సప్తమ స్కంధము : సుయజ్ఞోపాఖ్యానము
- ఉపకరణాలు:
చెలులుం దల్లులు దండ్రు లాత్మజులు సంసేవ్యుల్ సతుల్ చారు ని
ర్మలగేహంబు లటంచుఁ గూర్తురు మహామాయాగుణ భ్రాంతులై
కలలోఁ దోచిన యోగముల్ నిజములే కర్మానుబంధంబులం
గలుగున్ సంగము లేక మానుఁ బిదపం గర్మాంతకాలంబునన్.
టీకా:
చెలులున్ = మిత్రులు; తల్లులున్ = తల్లులు; తండ్రులున్ = తండ్రులు; ఆత్మజులు = సంతానము {ఆత్మజులు - ఆత్మన్ (తనకు) పుట్టినవారు, సంతానము}; సంసేవ్యుల్ = ప్రభువులు {సంసేవ్యులు - సం (చక్కగా) సేవ్యులు (సేవింబడినవారు), ప్రభువులు}; సతులున్ = భార్యలు; చారు = అందమైన; నిర్మల = అమలమైన; గేహంబులున్ = ఇండ్లు; అటంచున్ = అనుచు; కూర్తురు = కూడబెట్టెదరు; మహా = గొప్ప; మాయా = మాయయొక్క; గుణ = గుణములందు; భ్రాంతలు = భ్రాంతిలోపడినవారు; ఐ = అయ్యి; కల = స్వప్నము; లోన్ = అందు; తోచిన = అగపడెడి; యోగముల్ = సంభవించినవి; నిజములే = సత్యములే; కర్మ = కర్మమములకు; అనుబంధంబులన్ = సంబంధములతో; కలుగున్ = సంభవించును; సంగము = తగులములు; లేక = లేనిచో; మానున్ = లేకపోవును; పిదపన్ = చివరకు; కర్మ = కర్మమముల; అంత = తీఱిపోయెడి; కాలంబునన్ = సమయమునందు.
భావము:
ఈ మహామాయ అనే భ్రాంతిలో పడిపోయి తల్లిదండ్రులపై, భార్యాపుత్రులపై, మిత్రులపై, ఆశ్రితులపై అనురాగ అనుబంధాలు పెంచుకుంటారు; ఇళ్ళూ వాకిళ్ళూ, సంపదలూ సామ్రాజ్యాలూ సంపాదించుకుంటారు, బంధాలు పెట్టుకుంటారు; ఎక్కడైనా కలలో కనిపించిన సంపద యదార్థం అవుతుందా? కర్మానుబంధం ఉంటే సంయోగం ఉంటుంది; కర్మబంధం అనుభవించాక బంధం విడిపోయి, వియోగం ఏర్పడుతుంది;