పోతన తెలుగు భాగవతము

10-1-శ్లో.

శ్రీశుక ఉవాచ
తం విలోక్య వినిష్క్రాన్తముజ్జిహానమివోడుపమ్
దర్శనీయతమం శ్యామం పీతకౌశేయవాససమ్

10-2-శ్లో.

శ్రీవత్సవక్షసం భ్రాజత్కౌస్తుభాముక్తకన్ధరమ్
పృథుదీర్ఘచతుర్బాహుం నవకఞ్జారుణేక్షణమ్

10-3-శ్లో.

నిత్యప్రముదితం శ్రీమత్సుకపోలం శుచిస్మితమ్
ముఖారవిన్దం బిభ్రాణం స్ఫురన్మకరకుణ్డలమ్

10-4-శ్లో.

వాసుదేవో హ్యయమితి పుమాన్శ్రీవత్సలాఞ్ఛనః
చతుర్భుజోऽరవిన్దాక్షో వనమాల్యతిసున్దరః

10-5-శ్లో.

లక్షణైర్నారదప్రోక్తైర్నాన్యో భవితుమర్హతి
నిరాయుధశ్చలన్పద్భ్యాం యోత్స్యేऽనేన నిరాయుధః

10-6-శ్లో.

ఇతి నిశ్చిత్య యవనః ప్రాద్రవద్తం పరాఙ్ముఖమ్
అన్వధావజ్జిఘృక్షుస్తం దురాపమపి యోగినామ్

10-7-శ్లో.

హస్తప్రాప్తమివాత్మానం హరీణా స పదే పదే
నీతో దర్శయతా దూరం యవనేశోऽద్రికన్దరమ్

10-8-శ్లో.

పలాయనం యదుకులే జాతస్య తవ నోచితమ్
ఇతి క్షిపన్ననుగతో నైనం ప్రాపాహతాశుభః

10-9-శ్లో.

ఏవం క్షిప్తోऽపి భగవాన్ప్రావిశద్గిరికన్దరమ్
సోऽపి ప్రవిష్టస్తత్రాన్యం శయానం దదృశే నరమ్

10-10-శ్లో.

నన్వసౌ దూరమానీయ శేతే మామిహ సాధువత్
ఇతి మత్వాచ్యుతం మూఢస్తం పదా సమతాడయత్

10-11-శ్లో.

స ఉత్థాయ చిరం సుప్తః శనైరున్మీల్య లోచనే
దిశో విలోకయన్పార్శ్వే తమద్రాక్షీదవస్థితమ్

10-12-శ్లో.

స తావత్తస్య రుష్టస్య దృష్టిపాతేన భారత
దేహజేనాగ్నినా దగ్ధో భస్మసాదభవత్క్షణాత్

10-13-శ్లో.

శ్రీరాజోవాచ
కో నామ స పుమాన్బ్రహ్మన్కస్య కింవీర్య ఏవ చ
కస్మాద్గుహాం గతః శిష్యే కింతేజో యవనార్దనః

10-14-శ్లో.

శ్రీశుక ఉవాచ
స ఇక్ష్వాకుకులే జాతో మాన్ధాతృతనయో మహాన్
ముచుకున్ద ఇతి ఖ్యాతో బ్రహ్మణ్యః సత్యసఙ్గరః

10-15-శ్లో.

స యాచితః సురగణైరిన్ద్రాద్యైరాత్మరక్షణే
అసురేభ్యః పరిత్రస్తైస్తద్రక్షాం సోऽకరోచ్చిరమ్

10-16-శ్లో.

లబ్ధ్వా గుహం తే స్వఃపాలం ముచుకున్దమథాబ్రువన్
రాజన్విరమతాం కృచ్ఛ్రాద్భవాన్నః పరిపాలనాత్

10-17-శ్లో.

