పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

ద్వాదశ స్కంధము : అధ్యాయము - 3

  •  
  •  
  •  

12-1-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
దృష్ట్వాత్మని జయే వ్యగ్రాన్నృపాన్హసతి భూరియమ్
అహో మా విజిగీషన్తి మృత్యోః క్రీడనకా నృపాః

12-2-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కామ ఏష నరేన్ద్రాణాం మోఘః స్యాద్విదుషామపి
యేన ఫేనోపమే పిణ్డే యేऽతివిశ్రమ్భితా నృపాః

12-3-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పూర్వం నిర్జిత్య షడ్వర్గం జేష్యామో రాజమన్త్రిణః
తతః సచివపౌరాప్త కరీన్ద్రానస్య కణ్టకాన్

12-4-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం క్రమేణ జేష్యామః పృథ్వీం సాగరమేఖలామ్
ఇత్యాశాబద్ధహృదయా న పశ్యన్త్యన్తికేऽన్తకమ్

12-5-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సముద్రావరణాం జిత్వా మాం విశన్త్యబ్ధిమోజసా
కియదాత్మజయస్యైతన్ముక్తిరాత్మజయే ఫలమ్

12-6-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యాం విసృజ్యైవ మనవస్తత్సుతాశ్చ కురూద్వహ
గతా యథాగతం యుద్ధే తాం మాం జేష్యన్త్యబుద్ధయః

12-7-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మత్కృతే పితృపుత్రాణాం భ్రాతృణాం చాపి విగ్రహః
జాయతే హ్యసతాం రాజ్యే మమతాబద్ధచేతసామ్

12-8-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మమైవేయం మహీ కృత్స్నా న తే మూఢేతి వాదినః
స్పర్ధమానా మిథో ఘ్నన్తి మ్రియన్తే మత్కృతే నృపాః

12-9-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పృథుః పురూరవా గాధిర్నహుషో భరతోऽర్జునః
మాన్ధాతా సగరో రామః ఖట్వాఙ్గో ధున్ధుహా రఘుః

12-10-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తృణబిన్దుర్యయాతిశ్చ శర్యాతిః శన్తనుర్గయః
భగీరథః కువలయాశ్వః కకుత్స్థో నైషధో నృగః

12-11-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

హిరణ్యకశిపుర్వృత్రో రావణో లోకరావణః
నముచిః శమ్బరో భౌమో హిరణ్యాక్షోऽథ తారకః

12-12-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అన్యే చ బహవో దైత్యా రాజానో యే మహేశ్వరాః
సర్వే సర్వవిదః శూరాః సర్వే సర్వజితోऽజితాః

12-13-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మమతాం మయ్యవర్తన్త కృత్వోచ్చైర్మర్త్యధర్మిణః
కథావశేషాః కాలేన హ్యకృతార్థాః కృతా విభో

12-14-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కథా ఇమాస్తే కథితా మహీయసాం వితాయ లోకేషు యశః పరేయుషామ్
విజ్ఞానవైరాగ్యవివక్షయా విభో వచోవిభూతీర్న తు పారమార్థ్యమ్

12-15-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యస్తూత్తమఃశ్లోకగుణానువాదః సఙ్గీయతేऽభీక్ష్ణమమఙ్గలఘ్నః
తమేవ నిత్యం శృణుయాదభీక్ష్ణం కృష్ణేऽమలాం భక్తిమభీప్సమానః

12-16-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
కేనోపాయేన భగవన్కలేర్దోషాన్కలౌ జనాః
విధమిష్యన్త్యుపచితాంస్తన్మే బ్రూహి యథా మునే

12-17-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యుగాని యుగధర్మాంశ్చ మానం ప్రలయకల్పయోః
కాలస్యేశ్వరరూపస్య గతిం విష్ణోర్మహాత్మనః

