పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము : అధ్యాయము – 16

  •  
  •  
  •  

10-1-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
విలోక్య దూషితాం కృష్ణాం కృష్ణః కృష్ణాహినా విభుః
తస్యా విశుద్ధిమన్విచ్ఛన్సర్పం తముదవాసయత్

10-2-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీరాజోవాచ
కథమన్తర్జలేऽగాధే న్యగృహ్ణాద్భగవానహిమ్
స వై బహుయుగావాసం యథాసీద్విప్ర కథ్యతామ్

10-3-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

బ్రహ్మన్భగవతస్తస్య భూమ్నః స్వచ్ఛన్దవర్తినః
గోపాలోదారచరితం కస్తృప్యేతామృతం జుషన్

10-4-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
కాలిన్ద్యాం కాలియస్యాసీధ్రదః కశ్చిద్విషాగ్నినా
శ్రప్యమాణపయా యస్మిన్పతన్త్యుపరిగాః ఖగాః

10-5-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విప్రుష్మతా విషదోర్మి మారుతేనాభిమర్శితాః
మ్రియన్తే తీరగా యస్య ప్రాణినః స్థిరజఙ్గమాః

10-6-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం చణ్డవేగవిషవీర్యమవేక్ష్య తేన
దుష్టాం నదీం చ ఖలసంయమనావతారః
కృష్ణః కదమ్బమధిరుహ్య తతోऽతితుఙ్గమ్
ఆస్ఫోట్య గాఢరశనో న్యపతద్విషోదే

10-7-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సర్పహ్రదః పురుషసారనిపాతవేగ
సఙ్క్షోభితోరగవిషోచ్ఛ్వసితామ్బురాశిః
పర్యక్ప్లుతో విషకషాయబిభీషణోర్మిర్
ధావన్ధనుఃశతమనన్తబలస్య కిం తత్

10-8-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్య హ్రదే విహరతో భుజదణ్డఘూర్ణ
వార్ఘోషమఙ్గ వరవారణవిక్రమస్య
ఆశ్రుత్య తత్స్వసదనాభిభవం నిరీక్ష్య
చక్షుఃశ్రవాః సమసరత్తదమృష్యమాణః

10-9-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం ప్రేక్షణీయసుకుమారఘనావదాతం
శ్రీవత్సపీతవసనం స్మితసున్దరాస్యమ్
క్రీడన్తమప్రతిభయం కమలోదరాఙ్ఘ్రిం
సన్దశ్య మర్మసు రుషా భుజయా చఛాద

10-10-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం నాగభోగపరివీతమదృష్టచేష్టమ్
ఆలోక్య తత్ప్రియసఖాః పశుపా భృశార్తాః
కృష్ణేऽర్పితాత్మసుహృదర్థకలత్రకామా
దుఃఖానుశోకభయమూఢధియో నిపేతుః

10-11-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గావో వృషా వత్సతర్యః క్రన్దమానాః సుదుఃఖితాః
కృష్ణే న్యస్తేక్షణా భీతా రుదన్త్య ఇవ తస్థిరే

10-12-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అథ వ్రజే మహోత్పాతాస్త్రివిధా హ్యతిదారుణాః
ఉత్పేతుర్భువి దివ్యాత్మన్యాసన్నభయశంసినః

10-13-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తానాలక్ష్య భయోద్విగ్నా గోపా నన్దపురోగమాః
వినా రామేణ గాః కృష్ణం జ్ఞాత్వా చారయితుం గతమ్

10-14-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తైర్దుర్నిమిత్తైర్నిధనం మత్వా ప్రాప్తమతద్విదః
తత్ప్రాణాస్తన్మనస్కాస్తే దుఃఖశోకభయాతురాః

10-15-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఆబాలవృద్ధవనితాః సర్వేऽఙ్గ పశువృత్తయః
నిర్జగ్ముర్గోకులాద్దీనాః కృష్ణదర్శనలాలసాః

10-16-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తాంస్తథా కాతరాన్వీక్ష్య భగవాన్మాధవో బలః
ప్రహస్య కిఞ్చిన్నోవాచ ప్రభావజ్ఞోऽనుజస్య సః

10-17-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తేऽన్వేషమాణా దయితం కృష్ణం సూచితయా పదైః
భగవల్లక్షణైర్జగ్ముః పదవ్యా యమునాతటమ్

