస్తనయో మునిః
సుత్వాంస్తు తత్సుతస్తాభ్యామేకైకాం ప్రాహ సంహితామ్

12-76-శ్లో.

సుకర్మా చాపి తచ్ఛిష్యః సామవేదతరోర్మహాన్
సహస్రసంహితాభేదం చక్రే సామ్నాం తతో ద్విజ

12-77-శ్లో.

హిరణ్యనాభః కౌశల్యః పౌష్యఞ్జిశ్చ సుకర్మణః
శిష్యౌ జగృహతుశ్చాన్య ఆవన్త్యో బ్రహ్మవిత్తమః

12-78-శ్లో.

ఉదీచ్యాః సామగాః శిష్యా ఆసన్పఞ్చశతాని వై
పౌష్యఞ్జ్యావన్త్యయోశ్చాపి తాంశ్చ ప్రాచ్యాన్ప్రచక్షతే

12-79-శ్లో.

లౌగాక్షిర్మాఙ్గలిః కుల్యః కుశీదః కుక్షిరేవ చ
పౌష్యఞ్జిసిష్యా జగృహుః సంహితాస్తే శతం శతమ్

12-80-శ్లో.

కృతో హిరణ్యనాభస్య చతుర్వింశతి సంహితాః
శిష్య ఊచే స్వశిష్యేభ్యః శేషా ఆవన్త్య ఆత్మవాన్

12-81-శ్లో.

అధ్యాయము - 7