12-18-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
కృతే ప్రవర్తతే ధర్మశ్చతుష్పాత్తజ్జనైర్ధృతః
సత్యం దయా తపో దానమితి పాదా విభోర్నృప

12-19-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సన్తుష్టాః కరుణా మైత్రాః శాన్తా దాన్తాస్తితిక్షవః
ఆత్మారామాః సమదృశః ప్రాయశః శ్రమణా జనాః

12-20-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

త్రేతాయాం ధర్మపాదానాం తుర్యాంశో హీయతే శనైః
అధర్మపాదైరనృత హింషాసన్తోషవిగ్రహైః

12-21-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తదా క్రియాతపోనిష్ఠా నాతిహింస్రా న లమ్పటాః
త్రైవర్గికాస్త్రయీవృద్ధా వర్ణా బ్రహ్మోత్తరా నృప

12-22-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తపఃసత్యదయాదానేష్వర్ధం హ్రస్వతి ద్వాపరే
హింసాతుష్ట్యనృతద్వేషైర్ధర్మస్యాధర్మలక్షణైః

12-23-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యశస్వినో మహాశీలాః స్వాధ్యాయాధ్యయనే రతాః
ఆధ్యాః కుటుమ్బినో హృష్టా వర్ణాః క్షత్రద్విజోత్తరాః

12-24-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కలౌ తు ధర్మపాదానాం తుర్యాంశోऽధర్మహేతుభిః
ఏధమానైః క్షీయమాణో హ్యన్తే సోऽపి వినఙ్క్ష్యతి

12-25-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మిన్లుబ్ధా దురాచారా నిర్దయాః శుష్కవైరిణః
దుర్భగా భూరితర్షాశ్చ శూద్రదాసోత్తరాః ప్రజాః

12-26-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సత్త్వం రజస్తమ ఇతి దృశ్యన్తే పురుషే గుణాః
కాలసఞ్చోదితాస్తే వై పరివర్తన్త ఆత్మని

12-27-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రభవన్తి యదా సత్త్వే మనోబుద్ధీన్ద్రియాణి చ
తదా కృతయుగం విద్యాజ్జ్ఞానే తపసి యద్రుచిః

12-28-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యదా కర్మసు కామ్యేషు భక్తిర్యశసి దేహినామ్
తదా త్రేతా రజోవృత్తిరితి జానీహి బుద్ధిమన్

12-29-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యదా లోభస్త్వసన్తోషో మానో దమ్భోऽథ మత్సరః
కర్మణాం చాపి కామ్యానాం ద్వాపరం తద్రజస్తమః

12-30-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యదా మాయానృతం తన్ద్రా నిద్రా హింసా విషాదనమ్
శోకమోహౌ భయం దైన్యం స కలిస్తామసః స్మృతః

12-31-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మాత్క్షుద్రదృశో మర్త్యాః క్షుద్రభాగ్యా మహాశనాః
కామినో విత్తహీనాశ్చ స్వైరిణ్యశ్చ స్త్రియోऽసతీః

12-32-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దస్యూత్కృష్టా జనపదా వేదాః పాషణ్డదూషితాః
రాజానశ్చ ప్రజాభక్షాః శిశ్నోదరపరా ద్విజాః

12-33-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అవ్రతా బటవోऽశౌచా భిక్షవశ్చ కుటుమ్బినః
తపస్వినో గ్రామవాసా న్యాసినోऽత్యర్థలోలుపాః

12-34-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

హ్రస్వకాయా మహాహారా భూర్యపత్యా గతహ్రియః
శశ్వత్కటుకభాషిణ్యశ్చౌర్యమాయోరుసాహసాః

12-35-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పణయిష్యన్తి వై క్షుద్రాః కిరాటాః కూటకారిణః
అనాపద్యపి మంస్యన్తే వార్తాం సాధు జుగుప్సితామ్