10-18-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తే తత్ర తత్రాబ్జయవాఙ్కుశాశని ధ్వజోపపన్నాని పదాని విశ్పతేః
మార్గే గవామన్యపదాన్తరాన్తరే నిరీక్షమాణా యయురఙ్గ సత్వరాః

10-19-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అన్తర్హ్రదే భుజగభోగపరీతమారాత్
కృష్ణం నిరీహముపలభ్య జలాశయాన్తే
గోపాంశ్చ మూఢధిషణాన్పరితః పశూంశ్చ
సఙ్క్రన్దతః పరమకశ్మలమాపురార్తాః

10-20-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

గోప్యోऽనురక్తమనసో భగవత్యనన్తే
తత్సౌహృదస్మితవిలోకగిరః స్మరన్త్యః
గ్రస్తేऽహినా ప్రియతమే భృశదుఃఖతప్తాః
శూన్యం ప్రియవ్యతిహృతం దదృశుస్త్రిలోకమ్

10-21-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తాః కృష్ణమాతరమపత్యమనుప్రవిష్టాం
తుల్యవ్యథాః సమనుగృహ్య శుచః స్రవన్త్యః
తాస్తా వ్రజప్రియకథాః కథయన్త్య ఆసన్
కృష్ణాననేऽర్పితదృశో మృతకప్రతీకాః

10-22-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కృష్ణప్రాణాన్నిర్విశతో నన్దాదీన్వీక్ష్య తం హ్రదమ్
ప్రత్యషేధత్స భగవాన్రామః కృష్ణానుభావవిత్

10-23-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఇత్థమ్స్వగోకులమనన్యగతిం నిరీక్ష్య
సస్త్రీకుమారమతిదుఃఖితమాత్మహేతోః
ఆజ్ఞాయ మర్త్యపదవీమనువర్తమానః
స్థిత్వా ముహూర్తముదతిష్ఠదురఙ్గబన్ధాత్

10-24-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తత్ప్రథ్యమానవపుషా వ్యథితాత్మభోగస్
త్యక్త్వోన్నమయ్య కుపితః స్వఫణాన్భుజఙ్గః
తస్థౌ శ్వసఞ్ఛ్వసనరన్ధ్రవిషామ్బరీష
స్తబ్ధేక్షణోల్ముకముఖో హరిమీక్షమాణః

10-25-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం జిహ్వయా ద్విశిఖయా పరిలేలిహానం
ద్వే సృక్వణీ హ్యతికరాలవిషాగ్నిదృష్టిమ్
క్రీడన్నముం పరిససార యథా ఖగేన్ద్రో
బభ్రామ సోऽప్యవసరం ప్రసమీక్షమాణః

10-26-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ఏవం పరిభ్రమహతౌజసమున్నతాంసమ్
ఆనమ్య తత్పృథుశిరఃస్వధిరూఢ ఆద్యః
తన్మూర్ధరత్ననికరస్పర్శాతితామ్ర
పాదామ్బుజోऽఖిలకలాదిగురుర్ననర్త

10-27-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తం నర్తుముద్యతమవేక్ష్య తదా తదీయ
గన్ధర్వసిద్ధమునిచారణదేవవధ్వః
ప్రీత్యా మృదఙ్గపణవానకవాద్యగీత
పుష్పోపహారనుతిభిః సహసోపసేదుః

10-28-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యద్యచ్ఛిరో న నమతేऽఙ్గ శతైకశీర్ష్ణస్
తత్తన్మమర్ద ఖరదణ్డధరోऽఙ్ఘ్రిపాతైః
క్షీణాయుషో భ్రమత ఉల్బణమాస్యతోऽసృఙ్
నస్తో వమన్పరమకశ్మలమాప నాగః

10-29-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్యాక్షిభిర్గరలముద్వమతః శిరఃసు
యద్యత్సమున్నమతి నిఃశ్వసతో రుషోచ్చైః
నృత్యన్పదానునమయన్దమయాం బభూవ
పుష్పైః ప్రపూజిత ఇవేహ పుమాన్పురాణః

10-30-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తచ్చిత్రతాణ్డవవిరుగ్నఫణాసహస్రో
రక్తం ముఖైరురు వమన్నృప భగ్నగాత్రః
స్మృత్వా చరాచరగురుం పురుషం పురాణం
నారాయణం తమరణం మనసా జగామ

10-31-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కృష్ణస్య గర్భజగతోऽతిభరావసన్నం
పార్ష్ణిప్రహారపరిరుగ్నఫణాతపత్రమ్
దృష్ట్వాహిమాద్యముపసేదురముష్య పత్న్య
ఆర్తాః శ్లథద్వసనభూషణకేశబన్ధాః

