షష్ఠ స్కంధము : హంసగుహ్య స్తవరాజము
- ఉపకరణాలు:
జన్మ హేతు వైన జనకునిర్దేశంబు
తనకుఁ జేయరాని దనుచుఁ దెలిసి
గుణమయప్రవృత్తి ఘోరాధ్వ నిశ్శ్వాస
నిరతుఁ డగుచుఁ జేయ నేరఁ డతఁడు. "
టీకా:
జన్మహేతువు = తన పుట్టుకకు కారణము; ఐన = అయిన; జనకు = తండ్రి యొక్క; నిర్దేశంబు = ఆజ్ఞ; తన = తన; కున్ = కు; చేయరానిది = చేయరానిది; అనుచున్ = అని; తెలిసి = తెలిసికొని; గుణమయ = గుణమయ మైన; ప్రవృత్తిన్ = ప్రవర్తన గల; ఘోర = ఘోరమైన; అధ్వ = మార్గము నందు; నిశ్వాస = మిక్కిలి; నిరతుడు = ఆసక్తి లేనివాడు; అగుచున్ = అగుచు; చేయనేరడు = చేయలేడు; అతడు = అతడు.
భావము:
ఈ సృష్టి కార్యాన్ని మనతండ్రి అయిన దక్షప్రజాపతికి అతని తండ్రి బ్రహ్మదేవుడు అప్పగించాడు. అతి భయంకరమైన ప్రవృత్తి మార్గం పై ఆసక్తి లేనివాడై మనతండ్రి ఆ కార్యాన్ని పూర్తి చేయలేకపోయాడు.”