నరలోకం పరిత్యజ్య రాజ్యం నిహతకణ్టకమ్
అస్మాన్పాలయతో వీర కామాస్తే సర్వ ఉజ్ఝితాః

10-18-శ్లో.

సుతా మహిష్యో భవతో జ్ఞాతయోऽమాత్యమన్త్రినః
ప్రజాశ్చ తుల్యకాలీనా నాధునా సన్తి కాలితాః

10-19-శ్లో.

కాలో బలీయాన్బలినాం భగవానీశ్వరోऽవ్యయః
ప్రజాః కాలయతే క్రీడన్పశుపాలో యథా పశూన్

10-20-శ్లో.

వరం వృణీష్వ భద్రం తే ఋతే కైవల్యమద్య నః
ఏక ఏవేశ్వరస్తస్య భగవాన్విష్ణురవ్యయః

10-21-శ్లో.

ఏవముక్తః స వై దేవానభివన్ద్య మహాయశాః
అశయిష్ట గుహావిష్టో నిద్రయా దేవదత్తయా

10-22-శ్లో.

యవనే భస్మసాన్నీతే భగవాన్సాత్వతర్షభః
ఆత్మానం దర్శయామాస ముచుకున్దాయ ధీమతే

10-23-శ్లో.

తమాలోక్య ఘనశ్యామం పీతకౌశేయవాససమ్
శ్రీవత్సవక్షసం భ్రాజత్కౌస్తుభేన విరాజితమ్

10-24-శ్లో.

చతుర్భుజం రోచమానం వైజయన్త్యా చ మాలయా
చారుప్రసన్నవదనం స్ఫురన్మకరకుణ్డలమ్

10-25-శ్లో.

ప్రేక్షణీయం నృలోకస్య సానురాగస్మితేక్షణమ్
అపీవ్యవయసం మత్త మృగేన్ద్రోదారవిక్రమమ్

10-26-శ్లో.

పర్యపృచ్ఛన్మహాబుద్ధిస్తేజసా తస్య ధర్షితః
శఙ్కితః శనకై రాజా దుర్ధర్షమివ తేజసా

10-27-శ్లో.

శ్రీముచుకున్ద ఉవాచ
కో భవానిహ సమ్ప్రాప్తో విపినే గిరిగహ్వరే
పద్భ్యాం పద్మపలాశాభ్యాం విచరస్యురుకణ్టకే

10-28-శ్లో.

కిం స్విత్తేజస్వినాం తేజో భగవాన్వా విభావసుః
సూర్యః సోమో మహేన్ద్రో వా లోకపాలో పరోऽపి వా

10-29-శ్లో.

మన్యే త్వాం దేవదేవానాం త్రయాణాం పురుషర్షభమ్
యద్బాధసే గుహాధ్వాన్తం ప్రదీపః ప్రభయా యథా

10-30-శ్లో.

శుశ్రూషతామవ్యలీకమస్మాకం నరపుఙ్గవ
స్వజన్మ కర్మ గోత్రం వా కథ్యతాం యది రోచతే

10-31-శ్లో.

వయం తు పురుషవ్యాఘ్ర ఐక్ష్వాకాః క్షత్రబన్ధవః
ముచుకున్ద ఇతి ప్రోక్తో యౌవనాశ్వాత్మజః ప్రభో

10-32-శ్లో.

చిరప్రజాగరశ్రాన్తో నిద్రయాపహతేన్ద్రియః
శయేऽస్మిన్విజనే కామం కేనాప్యుత్థాపితోऽధునా

10-33-శ్లో.

సోऽపి భస్మీకృతో నూనమాత్మీయేనైవ పాప్మనా
అనన్తరం భవాన్శ్రీమాంల్లక్షితోऽమిత్రశాసనః

10-34-శ్లో.

తేజసా తేऽవిషహ్యేణ భూరి ద్రష్టుం న శక్నుమః
హతౌజసా మహాభాగ మాననీయోऽసి దేహినామ్

10-35-శ్లో.

