పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

ఏకాదశ స్కంధము : అధ్యాయము – 3

  •  
  •  
  •  

11-1-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
పరస్య విష్ణోరీశస్య మాయినామపి మోహినీమ్
మాయాం వేదితుమిచ్ఛామో భగవన్తో బ్రువన్తు నః

11-2-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నానుతృప్యే జుషన్యుష్మద్ వచో హరికథామృతమ్
సంసారతాపనిస్తప్తో మర్త్యస్తత్తాపభేషజమ్

11-3-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీన్తరీక్ష ఉవాచ
ఏభిర్భూతాని భూతాత్మా మహాభూతైర్మహాభుజ
ససర్జోచ్చావచాన్యాద్యః స్వమాత్రాత్మప్రసిద్ధయే

11-4-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం సృష్టాని భూతాని ప్రవిష్టః పఞ్చధాతుభిః
ఏకధా దశధాత్మానం విభజన్జుషతే గుణాన్

11-5-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గుణైర్గుణాన్స భుఞ్జాన ఆత్మప్రద్యోతితైః ప్రభుః
మన్యమాన ఇదం సృష్టమాత్మానమిహ సజ్జతే

11-6-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కర్మాణి కర్మభిః కుర్వన్సనిమిత్తాని దేహభృత్
తత్తత్కర్మఫలం గృహ్ణన్భ్రమతీహ సుఖేతరమ్

11-7-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇత్థం కర్మగతీర్గచ్ఛన్బహ్వభద్రవహాః పుమాన్
ఆభూతసమ్ప్లవాత్సర్గ ప్రలయావశ్నుతేऽవశః

11-8-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ధాతూపప్లవ ఆసన్నే వ్యక్తం ద్రవ్యగుణాత్మకమ్
అనాదినిధనః కాలో హ్యవ్యక్తాయాపకర్షతి

11-9-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శతవర్షా హ్యనావృష్టిర్భవిష్యత్యుల్బణా భువి
తత్కాలోపచితోష్ణార్కో లోకాంస్త్రీన్ప్రతపిష్యతి

11-10-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పాతాలతలమారభ్య సఙ్కర్షణముఖానలః
దహన్నూర్ధ్వశిఖో విష్వగ్వర్ధతే వాయునేరితః

11-11-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సంవర్తకో మేఘగణో వర్షతి స్మ శతం సమాః
ధారాభిర్హస్తిహస్తాభిర్లీయతే సలిలే విరాట్

11-12-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తతో విరాజముత్సృజ్య్ వైరాజః పురుషో నృప
అవ్యక్తం విశతే సూక్ష్మం నిరిన్ధన ఇవానలః

11-13-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వాయునా హృతగన్ధా భూః సలిలత్వాయ కల్పతే
సలిలం తద్ధృతరసం జ్యోతిష్ట్వాయోపకల్పతే

11-14-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

హృతరూపం తు తమసా వాయౌ జ్యోతిః ప్రలీయతే
హృతస్పర్శోऽవకాశేన వాయుర్నభసి లీయతే
కాలాత్మనా హృతగుణం నభ ఆత్మని లీయతే

11-15-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇన్ద్రియాణి మనో బుద్ధిః సహ వైకారికైర్నృప
ప్రవిశన్తి హ్యహఙ్కారం స్వగుణైరహమాత్మని

11-16-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏషా మాయా భగవతః సర్గస్థిత్యన్తకారిణీ
త్రివర్ణా వర్ణితాస్మాభిః కిం భూయః శ్రోతుమిచ్ఛసి

11-17-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
యథైతామైశ్వరీం మాయాం దుస్తరామకృతాత్మభిః
తరన్త్యఞ్జః స్థూలధియో మహర్ష ఇదముచ్యతామ్

11-18-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీప్రబుద్ధ ఉవాచ
కర్మాణ్యారభమాణానాం దుఃఖహత్యై సుఖాయ చ
పశ్యేత్పాకవిపర్యాసం మిథునీచారిణాం నృణామ్

11-19-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిత్యార్తిదేన విత్తేన దుర్లభేనాత్మమృత్యునా
గృహాపత్యాప్తపశుభిః కా ప్రీతిః సాధితైశ్చలైః

11-20-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం లోకం పరమ్విద్యాన్నశ్వరం కర్మనిర్మితమ్
సతుల్యాతిశయధ్వంసం యథా మణ్డలవర్తినామ్

