నవమ స్కంధము : శర్యాతి వృత్తాంతము
- ఉపకరణాలు:
తగవే? ధర్మమె? శీలమే? కులజ వై, దర్పించి మోదింప, నా
జగదారాధ్యునిఁ, బుణ్యశీలుఁ, దపసిన్, సాధ్వీమనస్సమ్మతున్,
మగనిన్ మాని, భుజంగుఁ బొందఁ దగునే? మానంబు వాటింపఁగా
దగదే? దుర్గతిఁ ద్రోచితే కఠిన వై తండ్రిం బతిం గూఁతురా!
టీకా:
తగవే = న్యాయసమ్మతమా, కాదు; ధర్మమె = ధర్మబద్ధమా, కాదు; శీలమే = మంచినడతా, కాదు; కులజవు = ఉత్తమవంశస్థురాలవు; ఐ = అయ్యి; దర్పించి = ఉద్ధతినొంది; మోదింపన్ = సంతోషించేలాగ; ఆ = ఆ; జగత్ = లోకముచే; ఆరాధ్యునిన్ = పూజింపబడువానిని; పుణ్యు = పవిత్రమైన; శీలున్ = నడవడికగలవానిని; తపసిన్ = ఋషిని; సాధ్వీ = పతివ్రతల; మనస్ = మనసులకు; సమ్మతున్ = అంగీకారమైనవానిని; మగనిన్ = భర్తను; మాని = వదలిపెట్టి; భుజంగున్ = విటుని; పొందగాన్ = చేరుట; తగునే = తగినపనా, కాదు; మానంబున్ = మానమును; పాటింపగాన్ = పాటించుట; తగదే = వలదా, వలెను; దుర్గతిన్ = నరకమార్గమున; త్రోచితే = పడవేసితివికదే; కఠినవు = దయమాలినదానవు; ఐ = అయ్యి; తండ్రిన్ = నాన్నను; పతిన్ = మొగుడుని; కూతురా = పుత్రీ.
భావము:
పుత్రీ! ఉత్తమవంశస్థురాలవు కదా? నీకు ఇది న్యాయమూ కాదు, ధర్మమూ కాదు, మంచిదీ కాదు. ధర్మం వదలి ఆ లోకపూజితుడు పవిత్రుడు అయిన చ్యవనుని భర్తను వదలిపెట్టి ఇలా విటుని చేరడం తగదు, మాన మర్యాదలు తప్పుట తగదు. దయమాలి తండ్రిని, మొగుడుని నరకమార్గాన పడవేసావు కదే.