అష్టమ స్కంధము : సముద్రమథన వర్ణన
- ఉపకరణాలు:
ఎడమఁ గుడి మునుపు దిరుగుచు
గుడి నెడమను వెనుకఁ దిరుగు కులగిరి గడలిం
గడ లెడల సురలు నసురులుఁ
దొడితొడి ఫణి ఫణము మొదలుఁ దుదియును దిగువన్.
టీకా:
ఎడమన్ = ఎడమనుండి; కుడి = కుడిపక్కకు; మునుపు = ముందుకు; తిరుగుచున్ = తిరుగుతు; కుడిన్ = కుడినుండి; ఎడమనున్ = ఎడమపక్కకి; వెనుకన్ = వెనుకకు; తిరుగు = తిరుగును; కులగిరి = కులపర్వతము; కడలిన్ = సముద్రమును; కడలు = చివర్లవరకు; ఎడలన్ = ఎగసిపోవునట్లుగ; సురలున్ = దేవతలు; అసురులున్ = రాక్షసులు; తొడితొడిన్ = తొందరతొందరగా; ఫణి = పాము యొక్క; ఫణము = పడగల; మొదలున్ = మొదలు; తుదిన్ = తోకను; తిగువన్ = లాగుచుండగా.
భావము:
సర్పరాజు తోకా తలా పట్టుకుని దేవతలూ రాక్షసులూ కలిసి, వంతులువారీగా తొందర తొందరగా ముందుకూ వెనక్కూ కదులుతూ ఉంటే, మంథర పర్వతం ఎడం పక్క నుండి కుడి పక్కకు, మరల కుడి పక్క నుండి ఎడం పక్కకు అలా తిరుగసాగింది.