ఏవం సమ్భాషితో రాజ్ఞా భగవాన్భూతభావనః
ప్రత్యాహ ప్రహసన్వాణ్యా మేఘనాదగభీరయా

10-36-శ్లో.

శ్రీభగవానువాచ
జన్మకర్మాభిధానాని సన్తి మేऽఙ్గ సహస్రశః
న శక్యన్తేऽనుసఙ్ఖ్యాతుమనన్తత్వాన్మయాపి హి

10-37-శ్లో.

క్వచిద్రజాంసి విమమే పార్థివాన్యురుజన్మభిః
గుణకర్మాభిధానాని న మే జన్మాని కర్హిచిత్

10-38-శ్లో.

కాలత్రయోపపన్నాని జన్మకర్మాణి మే నృప
అనుక్రమన్తో నైవాన్తం గచ్ఛన్తి పరమర్షయః

10-39-శ్లో.

తథాప్యద్యతనాన్యఙ్గ శృనుష్వ గదతో మమ
విజ్ఞాపితో విరిఞ్చేన పురాహం ధర్మగుప్తయే

10-40-శ్లో.

భూమేర్భారాయమాణానామసురాణాం క్షయాయ చ
అవతీర్ణో యదుకులే గృహ ఆనకదున్దుభేః
వదన్తి వాసుదేవేతి వసుదేవసుతం హి మామ్

10-41-శ్లో.

కాలనేమిర్హతః కంసః ప్రలమ్బాద్యాశ్చ సద్ద్విషః
అయం చ యవనో దగ్ధో రాజంస్తే తిగ్మచక్షుషా

10-42-శ్లో.

సోऽహం తవానుగ్రహార్థం గుహామేతాముపాగతః
ప్రార్థితః ప్రచురం పూర్వం త్వయాహం భక్తవత్సలః

10-43-శ్లో.

వరాన్వృణీష్వ రాజర్షే సర్వాన్కామాన్దదామి తే
మాం ప్రసన్నో జనః కశ్చిన్న భూయోऽర్హతి శోచితుమ్

10-44-శ్లో.

శ్రీశుక ఉవాచ
ఇత్యుక్తస్తం ప్రణమ్యాహ ముచుకున్దో ముదాన్వితః
జ్ఞాత్వా నారాయణం దేవం గర్గవాక్యమనుస్మరన్

10-45-శ్లో.

శ్రీముచుకున్ద ఉవాచ
విమోహితోऽయం జన ఈశ మాయయా త్వదీయయా త్వాం న భజత్యనర్థదృక్
సుఖాయ దుఃఖప్రభవేషు సజ్జతే గృహేషు యోషిత్పురుషశ్చ వఞ్చితః

10-46-శ్లో.

లబ్ధ్వా జనో దుర్లభమత్ర మానుషం
కథఞ్చిదవ్యఙ్గమయత్నతోऽనఘ
పాదారవిన్దం న భజత్యసన్మతిర్
గృహాన్ధకూపే పతితో యథా పశుః

10-47-శ్లో.

మమైష కాలోऽజిత నిష్ఫలో గతో రాజ్యశ్రియోన్నద్ధమదస్య భూపతేః
మర్త్యాత్మబుద్ధేః సుతదారకోశభూష్వాసజ్జమానస్య దురన్తచిన్తయా

10-48-శ్లో.

కలేవరేऽస్మిన్ఘటకుడ్యసన్నిభే
నిరూఢమానో నరదేవ ఇత్యహమ్
వృతో రథేభాశ్వపదాత్యనీకపైర్
గాం పర్యటంస్త్వాగణయన్సుదుర్మదః

10-49-శ్లో.

ప్రమత్తముచ్చైరితికృత్యచిన్తయా ప్రవృద్ధలోభం విషయేషు లాలసమ్
త్వమప్రమత్తః సహసాభిపద్యసే క్షుల్లేలిహానోऽహిరివాఖుమన్తకః

10-50-శ్లో.

