పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

అష్టమ స్కంధము : 14ఇంద్రసావర్ణిమనువు చరిత్ర

  •  
  •  
  •  

8-435.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నిన రూపములనుఁ నురూపముల నింక
నఁగనున్న రూపయము నతఁడు
వివిధుఁడై యనేక వృత్తుల వెలిఁగించు
విష్ణుఁ డవ్యయుండు విమలచరిత! "

టీకా:

యోగి = యోగులలో; ఈశ = ప్రభువు; రూపుడు = స్వరూపముగలవాడు; ఐ = అయ్యి; యోగంబున్ = యోగమహత్వమును; చూపుచున్ = ప్రదర్శించుచు; మౌని = ముని; రూపమునన్ = ఆకృతిలో; కర్మంబున్ = కర్మములను; తాల్చు = ధరించును; సర్గంబున్ = సృష్ఠిని; చేయున్ = చేయును; ప్రజాపతి = ప్రజాపతి; రూపుడు = స్వరూపముగలవాడు; ఐ = అయ్యి; ఇంద్రుడు = ఇంద్రుడు; ఐ = అయ్యి; దైత్యులన్ = రాక్షసులను; ఏపున్ = అతిశయమును; అడంచున్ = అణచివేయును; జ్ఞానంబున్ = జ్ఞానమును; ఎఱింగించున్ = ఉపదేశించును; చతురన్ = నేర్పుతో; సిద్ధ = సిద్ధుని; ఆకృతిన్ = రూపముతో; కాల = కాలముయొక్క; రూపమునన్ = స్వరూపముతో; పాకంబున్ = పరిపక్వమును; చేయున్ = కలిగించును; నానా = అనేక; విధములు = రకములు; ఐన = అయిన; నామ = పేర్లు; రూపంబులన్ = రూపములతో; కర్మలోచనుల = విషయాసక్తుల; కున్ = కు; కానబడడు = కనిపించడు;
చనిన = గడచిన కాలపు; రూపములనున్ = స్వరూపములను; చను = జరుగుతున్నకాలపు; రూపములన్ = స్వరూపములను; ఇంక = ఇంకను; చనగనున్న = జరగబోయెడి; రూప = రూపముల; చయమునన్ = సమూహములను; అతడు = అతడు; వివిధుడు = వేర్వేరురూపములనుండువాడు; ఐ = అయ్యి; అనేక = పలువిధముల; వృత్తుల = వర్తనలతో; వెలిగించున్ = ప్రకాశించును; విష్ణుడు = హరి; అవ్యయుండు = హరి; విమలచరిత = స్వచ్ఛమైనవర్తనగలవాడా.

భావము:

ఓ పుణ్యాత్ముడా! పరీక్షిత్తూ! శాశ్వతుడైన విష్ణువు యోగీంద్రుని రూపంతో యోగం బోధిస్తాడు. మౌని రూపంతో కర్మానుష్ఠాన్ని ప్రబోధిస్తాడు. ప్రజాపతి రూపంతో సృష్టిస్తాడు. ఇంద్రుడై రాక్షసుల గర్వాన్ని అణచివేస్తాడు. సిద్ధ స్వరూపంతో జ్ఞానం ఉపదేశిస్తా.డు కాల రూపంతో కడతేరుస్తాడు. అవ్యయుడైన ఆ విష్ణువు పెక్కు పేర్లుతో పెక్కు రూపాలతో కూడి ఉంటాడు. అతడు విషయాసక్తుల కంటికి కనిపించడు. అతడు జరిగిన కాలంలోనూ జరుగుతున్న కాలంలోనూ జరగబయే కాలంలోనూ పెక్కురీతుల వేర్వేరు రూపాలతో ప్రకాశిస్తాడు".