10-32-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తాస్తం సువిగ్నమనసోऽథ పురస్కృతార్భాః
కాయం నిధాయ భువి భూతపతిం ప్రణేముః
సాధ్వ్యః కృతాఞ్జలిపుటాః శమలస్య భర్తుర్
మోక్షేప్సవః శరణదం శరణం ప్రపన్నాః

10-33-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నాగపత్న్య ఊచుః
న్యాయ్యో హి దణ్డః కృతకిల్బిషేऽస్మింస్
తవావతారః ఖలనిగ్రహాయ
రిపోః సుతానామపి తుల్యదృష్టిర్
ధత్సే దమం ఫలమేవానుశంసన్

10-34-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అనుగ్రహోऽయం భవతః కృతో హి నో దణ్డోऽసతాం తే ఖలు కల్మషాపహః
యద్దన్దశూకత్వమముష్య దేహినః క్రోధోऽపి తేऽనుగ్రహ ఏవ సమ్మతః

10-35-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తపః సుతప్తం కిమనేన పూర్వం నిరస్తమానేన చ మానదేన
ధర్మోऽథ వా సర్వజనానుకమ్పయా యతో భవాంస్తుష్యతి సర్వజీవః

10-36-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కస్యానుభావోऽస్య న దేవ విద్మహే తవాఙ్ఘ్రిరేణుస్పరశాధికారః
యద్వాఞ్ఛయా శ్రీర్లలనాచరత్తపో విహాయ కామాన్సుచిరం ధృతవ్రతా

10-37-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

న నాకపృష్ఠం న చ సార్వభౌమం
న పారమేష్ఠ్యం న రసాధిపత్యమ్
న యోగసిద్ధీరపునర్భవం వా
వాఞ్ఛన్తి యత్పాదరజఃప్రపన్నాః

10-38-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తదేష నాథాప దురాపమన్యైస్తమోజనిః క్రోధవశోऽప్యహీశః
సంసారచక్రే భ్రమతః శరీరిణో యదిచ్ఛతః స్యాద్విభవః సమక్షః

10-39-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నమస్తుభ్యం భగవతే పురుషాయ మహాత్మనే
భూతావాసాయ భూతాయ పరాయ పరమాత్మనే

10-40-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

జ్ఞానవిజ్ఞాననీధయే బ్రహ్మణేऽనన్తశక్తయే
అగుణాయావికారాయ నమస్తే ప్రాకృతాయ చ

10-41-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కాలాయ కాలనాభాయ కాలావయవసాక్షిణే
విశ్వాయ తదుపద్రష్ట్రే తత్కర్త్రే విశ్వహేతవే

10-42-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భూతమాత్రేన్ద్రియప్రాణ మనోబుద్ధ్యాశయాత్మనే
త్రిగుణేనాభిమానేన గూఢస్వాత్మానుభూతయే

10-43-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నమోऽనన్తాయ సూక్ష్మాయ కూటస్థాయ విపశ్చితే
నానావాదానురోధాయ వాచ్యవాచకశక్తయే

10-44-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నమః ప్రమాణమూలాయ కవయే శాస్త్రయోనయే
ప్రవృత్తాయ నివృత్తాయ నిగమాయ నమో నమః

10-45-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నమః కృష్ణాయ రామాయ వసుదేవసుతాయ చ
ప్రద్యుమ్నాయానిరుద్ధాయ సాత్వతాం పతయే నమః

10-46-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నమో గుణప్రదీపాయ గుణాత్మచ్ఛాదనాయ చ
గుణవృత్త్యుపలక్ష్యాయ గుణద్రష్ట్రే స్వసంవిదే

10-47-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అవ్యాకృతవిహారాయ సర్వవ్యాకృతసిద్ధయే
హృషీకేశ నమస్తేऽస్తు మునయే మౌనశీలినే

10-48-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పరావరగతిజ్ఞాయ సర్వాధ్యక్షాయ తే నమః
అవిశ్వాయ చ విశ్వాయ తద్ద్రష్ట్రేऽస్య చ హేతవే

10-49-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

త్వం హ్యస్య జన్మస్థితిసంయమాన్విభో
గుణైరనీహోऽకృతకాలశక్తిధృక్
తత్తత్స్వభావాన్ప్రతిబోధయన్సతః
సమీక్షయామోఘవిహార ఈహసే

