ఏకాదశ స్కంధము : అధ్యాయము – 3
- ఉపకరణాలు:
శ్రీరాజోవాచ
పరస్య విష్ణోరీశస్య మాయినామపి మోహినీమ్
మాయాం వేదితుమిచ్ఛామో భగవన్తో బ్రువన్తు నః
- ఉపకరణాలు:
నానుతృప్యే జుషన్యుష్మద్ వచో హరికథామృతమ్
సంసారతాపనిస్తప్తో మర్త్యస్తత్తాపభేషజమ్
- ఉపకరణాలు:
శ్రీన్తరీక్ష ఉవాచ
ఏభిర్భూతాని భూతాత్మా మహాభూతైర్మహాభుజ
ససర్జోచ్చావచాన్యాద్యః స్వమాత్రాత్మప్రసిద్ధయే
- ఉపకరణాలు:
ఏవం సృష్టాని భూతాని ప్రవిష్టః పఞ్చధాతుభిః
ఏకధా దశధాత్మానం విభజన్జుషతే గుణాన్
- ఉపకరణాలు:
గుణైర్గుణాన్స భుఞ్జాన ఆత్మప్రద్యోతితైః ప్రభుః
మన్యమాన ఇదం సృష్టమాత్మానమిహ సజ్జతే
- ఉపకరణాలు:
కర్మాణి కర్మభిః కుర్వన్సనిమిత్తాని దేహభృత్
తత్తత్కర్మఫలం గృహ్ణన్భ్రమతీహ సుఖేతరమ్
- ఉపకరణాలు:
ఇత్థం కర్మగతీర్గచ్ఛన్బహ్వభద్రవహాః పుమాన్
ఆభూతసమ్ప్లవాత్సర్గ ప్రలయావశ్నుతేऽవశః
- ఉపకరణాలు:
ధాతూపప్లవ ఆసన్నే వ్యక్తం ద్రవ్యగుణాత్మకమ్
అనాదినిధనః కాలో హ్యవ్యక్తాయాపకర్షతి
- ఉపకరణాలు:
శతవర్షా హ్యనావృష్టిర్భవిష్యత్యుల్బణా భువి
తత్కాలోపచితోష్ణార్కో లోకాంస్త్రీన్ప్రతపిష్యతి
- ఉపకరణాలు:
పాతాలతలమారభ్య సఙ్కర్షణముఖానలః
దహన్నూర్ధ్వశిఖో విష్వగ్వర్ధతే వాయునేరితః
- ఉపకరణాలు:
సంవర్తకో మేఘగణో వర్షతి స్మ శతం సమాః
ధారాభిర్హస్తిహస్తాభిర్లీయతే సలిలే విరాట్
- ఉపకరణాలు:
తతో విరాజముత్సృజ్య్ వైరాజః పురుషో నృప
అవ్యక్తం విశతే సూక్ష్మం నిరిన్ధన ఇవానలః
- ఉపకరణాలు:
వాయునా హృతగన్ధా భూః సలిలత్వాయ కల్పతే
సలిలం తద్ధృతరసం జ్యోతిష్ట్వాయోపకల్పతే
- ఉపకరణాలు:
హృతరూపం తు తమసా వాయౌ జ్యోతిః ప్రలీయతే
హృతస్పర్శోऽవకాశేన వాయుర్నభసి లీయతే
కాలాత్మనా హృతగుణం నభ ఆత్మని లీయతే
- ఉపకరణాలు:
ఇన్ద్రియాణి మనో బుద్ధిః సహ వైకారికైర్నృప
ప్రవిశన్తి హ్యహఙ్కారం స్వగుణైరహమాత్మని
- ఉపకరణాలు:
ఏషా మాయా భగవతః సర్గస్థిత్యన్తకారిణీ
త్రివర్ణా వర్ణితాస్మాభిః కిం భూయః శ్రోతుమిచ్ఛసి
- ఉపకరణాలు:
శ్రీరాజోవాచ
యథైతామైశ్వరీం మాయాం దుస్తరామకృతాత్మభిః
తరన్త్యఞ్జః స్థూలధియో మహర్ష ఇదముచ్యతామ్
- ఉపకరణాలు:
శ్రీప్రబుద్ధ ఉవాచ
కర్మాణ్యారభమాణానాం దుఃఖహత్యై సుఖాయ చ
పశ్యేత్పాకవిపర్యాసం మిథునీచారిణాం నృణామ్
- ఉపకరణాలు:
నిత్యార్తిదేన విత్తేన దుర్లభేనాత్మమృత్యునా
గృహాపత్యాప్తపశుభిః కా ప్రీతిః సాధితైశ్చలైః
- ఉపకరణాలు:
