పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

షష్ఠ స్కంధము : అజామిళోపాఖ్యానము

  •  
  •  
  •  

6-169-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

"లఁడు మదన్యుండు నుఁ డొక్కఁ డతఁ డెందు-
వెలికిఁ గానఁగరాక విశ్వమెల్లఁ
తిలీనమై మహాద్భు సమగ్రస్ఫూర్తి-
నుండును గోకఁ నూలున్నభంగి
దామెనఁ బశువులు గిలి యుండెడు మాడ్కి-
నాసంకీర్తన స్థేగతుల
విహరించు నెవ్వఁడు విలసిత మత్పూజ-
లెవ్వని పదముల నివ్వటిల్లుఁ

6-169.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

నుట మనుట చనుట ల్గు నెవ్వని లీల
లందు లోక మెవనియందుఁ బొందు
నెన్నఁబడుచుఁ బుడమి నెవ్వని నామముల్
ర్మబంధనముల పేర్మి నడఁచు.

టీకా:

కలడు = ఉన్నాడు; మత్ = నా కంటెను; అన్యుడు = ఇతరమైనవాడు; ఘనుడు = గొప్పవాడు; ఒక్కడు = ఒకడు; అతడు = అతడు; ఎందున్ = ఎక్కడను; వెలికి = బయటకు; కానగరాగ = కనబడకుండగ; విశ్వము = జగత్తు; ఎల్లన్ = అంతటి యందు; అతి = మిక్కిలిగా; లీనమై = కలసిపోయి; మహా = గొప్ప; అద్భుత = అద్భుతమైన; సమగ్ర = సంపూర్ణమైన; స్పూర్తిన్ = స్ఫూర్తితో; ఉండును = ఉండును; కోకన్ = చీరలలో; నూలు = దారములు; ఉన్న = ఉండెడి; భంగిన్ = విధముగ; దామెనన్ = పలుపుతాడునకు {దామెన - పశువులను కట్టెడి తాడు, పలుపుతాడు}; పశువులు = పశువులు; తగిలి = తగుల్కొని; ఉండెడు = ఉండెడి; మాడ్కిన్ = విధముగ; నామ = నామమును; సంకీర్తన = కీర్తించుటల; స్థేమ = స్థిరమైన; గతులన్ = వర్తనలలో; విహరించున్ = విహరించుచుండునో; ఎవ్వడు = ఎవరో; విలసిత = విలసిల్లెడి; మత్ = నా యొక్క; పూజలు = కొలచుటలు; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; పదములన్ = పాదములందు; నివ్వటిల్లున్ = కలుగునో; కనుట = పుట్టుట.
మనుట = బ్రతుకుట; చనుట = గిట్టుట; కల్గున్ = సంభవించును; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; లీలలు = లీలలు; అందున్ = లోను; లోకము = జగత్తు; ఎవని = ఎవని; అందున్ = అందు; పొందున్ = చెందునో; ఎన్నబడుచున్ = అతిశయించి; పుడమి = భూమండలము; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; నామముల్ = నామములు; కర్మబంధనముల = కర్మబంధములను; పేర్మి = పూని; అడచు = అణచివేయునో.

భావము:

“నాకంటె ఘనుడు ఒక్క డున్నాడు. అతడు బయటికి కనిపించక విశ్వమంతా నిండి ఉన్నాడు. అత్యద్భుతంగా సమగ్రంగా చీరలో దారాల వలె వ్యాపించి ఉన్నాడు. అతని ఆజ్ఞానుసారం జీవులందరు త్రాళ్ళతో అంటగట్టబడిన పశువుల మాదిరిగా ఆయా పేర్లతో, సంకేతాలతో గిరిగిరా తిరుగుతున్నారు. నేను చేసే పూజలన్నీ ఆయన పాదాలకే అంకితం. జనం పుట్టడం, బ్రతకడం, మరణించడం అన్నీ ఆయన లీలావిలాసాలే. ఈ సమస్త జగత్తు ఆయనలోనే లీనమై ఉంటుంది. ఆయన నామాలు ఉచ్చరిస్తే చాలు సమస్త కర్మబంధాలు నిర్మూలమై పోతాయి.