అష్టమ స్కంధము : సురాసుర యుద్ధము
- ఉపకరణాలు:
వజ్రదంష్ట్రాంచిత వ్యజనంబులును బర్హ-
చామరంబులు సితచ్ఛత్త్రములును
జిత్రవర్ణధ్వజచేలంబులును వాత-
చలితోత్తరోష్ణీష జాలములును
జప్పుళ్ళ నెసఁగు భూషణ కంకణంబులుఁ-
జండాంశురోచుల శస్త్రములును
వివిధ ఖేటకములు వీరమాలికలును-
బాణపూర్ణములైన తూణములును
- ఉపకరణాలు:
నిండి పెచ్చురేఁగి నిర్జరాసురవీర
సైన్యయుగ్మకంబు చాల నొప్పె
గ్రాహతతుల తోడఁ గలహంబునకు వచ్చు
సాగరములభంగి జనవరేణ్య!
టీకా:
వజ్ర = వజ్రమువలెకఠినమైన; దంష్ట్ర = కోరలు; అంచిత = అందమైన; వ్యజనంబులును = అలపట్టాలు; బర్హ = నెమలియీకల; చామరములు = వింజామరలు; సిత = తెల్లని; ఛత్రములును = గొడుగులు; చిత్ర = రంగురంగుల; వర్ణ = రంగుల; ధ్వజ = జండా; చేలంబులునున్ = గుడ్డలు; వాత = గాలిచేత; చలిత = చలింపబడిన; ఉత్తర = అలంకరాములు; ఉష్ణీష = కిరీటముల; జాలములునున్ = సమూహములు; చప్పుళ్ళను = శబ్దములను; ఎసగు = అతిశయించు; భూషణ = ఆభరణములు; కంకణంబులు = కంకణములు; చండాంశు = సూర్యునివంటి; రోచులన్ = మెరిసెడి; శస్త్రములును = ఆయుధములు; వివిధ = రకరకముల; ఖేటకములున్ = డాళ్ళు; వీర = వీరుల; మాలికలు = హారములు; బాణ = బాణములతో; పూర్ణములు = నిండినవి; ఐన = అయిన; తూణములును = అమ్ములపొదులు.
నిండి = నిండుగా; పెచ్చురేగి = చెలరేగి; నిర్జర = దేవతల; అసుర = రాక్షస; వీర = వీరుల; సైన్య = సైన్యముల; యుగ్మకంబు = ఉభయములుగలిగి; చాలన్ = మిక్కిలి; ఒప్పెన్ = చక్కగానుండెను; గ్రాహ = మొసళ్ళ; తతుల = సమూహముల; తోడన్ = తోటి; కలహంబున్ = పోరాటమున; కున్ = కు; వచ్చు = వచ్చుచున్న; సాగరముల = సముద్రముల; భంగిన్ = వలె; జనవరేణ్య = మహారాజ.
భావము:
ఓ మహారాజా! అప్పుడు ఆ రెండు పక్షాల సైన్యాలూ, కఠినమైన కోరలు, అందమైన అలపజ్జాలు, నెమలి పురులు, వింజామరలు, వెల్లగొడుగులు, రంగురంగుల జెండాలు, గాలికి కదలాడే తలపాగాలు, ధ్వనించే కంకణాలు మున్నగు ఆభరణాలు, సూర్యకాంతికి మెరుస్తున్న ఆయుధాలు, రకరకాల డాలువార్లు, వీర హారాలు, బాణాలతో నిండిన అమ్ముపొదులు కలిగి చెలరేగాయి. ఆ ఉభయ సైన్యాలు మొసళ్ళ గుంపులతో కూడి పోరాడటానికి వచ్చిన రెండు సముద్రాలవలె ఒప్పి ఉన్నాయి.