ఏవం లోకం పరమ్విద్యాన్నశ్వరం కర్మనిర్మితమ్
సతుల్యాతిశయధ్వంసం యథా మణ్డలవర్తినామ్
- ఉపకరణాలు:
తస్మాద్గురుం ప్రపద్యేత జిజ్ఞాసుః శ్రేయ ఉత్తమమ్
శాబ్దే పరే చ నిష్ణాతం బ్రహ్మణ్యుపశమాశ్రయమ్
- ఉపకరణాలు:
తత్ర భాగవతాన్ధర్మాన్శిక్షేద్గుర్వాత్మదైవతః
అమాయయానువృత్త్యా యైస్తుష్యేదాత్మాత్మదో హరిః
- ఉపకరణాలు:
సర్వతో మనసోऽసఙ్గమాదౌ సఙ్గం చ సాధుషు
దయాం మైత్రీం ప్రశ్రయం చ భూతేష్వద్ధా యథోచితమ్
- ఉపకరణాలు:
శౌచం తపస్తితిక్షాం చ మౌనం స్వాధ్యాయమార్జవమ్
బ్రహ్మచర్యమహింసాం చ సమత్వం ద్వన్ద్వసంజ్ఞయోః
- ఉపకరణాలు:
సర్వత్రాత్మేశ్వరాన్వీక్షాం కైవల్యమనికేతతామ్
వివిక్తచీరవసనం సన్తోషం యేన కేనచిత్
- ఉపకరణాలు:
శ్రద్ధాం భాగవతే శాస్త్రేऽనిన్దామన్యత్ర చాపి హి
మనోవాక్కర్మదణ్డం చ సత్యం శమదమావపి
- ఉపకరణాలు:
శ్రవణం కీర్తనం ధ్యానం హరేరద్భుతకర్మణః
జన్మకర్మగుణానాం చ తదర్థేऽఖిలచేష్టితమ్
- ఉపకరణాలు:
ఇష్టం దత్తం తపో జప్తం వృత్తం యచ్చాత్మనః ప్రియమ్
దారాన్సుతాన్గృహాన్ప్రాణాన్యత్పరస్మై నివేదనమ్
- ఉపకరణాలు:
ఏవం కృష్ణాత్మనాథేషు మనుష్యేషు చ సౌహృదమ్
పరిచర్యాం చోభయత్ర మహత్సు నృషు సాధుషు
- ఉపకరణాలు:
పరస్పరానుకథనం పావనం భగవద్యశః
మిథో రతిర్మిథస్తుష్టిర్నివృత్తిర్మిథ ఆత్మనః
- ఉపకరణాలు:
స్మరన్తః స్మారయన్తశ్చ మిథోऽఘౌఘహరం హరిమ్
భక్త్యా సఞ్జాతయా భక్త్యా బిభ్రత్యుత్పులకాం తనుమ్
- ఉపకరణాలు:
క్వచిద్రుదన్త్యచ్యుతచిన్తయా క్వచిద్
ధసన్తి నన్దన్తి వదన్త్యలౌకికాః
నృత్యన్తి గాయన్త్యనుశీలయన్త్యజం
భవన్తి తూష్ణీం పరమేత్య నిర్వృతాః
- ఉపకరణాలు:
ఇతి భాగవతాన్ధర్మాన్శిక్షన్భక్త్యా తదుత్థయా
నారాయణపరో మాయామఞ్జస్తరతి దుస్తరామ్
- ఉపకరణాలు:
శ్రీరాజోవాచ
నారాయణాభిధానస్య బ్రహ్మణః పరమాత్మనః
నిష్ఠామర్హథ నో వక్తుం యూయం హి బ్రహ్మవిత్తమాః
- ఉపకరణాలు:
శ్రీపిప్పలాయన ఉవాచ
స్థిత్యుద్భవప్రలయహేతురహేతురస్య
యత్స్వప్నజాగరసుషుప్తిషు సద్బహిశ్చ
దేహేన్ద్రియాసుహృదయాని చరన్తి యేన
సఞ్జీవితాని తదవేహి పరం నరేన్ద్ర
- ఉపకరణాలు:
నైతన్మనో విశతి వాగుత చక్షురాత్మా
ప్రాణేన్ద్రియాణి చ యథానలమర్చిషః స్వాః
శబ్దోऽపి బోధకనిషేధతయాత్మమూలమ్
అర్థోక్తమాహ యదృతే న నిషేధసిద్ధిః
- ఉపకరణాలు:
సత్త్వం రజస్తమ ఇతి త్రివృదేకమాదౌ
సూత్రం మహానహమితి ప్రవదన్తి జీవమ్
జ్ఞానక్రియార్థఫలరూపతయోరుశక్తి
బ్రహ్మైవ భాతి సదసచ్చ తయోః పరం యత్