10-50-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తస్యైవ తేऽమూస్తనవస్త్రిలోక్యాం
శాన్తా అశాన్తా ఉత మూఢయోనయః
శాన్తాః ప్రియాస్తే హ్యధునావితుం సతాం
స్థాతుశ్చ తే ధర్మపరీప్సయేహతః

10-51-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అపరాధః సకృద్భర్త్రా సోఢవ్యః స్వప్రజాకృతః
క్షన్తుమర్హసి శాన్తాత్మన్మూఢస్య త్వామజానతః

10-52-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అనుగృహ్ణీష్వ భగవన్ప్రాణాంస్త్యజతి పన్నగః
స్త్రీణాం నః సాధుశోచ్యానాం పతిః ప్రాణః ప్రదీయతామ్

10-53-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

విధేహి తే కిఙ్కరీణామనుష్ఠేయం తవాజ్ఞయా
యచ్ఛ్రద్ధయానుతిష్ఠన్వై ముచ్యతే సర్వతో భయాత్

10-54-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
ఇత్థం స నాగపత్నీభిర్భగవాన్సమభిష్టుతః
మూర్చ్ఛితం భగ్నశిరసం విససర్జాఙ్ఘ్రికుట్టనైః

10-55-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ప్రతిలబ్ధేన్ద్రియప్రాణః కాలియః శనకైర్హరిమ్
కృచ్ఛ్రాత్సముచ్ఛ్వసన్దీనః కృష్ణం ప్రాహ కృతాఞ్జలిః

10-56-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

కాలియ ఉవాచ
వయం ఖలాః సహోత్పత్త్యా తమసా దీర్ఘమన్యవః
స్వభావో దుస్త్యజో నాథ లోకానాం యదసద్గ్రహః

10-57-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

త్వయా సృష్టమిదం విశ్వం ధాతర్గుణవిసర్జనమ్
నానాస్వభావవీర్యౌజో యోనిబీజాశయాకృతి

10-58-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వయం చ తత్ర భగవన్సర్పా జాత్యురుమన్యవః
కథం త్యజామస్త్వన్మాయాం దుస్త్యజాం మోహితాః స్వయమ్

10-59-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

భవాన్హి కారణం తత్ర సర్వజ్ఞో జగదీశ్వరః
అనుగ్రహం నిగ్రహం వా మన్యసే తద్విధేహి నః

10-60-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీశుక ఉవాచ
ఇత్యాకర్ణ్య వచః ప్రాహ భగవాన్కార్యమానుషః
నాత్ర స్థేయం త్వయా సర్ప సముద్రం యాహి మా చిరమ్
స్వజ్ఞాత్యపత్యదారాఢ్యో గోనృభిర్భుజ్యతే నదీ

10-61-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

య ఏతత్సంస్మరేన్మర్త్యస్తుభ్యం మదనుశాసనమ్
కీర్తయన్నుభయోః సన్ధ్యోర్న యుష్మద్భయమాప్నుయాత్

10-62-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

యోऽస్మిన్స్నాత్వా మదాక్రీడే దేవాదీంస్తర్పయేజ్జలైః
ఉపోష్య మాం స్మరన్నర్చేత్సర్వపాపైః ప్రముచ్యతే

10-63-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ద్వీపం రమణకం హిత్వా హ్రదమేతముపాశ్రితః
యద్భయాత్స సుపర్ణస్త్వాం నాద్యాన్మత్పాదలాఞ్ఛితమ్

10-64-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

శ్రీఋషిరువాచ
ముక్తో భగవతా రాజన్కృష్ణేనాద్భుతకర్మణా
తం పూజయామాస ముదా నాగపత్న్యశ్చ సాదరమ్

10-65-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దివ్యామ్బరస్రఙ్మణిభిః పరార్ధ్యైరపి భూషణైః
దివ్యగన్ధానులేపైశ్చ మహత్యోత్పలమాలయా

10-66-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

పూజయిత్వా జగన్నాథం ప్రసాద్య గరుడధ్వజమ్
తతః ప్రీతోऽభ్యనుజ్ఞాతః పరిక్రమ్యాభివన్ద్య తమ్

10-67-శ్లో.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సకలత్రసుహృత్పుత్రో ద్వీపమబ్ధేర్జగామ హ
తదైవ సామృతజలా యమునా నిర్విషాభవత్
అనుగ్రహాద్భగవతః క్రీడామానుషరూపిణః