11-21-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్మాద్గురుం ప్రపద్యేత జిజ్ఞాసుః శ్రేయ ఉత్తమమ్
శాబ్దే పరే చ నిష్ణాతం బ్రహ్మణ్యుపశమాశ్రయమ్

11-22-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తత్ర భాగవతాన్ధర్మాన్శిక్షేద్గుర్వాత్మదైవతః
అమాయయానువృత్త్యా యైస్తుష్యేదాత్మాత్మదో హరిః

11-23-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సర్వతో మనసోऽసఙ్గమాదౌ సఙ్గం చ సాధుషు
దయాం మైత్రీం ప్రశ్రయం చ భూతేష్వద్ధా యథోచితమ్

11-24-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శౌచం తపస్తితిక్షాం చ మౌనం స్వాధ్యాయమార్జవమ్
బ్రహ్మచర్యమహింసాం చ సమత్వం ద్వన్ద్వసంజ్ఞయోః

11-25-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సర్వత్రాత్మేశ్వరాన్వీక్షాం కైవల్యమనికేతతామ్
వివిక్తచీరవసనం సన్తోషం యేన కేనచిత్

11-26-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రద్ధాం భాగవతే శాస్త్రేऽనిన్దామన్యత్ర చాపి హి
మనోవాక్కర్మదణ్డం చ సత్యం శమదమావపి

11-27-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రవణం కీర్తనం ధ్యానం హరేరద్భుతకర్మణః
జన్మకర్మగుణానాం చ తదర్థేऽఖిలచేష్టితమ్

11-28-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇష్టం దత్తం తపో జప్తం వృత్తం యచ్చాత్మనః ప్రియమ్
దారాన్సుతాన్గృహాన్ప్రాణాన్యత్పరస్మై నివేదనమ్

11-29-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం కృష్ణాత్మనాథేషు మనుష్యేషు చ సౌహృదమ్
పరిచర్యాం చోభయత్ర మహత్సు నృషు సాధుషు

11-30-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పరస్పరానుకథనం పావనం భగవద్యశః
మిథో రతిర్మిథస్తుష్టిర్నివృత్తిర్మిథ ఆత్మనః

11-31-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

స్మరన్తః స్మారయన్తశ్చ మిథోऽఘౌఘహరం హరిమ్
భక్త్యా సఞ్జాతయా భక్త్యా బిభ్రత్యుత్పులకాం తనుమ్

11-32-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

క్వచిద్రుదన్త్యచ్యుతచిన్తయా క్వచిద్
ధసన్తి నన్దన్తి వదన్త్యలౌకికాః
నృత్యన్తి గాయన్త్యనుశీలయన్త్యజం
భవన్తి తూష్ణీం పరమేత్య నిర్వృతాః

11-33-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇతి భాగవతాన్ధర్మాన్శిక్షన్భక్త్యా తదుత్థయా
నారాయణపరో మాయామఞ్జస్తరతి దుస్తరామ్

11-34-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
నారాయణాభిధానస్య బ్రహ్మణః పరమాత్మనః
నిష్ఠామర్హథ నో వక్తుం యూయం హి బ్రహ్మవిత్తమాః

11-35-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీపిప్పలాయన ఉవాచ
స్థిత్యుద్భవప్రలయహేతురహేతురస్య
యత్స్వప్నజాగరసుషుప్తిషు సద్బహిశ్చ
దేహేన్ద్రియాసుహృదయాని చరన్తి యేన
సఞ్జీవితాని తదవేహి పరం నరేన్ద్ర

11-36-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నైతన్మనో విశతి వాగుత చక్షురాత్మా
ప్రాణేన్ద్రియాణి చ యథానలమర్చిషః స్వాః
శబ్దోऽపి బోధకనిషేధతయాత్మమూలమ్
అర్థోక్తమాహ యదృతే న నిషేధసిద్ధిః

11-37-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సత్త్వం రజస్తమ ఇతి త్రివృదేకమాదౌ
సూత్రం మహానహమితి ప్రవదన్తి జీవమ్
జ్ఞానక్రియార్థఫలరూపతయోరుశక్తి
బ్రహ్మైవ భాతి సదసచ్చ తయోః పరం యత్