- ఉపకరణాలు:
నాత్మా జజాన న మరిష్యతి నైధతేऽసౌ
న క్షీయతే సవనవిద్వ్యభిచారిణాం హి
సర్వత్ర శశ్వదనపాయ్యుపలబ్ధిమాత్రం
ప్రాణో యథేన్ద్రియబలేన వికల్పితం సత్
- ఉపకరణాలు:
అణ్డేషు పేశిషు తరుష్వవినిశ్చితేషు ప్రాణో హి జీవముపధావతి తత్ర తత్ర
సన్నే యదిన్ద్రియగణేऽహమి చ ప్రసుప్తే కూటస్థ ఆశయమృతే తదనుస్మృతిర్నః
- ఉపకరణాలు:
యర్హ్యబ్జనాభచరణైషణయోరుభక్త్యా
చేతోమలాని విధమేద్గుణకర్మజాని
తస్మిన్విశుద్ధ ఉపలభ్యత ఆత్మతత్త్వం
శాక్షాద్యథామలదృశోః సవితృప్రకాశః
- ఉపకరణాలు:
శ్రీరాజోవాచ
కర్మయోగం వదత నః పురుషో యేన సంస్కృతః
విధూయేహాశు కర్మాణి నైష్కర్మ్యం విన్దతే పరమ్
- ఉపకరణాలు:
ఏవం ప్రశ్నమృషీన్పూర్వమపృచ్ఛం పితురన్తికే
నాబ్రువన్బ్రహ్మణః పుత్రాస్తత్ర కారణముచ్యతామ్
- ఉపకరణాలు:
శ్రీఆవిర్హోత్ర ఉవాచ
కర్మాకర్మ వికర్మేతి వేదవాదో న లౌకికః
వేదస్య చేశ్వరాత్మత్వాత్తత్ర ముహ్యన్తి సూరయః
- ఉపకరణాలు:
పరోక్షవాదో వేదోऽయం బాలానామనుశాసనమ్
కర్మమోక్షాయ కర్మాణి విధత్తే హ్యగదం యథా
- ఉపకరణాలు:
నాచరేద్యస్తు వేదోక్తం స్వయమజ్ఞోऽజితేన్ద్రియః
వికర్మణా హ్యధర్మేణ మృత్యోర్మృత్యుముపైతి సః
- ఉపకరణాలు:
వేదోక్తమేవ కుర్వాణో నిఃసఙ్గోऽర్పితమీశ్వరే
నైష్కర్మ్యం లభతే సిద్ధిం రోచనార్థా ఫలశ్రుతిః
- ఉపకరణాలు:
య ఆశు హృదయగ్రన్థిం నిర్జిహీఋషుః పరాత్మనః
విధినోపచరేద్దేవం తన్త్రోక్తేన చ కేశవమ్
- ఉపకరణాలు:
లబ్ధ్వానుగ్రహ ఆచార్యాత్తేన సన్దర్శితాగమః
మహాపురుషమభ్యర్చేన్మూర్త్యాభిమతయాత్మనః
- ఉపకరణాలు:
శుచిః సమ్ముఖమాసీనః ప్రాణసంయమనాదిభిః
పిణ్డం విశోధ్య సన్న్యాస కృతరక్షోऽర్చయేద్ధరిమ్
- ఉపకరణాలు:
అర్చాదౌ హృదయే చాపి యథాలబ్ధోపచారకైః
ద్రవ్యక్షిత్యాత్మలిణ్గాని నిష్పాద్య ప్రోక్ష్య చాసనమ్
- ఉపకరణాలు:
పాద్యాదీనుపకల్ప్యాథ సన్నిధాప్య సమాహితః
హృదాదిభిః కృతన్యాసో మూలమన్త్రేణ చార్చయేత్
- ఉపకరణాలు:
సాఙ్గోపాఙ్గాం సపార్షదాం తాం తాం మూర్తిం స్వమన్త్రతః
పాద్యార్ఘ్యాచమనీయాద్యైః స్నానవాసోవిభూషణైః
- ఉపకరణాలు:
గన్ధమాల్యాక్షతస్రగ్భిర్ధూపదీపోపహారకైః
సాఙ్గమ్సమ్పూజ్య విధివత్స్తవైః స్తుత్వా నమేద్ధరిమ్
- ఉపకరణాలు:
ఆత్మానమ్తన్మయమ్ధ్యాయన్మూర్తిం సమ్పూజయేద్ధరేః
శేషామాధాయ శిరసా స్వధామ్న్యుద్వాస్య సత్కృతమ్
- ఉపకరణాలు:
ఏవమగ్న్యర్కతోయాదావతిథౌ హృదయే చ యః
యజతీశ్వరమాత్మానమచిరాన్ముచ్యతే హి సః