12-36-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పతిం త్యక్ష్యన్తి నిర్ద్రవ్యం భృత్యా అప్యఖిలోత్తమమ్
భృత్యం విపన్నం పతయః కౌలం గాశ్చాపయస్వినీః

12-37-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పితృభ్రాతృసుహృజ్జ్ఞాతీన్హిత్వా సౌరతసౌహృదాః
ననాన్దృశ్యాలసంవాదా దీనాః స్త్రైణాః కలౌ నరాః

12-38-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శూద్రాః ప్రతిగ్రహీష్యన్తి తపోవేషోపజీవినః
ధర్మం వక్ష్యన్త్యధర్మజ్ఞా అధిరుహ్యోత్తమాసనమ్

12-39-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిత్యం ఉద్విగ్నమనసో దుర్భిక్షకరకర్శితాః
నిరన్నే భూతలే రాజననావృష్టిభయాతురాః

12-40-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వాసోऽన్నపానశయన వ్యవాయస్నానభూషణైః
హీనాః పిశాచసన్దర్శా భవిష్యన్తి కలౌ ప్రజాః

12-41-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కలౌ కాకిణికేऽప్యర్థే విగృహ్య త్యక్తసౌహృదాః
త్యక్ష్యన్తి చ ప్రియాన్ప్రాణాన్హనిష్యన్తి స్వకానపి

12-42-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

న రక్షిష్యన్తి మనుజాః స్థవిరౌ పితరావపి
పుత్రాన్భార్యాం చ కులజాం క్షుద్రాః శిశ్నోదరంభరాః

12-43-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కలౌ న రాజన్జగతాం పరం గురుం త్రిలోకనాథానతపాదపఙ్కజమ్
ప్రాయేణ మర్త్యా భగవన్తమచ్యుతం యక్ష్యన్తి పాషణ్డవిభిన్నచేతసః

12-44-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యన్నామధేయం మ్రియమాణ ఆతురః పతన్స్ఖలన్వా వివశో గృణన్పుమాన్
విముక్తకర్మార్గల ఉత్తమాం గతిం ప్రాప్నోతి యక్ష్యన్తి న తం కలౌ జనాః

12-45-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పుంసాం కలికృతాన్దోషాన్ద్రవ్యదేశాత్మసమ్భవాన్
సర్వాన్హరతి చిత్తస్థో భగవాన్పురుషోత్తమః

12-46-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రుతః సఙ్కీర్తితో ధ్యాతః పూజితశ్చాదృతోऽపి వా
నృణాం ధునోతి భగవాన్హృత్స్థో జన్మాయుతాశుభమ్

12-47-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యథా హేమ్ని స్థితో వహ్నిర్దుర్వర్ణం హన్తి ధాతుజమ్
ఏవమాత్మగతో విష్ణుర్యోగినామశుభాశయమ్

12-48-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విద్యాతపఃప్రాణనిరోధమైత్రీ తీర్థాభిషేకవ్రతదానజప్యైః
నాత్యన్తశుద్ధిం లభతేऽన్తరాత్మా యథా హృదిస్థే భగవత్యనన్తే

12-49-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మాత్సర్వాత్మనా రాజన్హృదిస్థం కురు కేశవమ్
మ్రియమాణో హ్యవహితస్తతో యాసి పరాం గతిమ్

12-50-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మ్రియమాణైరభిధ్యేయో భగవాన్పరమేశ్వరః
ఆత్మభావం నయత్యఙ్గ సర్వాత్మా సర్వసంశ్రయః

12-51-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కలేర్దోషనిధే రాజన్నస్తి హ్యేకో మహాన్గుణః
కీర్తనాదేవ కృష్ణస్య ముక్తసఙ్గః పరం వ్రజేత్

12-52-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కృతే యద్ధ్యాయతో విష్ణుం త్రేతాయాం యజతో మఖైః
ద్వాపరే పరిచర్యాయాం కలౌ తద్ధరికీర్తనాత్

12-53-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అధ్యాయము - 4