పోతన తెలుగు భాగవతము

6-78-సీ.

ఎవ్వరు మీ రయ్య? యీ భవ్యరూపముల్-
  గన్నుల కద్భుతక్రమ మొనర్చె;
దివిజులో? భువిజులో? దేవతాప్రవరులో?-
  సిద్ధులో? సాధ్యులో? చెప్పరయ్య;
దళిత పాండుర పద్మదళ దీర్ఘ నేత్రులు,-
  వర పీత కౌశేయ వాసు లరయ
గండమండల నట త్కుండల ద్వయులును,-
  బటు కిరీటప్రభా భాసితులును,

6-78.1-తే.

భూరి పుష్కర మాలికా చారువక్షు,
లమిత కోమల నవయౌవ నాధికులును,
బాహు కేయూర మణిగణ భ్రాజమాన
ఘన చతుర్భుజు, లభ్రసంకాశ రుచులు.

టీకా:

ఎవ్వరు = ఎవరు; మీరు = మీరు; అయ్య = తండ్రులారా; ఈ = ఈ; భవ్య = దివ్యమైన; రూపముల్ = స్వరూపములు; కన్నుల్ = కన్నుల; కున్ = కు; అద్భుతము = ఆశ్చర్యకర; క్రమమున్ = విధమును; ఒనర్చెన్ = కలిగించెను; దివిజులో = స్వర్గమున పుట్టినవారో; భువిజులో = భూమిపైన పుట్టినవారో; దేవతా = దేవతలలో; ప్రవరులో = శ్రేష్ఠులో; సిద్ధులో = సిద్ధులో; సాధ్యులో = సాధ్యులో; చెప్పరు = చెప్పండి; అయ్య = తండ్రులారా; దళిత = విచ్చుకొన్న; పాండుర = తెల్లని; పద్మ = పద్మముల; దళ = దళములవంటి; నేత్రులు = కన్నులుగలవారు; వర = శ్రేష్ఠమైన; పీత = పచ్చని; కౌశేయ = పట్టుబట్టలు; వాసులు = ధరించినవారు; అరయ = తరచి చూసిన; గండ = చెక్కిలి; మండల = ప్రాంతమున; నటత్ = కదులుచున్న; కుండల = కర్ణకుండలముల; ద్వయంబులును = జంటలును; పటు = బలమైన; కిరీట = కిరీటముల; ప్రభా = ప్రకాశముతో; భాసితులును = వెలుగుతున్న వారును.
భూరి = అత్యధికమైన; పుష్కర = తెల్లతామర; మాలిక = పూలమాలలు గల; చారు = అందమైన; వక్షులు = వక్షస్థలము గలవారు; అమిత = మిక్కిలి; కోమల = మృదువైన; నవ = కొత్త; యౌవన = యౌవనము; అధికులును = అధికముగ గలవారును; బాహు = భుజ; కేయుర = కీర్తుల యొక్క; మణి = మణుల; గణ = సమూహములచే; భ్రాజమాన = ప్రకాశవంతమైన; ఘన = గొప్ప; చతుర్ = నాలుగు (4); భుజులు = చేతులు గలవారు; అభ్ర = మేఘముల; సంకాశ = వంటి; రుచులు = వర్ణములవారు.

భావము:

అయ్యా! మీరెవ్వరు? మీ శుభకరమైన రూపాలు మా కన్నులకు ఆశ్చర్యాన్ని కలిగించాయి. మీరు నింగిలోని వారా? నేలమీది వారా? దేవతా శ్రేష్ఠులా? సిద్ధులా? సాధ్యులా? వికసించిన తెల్ల తామర రేకుల వంటి విశాల నేత్రాలు కలవారు, శ్రేష్ఠమైన పసుపుపచ్చని పట్టువస్త్రాలను ధరించినవారు, చెక్కిళ్ళపై నాట్యమాడే కుండలాలు ధరించినవారు, మిక్కిలి సుకుమారమైన యౌవన ప్రాయంలో ఉన్నవారు, రత్న ఖచితాలైన భుజకీర్తులతో విరాజిల్లే నాలుగు భుజాలు కలిగినవారు, నీలమేఘాల వంటి దేహచ్ఛాయలు కలవారు అయిన మీరెవ్వరు?