పురా రథైర్హేమపరిష్కృతైశ్చరన్
మతంగజైర్వా నరదేవసంజ్ఞితః
స ఏవ కాలేన దురత్యయేన తే
కలేవరో విట్కృమిభస్మసంజ్ఞితః

10-51-శ్లో.

నిర్జిత్య దిక్చక్రమభూతవిగ్రహో వరాసనస్థః సమరాజవన్దితః
గృహేషు మైథున్యసుఖేషు యోషితాం క్రీడామృగః పూరుష ఈశ నీయతే

10-52-శ్లో.

కరోతి కర్మాణి తపఃసునిష్ఠితో నివృత్తభోగస్తదపేక్షయాదదత్
పునశ్చ భూయాసమహం స్వరాడితి ప్రవృద్ధతర్షో న సుఖాయ కల్పతే

10-53-శ్లో.

భవాపవర్గో భ్రమతో యదా భవేజ్జనస్య తర్హ్యచ్యుత సత్సమాగమః
సత్సఙ్గమో యర్హి తదైవ సద్గతౌ పరావరేశే త్వయి జాయతే మతిః

10-54-శ్లో.

మన్యే మమానుగ్రహ ఈశ తే కృతో రాజ్యానుబన్ధాపగమో యదృచ్ఛయా
యః ప్రార్థ్యతే సాధుభిరేకచర్యయా వనం వివిక్షద్భిరఖణ్డభూమిపైః

10-55-శ్లో.

న కామయేऽన్యం తవ పాదసేవనాదకిఞ్చనప్రార్థ్యతమాద్వరం విభో
ఆరాధ్య కస్త్వాం హ్యపవర్గదం హరే వృణీత ఆర్యో వరమాత్మబన్ధనమ్

10-56-శ్లో.

తస్మాద్విసృజ్యాశిష ఈశ సర్వతో రజస్తమఃసత్త్వగుణానుబన్ధనాః
నిరఞ్జనం నిర్గుణమద్వయం పరం త్వాం జ్ఞాప్తిమాత్రం పురుషం వ్రజామ్యహమ్

10-57-శ్లో.

చిరమిహ వృజినార్తస్తప్యమానోऽనుతాపైర్
అవితృషషడమిత్రోऽలబ్ధశాన్తిః కథఞ్చిత్
శరణద సముపేతస్త్వత్పదాబ్జం పరాత్మన్
అభయమృతమశోకం పాహి మాపన్నమీశ

10-58-శ్లో.

శ్రీభగవానువాచ
సార్వభౌమ మహారాజ మతిస్తే విమలోర్జితా
వరైః ప్రలోభితస్యాపి న కామైర్విహతా యతః

10-59-శ్లో.

ప్రలోభితో వరైర్యత్త్వమప్రమాదాయ విద్ధి తత్
న ధీరేకాన్తభక్తానామాశీర్భిర్భిద్యతే క్వచిత్

10-60-శ్లో.

యుఞ్జానానామభక్తానాం ప్రాణాయామాదిభిర్మనః
అక్షీణవాసనం రాజన్దృశ్యతే పునరుత్థితమ్

10-61-శ్లో.

విచరస్వ మహీం కామం మయ్యావేశితమానసః
అస్త్వేవం నిత్యదా తుభ్యం భక్తిర్మయ్యనపాయినీ

10-62-శ్లో.

క్షాత్రధర్మస్థితో జన్తూన్న్యవధీర్మృగయాదిభిః
సమాహితస్తత్తపసా జహ్యఘం మదుపాశ్రితః

10-63-శ్లో.

జన్మన్యనన్తరే రాజన్సర్వభూతసుహృత్తమః
భూత్వా ద్విజవరస్త్వం వై మాముపైష్యసి కేవలమ్

10-64-శ్లో.

అధ్యాయము – 52