పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

అష్టమ స్కంధము : శివుని గరళ భక్షణకై వేడుట

  •  
  •  
  •  

8-222-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

"భూతాత్మ! భూతేశ! భూత భావనరూప!-
దేవ! మహాదేవ! దేవవంద్య!
యీ లోకముల కెల్ల నీశ్వరుండవు నీవ-
బంధమోక్షములకుఁ బ్రభుఁడ వీవ;
యార్త శరణ్యుండ గు గురుండవు నిన్నుఁ-
గోరి భజింతురు కుశలమతులు;
కల సృష్టిస్థితిసంహారకర్తవై-
బ్రహ్మ విష్ణు శివాఖ్యఁ రఁగు దీవ;

8-222.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

రమ గుహ్య మయిన బ్రహ్మంబు సదసత్త
మంబు నీవ శక్తియుఁడ వీవ;
బ్దయోని వీవ; గదంతరాత్మవు
నీవ; ప్రాణ మరయ నిఖిలమునకు.

టీకా:

భూతాత్మ = పరమశివ {భూతాత్ముడు - పంచభూతములకు ఆత్మయైనవాడు, శివుడు}; భూతేశ = పరమశివ {భూతేశుడు - భూతములకు ఈశుడు (పతి), శివుడు}; భూతభావనరూప = పరమశివ {భూతభావనరూపుడు - జీవులకు కారణరూపమైనవాడు, శివుడు}; దేవ = పరమశివ; మహాదేవ = పరమశివ {మహాదేవుడు - మహా (గొప్ప) దేవుడు, శివుడు}; దేవవంద్య = పరమశివ {దేవవంద్యుడు - దేవతలచే వంద్యుడు (స్తుతింపబడువాడు), శివుడు}; ఈ = ఈ; లోకముల్ = లోకముల; ఎల్లన్ = అన్నిటికి; ఈశ్వరుండవు = భగవంతుడవు; నీవ = నీవే; బంధ = బంధములకు; మోక్షముల్ = ముక్తుల; కున్ = కు; ప్రభుడవు = విభుడవు; నీవ = నీవే; ఆర్త = దుఃఖించెడివారికి; శరణ్యుండవు = శరణము ఇచ్చువాడవు; అగు = అయిన; గురుండవు = గొప్పవాడవు; నిన్నున్ = నిన్ను; కోరి = కోరి; భజింతురు = సేవించెదరు; కుశలమతులు = జ్ఞానులు; సకల = సమస్తమైన; సృష్టి = సృష్టి; స్థితి = స్థితి; సంహార = లయ; కర్తవు = కారణుడవు; ఐ = అయ్యి; బ్రహ్మ = బ్రహ్మదేవుడు; విష్ణు = విష్ణుమూర్తి; శివ = పరమశివుడు; ఆఖ్యన్ = పేర్లతో; పరగుదు = ప్రకాశించెడివాడవు; ఈవ = నీవే.
పరమ = అత్యధికమైన; గుహ్యము = రహస్యము; అయిన = ఐన; బ్రహ్మంబు = బ్రహ్మము; సత్ = సత్తు; అసత్ = అసత్తులతో; తమంబు = కూడినవాడవు; నీవ = నీవే; శక్తిమయుడవు = శక్తియుక్తుడవు {శక్తి - 1సత్త్వ 2రజస్ 3తమస్సులు}; ఈవ = నీవే; శబ్దయోనివి = శబ్దమునకు జన్మస్థానమవు; జగత్ = లోకమంతటికి; ఆత్మవు = అంతరాత్మవు; నీవ = నీవే; ప్రాణము = జీవము; అరయ = తరచిచూసినచో; నిఖిలమున్ = సమస్తమున; కు = కు.

భావము:

“ఓ పరమేశ్వరా! పంచ భూతాలకూ ఆత్మ అయిన వాడా! సర్వ భూతాలకూ అధినాథా! జీవులకు కారణమైన రూపమైన దేవా! ఓ దైవమా! మహాదేవా! దేవతలకు వందనీయుడా! ఈ లోకాలు అన్నిటికి ప్రభువు నీవే. సంసారబంధాలలో పడవేయటం, మోక్షము అనుగ్రహించటం, ఏదైనా, నీవల్లనే సాధ్యం అవుతుంది, జ్ఞానులు, ఆర్తులకు శరణు ఇచ్చేవాడవు, ఆదిగురువు అయిన నిన్ను కోరి ప్రార్థిస్తారు, సృష్టి, స్థితి, సంహార కార్యాలు సమస్తమునకు కారణ భూతుడవై, బ్రహ్మ, విష్ణు, శివ పేర్లతో విరాజిల్లుతుంటావు, భావానికి అందని పరబ్రహ్మవు, సదసద్రూప పరమాత్మవు నీవే, శక్తి యుక్తుడవు, శబ్దానికి జన్మస్థానం అయిన శబ్దబ్రహ్మము నీవే, లోకానికి అంతరాత్మవు, సర్వ చరాచరాలకు ప్రాణము నీవే,