షష్ఠ స్కంధము : అజామిళోపాఖ్యానము
- ఉపకరణాలు:
కురు లళికంబుపై నెగయఁ గ్రొమ్ముడి వీడఁగ గుబ్బదోయిపై
సరములు చౌకళింపఁ గటిసంగతి మేఖల తాళగింప స
త్కర వర కంకణావళులు గర్జిలఁ గౌ నసియాడ మీఁదుగా
మరుని వినోదముల్ సలిపె మానిని యౌవ్వన గర్వరేఖతోన్.
టీకా:
కురులు = వెంట్రుకలు; అళికంబు = నుదుటి; పైన్ = మీద; ఎగయన్ = ఎగిరి పడుతుండగ; క్రొమ్ముడి = జుట్టుముడి; వీడగన్ = విడిపోగా; గుబ్బదోయి = స్తన ద్వయము; పైన్ = మీద; సరములు = హారములు; చౌకళింపన్ = గంతులు వేయుచుండగ; కటి = కటిప్రదేశమును; సంగతి = కూడిన; మేఖల = మొలనూలు; తాళగింప = తాళము వేయుచుండగ; సత్ = మంచి; కర = చేతి; వర = శ్రేష్ఠమైన; కంకణ = గాజుల; ఆవళులు = సమూహములు; గర్జిలన్ = గలగల లాడుచుండగ; కౌను = నడుము; అసియాడ = ఊగిసలాడుచుండగ; మీదుగాన్ = పైనుండి; మరునివినోదముల్ = సురతక్రియలు; సలిపెన్ = జరిపెను; మానిని = స్త్రీ; యౌవన = యౌవనము యొక్క; గర్వరేఖ = గర్వపు గుర్తుల; తోన్ = తోటి.
భావము:
కురులు నుదుటిపై ఎగురుతుండాగా, కొప్పుముడి వీడగా, వక్షోజాలపై ముత్యాల సరాలు నాట్యమాడగా, మొలనూలు చిరుగంటలు తాళం వేయగా, అందాల కరకంకణాలు ధ్వనింపగా, నడుము తూగాడగా యౌవన గర్వంతో ప్రియుని పైకొని ఆ మగువ మన్మథకేళి సల్పింది.