పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

సప్తమ స్కంధము : ప్రహ్లాదాజగర సంవాదము

  •  
  •  
  •  

7-434.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

వైన నీవు నన్ను డిగెదు గావున
విన్న ధర్మ మెల్ల విస్తరింతు
నిన్నుఁ జూడఁ గలిగె నీతోడి మాటలు
నాత్మశుద్ధి గలిగె నఘచరిత!

టీకా:

ఆంతరింగిక = అంతర, దివ్య; దృష్టిన్ = దృష్టితో; అంతయున్ = సర్వమును; ఎఱుగుదువు = తెలిసినవాడవు; ఆర్య = పెద్దలకు; సమ్మతుడవు = ప్రియమైనవాడవు; ఈవు = నీవు; అసుర = రాక్షసులలో; వర్య = మేటివి; విశ్వ = జగత్తునందలి యెల్ల; జంతువుల = జీవుల యొక్క; ప్రవృత్తి = కర్మమార్గము; నివృత్తి = జ్ఞానమార్గముల; లక్షణములన్ = రీతులందు; నీ = నీకు; ఎఱుంగనివి = తెలియనివి; లేవు = లేవు; భగవంతుడు = షడ్గుణైశ్వర్యుడు; అగు = అయిన; హరి = విష్ణుమూర్తి; పాయక = విడువక; నీ = నీ యొక్క; మనోవీథి = చిత్తమునందు; రాజిల్లుచున్ = ప్రకాశించుచు; వెలుగుఱేని = చంద్రుని {వెలుగుఱేడు - వెలుగు (కాంతులు)గల ఱేడు (రాజు), చంద్రుడు}; క్రమమున = వలె; బహుళ = దట్టపు; అంధకారంబున్ = చీకటిని; పరిమార్చున్ = అణచివేయును; పరమ = అతిగొప్ప; సాత్వికుడవు = సత్త్వగుణప్రధానుడవు; భద్ర = శుభకరమైన; బుద్ధివి = బుద్ధిగలవాడవు; ఐన = అయిన.
నీవు = నీవు; నన్నున్ = నన్ను; అడిగెదు = అడిగితివి; కావున = కనుక; విన్న = నే విన్నట్టి; ధర్మము = ధర్మము; ఎల్లన్ = అంతయు; విస్తరింతున్ = వివరముగ తెలిపెదను; నిన్నున్ = నిన్ను; చూడన్ = చూచుట; కలిగెన్ = సంభవించినది; నీ = నీ; తోడి = తోటి; మాటలు = సంభాషణలు; ఆత్మన్ = చిత్తమునకు; శుద్ధి = నైర్మల్యము; కలిగెన్ = కలిగినది; అనఘ = పాపములేని; చరిత = నడవడికగలవాడ.

భావము:

“ఓ పుణ్యాత్మా! దానవోత్తమా! ప్రహ్లాదా! నేను నిన్ను దర్శించగలిగాను. నీతో మాట్లాడుట వలన నా మనస్సు పరిశుద్ధ మయింది. దివ్యదృష్టితో నీకు సమస్తమూ తెలుస్తాయి; నీవు పెద్దలకు ప్రియమైన వాడవు; పరమ సాత్త్వికుడవు; విశ్వంలోని ప్రాణికోటి యొక్క ప్రవృత్తి నివృత్తి మార్గాలలో నీకు తెలియనివి లేవు; నీ హృదయంలో అజ్ఞానాంధకారం దరిజేరకుండా భగవంతుడు సుర్యుడి లాగా ప్రకాశిస్తున్నాడు; సుబుద్ధివి నీవు; నీకు తెలియనిది ఏముంది? అయనా నీవు ధర్మ జిజ్ఞాసతో అడుగుతున్నావు; కాబట్టి నేను విన్న ధర్మమును నీకు వివరిస్తాను.