11-38-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాత్మా జజాన న మరిష్యతి నైధతేऽసౌ
న క్షీయతే సవనవిద్వ్యభిచారిణాం హి
సర్వత్ర శశ్వదనపాయ్యుపలబ్ధిమాత్రం
ప్రాణో యథేన్ద్రియబలేన వికల్పితం సత్

11-39-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అణ్డేషు పేశిషు తరుష్వవినిశ్చితేషు ప్రాణో హి జీవముపధావతి తత్ర తత్ర
సన్నే యదిన్ద్రియగణేऽహమి చ ప్రసుప్తే కూటస్థ ఆశయమృతే తదనుస్మృతిర్నః

11-40-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యర్హ్యబ్జనాభచరణైషణయోరుభక్త్యా
చేతోమలాని విధమేద్గుణకర్మజాని
తస్మిన్విశుద్ధ ఉపలభ్యత ఆత్మతత్త్వం
శాక్షాద్యథామలదృశోః సవితృప్రకాశః

11-41-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
కర్మయోగం వదత నః పురుషో యేన సంస్కృతః
విధూయేహాశు కర్మాణి నైష్కర్మ్యం విన్దతే పరమ్

11-42-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం ప్రశ్నమృషీన్పూర్వమపృచ్ఛం పితురన్తికే
నాబ్రువన్బ్రహ్మణః పుత్రాస్తత్ర కారణముచ్యతామ్

11-43-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీఆవిర్హోత్ర ఉవాచ
కర్మాకర్మ వికర్మేతి వేదవాదో న లౌకికః
వేదస్య చేశ్వరాత్మత్వాత్తత్ర ముహ్యన్తి సూరయః

11-44-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పరోక్షవాదో వేదోऽయం బాలానామనుశాసనమ్
కర్మమోక్షాయ కర్మాణి విధత్తే హ్యగదం యథా

11-45-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాచరేద్యస్తు వేదోక్తం స్వయమజ్ఞోऽజితేన్ద్రియః
వికర్మణా హ్యధర్మేణ మృత్యోర్మృత్యుముపైతి సః

11-46-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వేదోక్తమేవ కుర్వాణో నిఃసఙ్గోऽర్పితమీశ్వరే
నైష్కర్మ్యం లభతే సిద్ధిం రోచనార్థా ఫలశ్రుతిః

11-47-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

య ఆశు హృదయగ్రన్థిం నిర్జిహీఋషుః పరాత్మనః
విధినోపచరేద్దేవం తన్త్రోక్తేన చ కేశవమ్

11-48-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

లబ్ధ్వానుగ్రహ ఆచార్యాత్తేన సన్దర్శితాగమః
మహాపురుషమభ్యర్చేన్మూర్త్యాభిమతయాత్మనః

11-49-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శుచిః సమ్ముఖమాసీనః ప్రాణసంయమనాదిభిః
పిణ్డం విశోధ్య సన్న్యాస కృతరక్షోऽర్చయేద్ధరిమ్

11-50-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అర్చాదౌ హృదయే చాపి యథాలబ్ధోపచారకైః
ద్రవ్యక్షిత్యాత్మలిణ్గాని నిష్పాద్య ప్రోక్ష్య చాసనమ్

11-51-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పాద్యాదీనుపకల్ప్యాథ సన్నిధాప్య సమాహితః
హృదాదిభిః కృతన్యాసో మూలమన్త్రేణ చార్చయేత్

11-52-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సాఙ్గోపాఙ్గాం సపార్షదాం తాం తాం మూర్తిం స్వమన్త్రతః
పాద్యార్ఘ్యాచమనీయాద్యైః స్నానవాసోవిభూషణైః

11-53-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గన్ధమాల్యాక్షతస్రగ్భిర్ధూపదీపోపహారకైః
సాఙ్గమ్సమ్పూజ్య విధివత్స్తవైః స్తుత్వా నమేద్ధరిమ్

11-54-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఆత్మానమ్తన్మయమ్ధ్యాయన్మూర్తిం సమ్పూజయేద్ధరేః
శేషామాధాయ శిరసా స్వధామ్న్యుద్వాస్య సత్కృతమ్

11-55-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవమగ్న్యర్కతోయాదావతిథౌ హృదయే చ యః
యజతీశ్వరమాత్మానమచిరాన్ముచ్యతే హి సః