షష్ఠ స్కంధము : మరుద్గణంబుల జన్మంబు
- ఉపకరణాలు:
కలికి కటాక్షవీక్షణ వికారములన్ హృదయానురాగ సం
కలిత విశేషవాఙ్మధుర గర్జనలన్ లలితాననేందు మం
డల పరిశోభితామృత విడంబిత సుస్మిత సుప్రసన్నతా
ఫల రుచిరప్రదానముల భామిని భర్తమనంబు లోఁగొనెన్.
టీకా:
కలికి = మనోహరమైన; కటాక్ష = కడగంటి; వీక్షణ = చూపులలోని; వికారములన్ = కదలికలచేత; హృదయ = హృదయ మందలి; అనురాగ = ప్రేమతో; సంకలిత = కూడిన; విశేష = విశిష్టమైన; వాక్ = పలుకులు; మధుర = తీయని; గర్జనలన్ = ధ్వనులతో; లలిత = మనోజ్ఞమైన; ఆనన = ముఖము యనెడి; ఇందు = చంద్ర; మండల = మండలముచే; పరి = మిక్కిలి; శోభిత = శోభించుచున్న; అమృత = అమృతమును; విడంబిత = అనుకరించునట్టి; సుస్మిత = చిరునవ్వుతో కూడిన; సుప్రసన్నతా = మంచి ప్రసన్నతతో; ఫల = ఫలములను; రుచిర = మనోహరముగా; ప్రదానములన్ = అందించుటతోను; భామిని = స్త్రీ; భర్తన్ = భర్త యొక్క; మనంబున్ = మనసును; కొనెన్ = వశము చేసికొనెను.
భావము:
ఆ యొక్క దితి తన కడకంటి చూపులతో, అనురాగం పొంగి పొరలే శృంగార చేష్టలతో, చందమామ వంటి అందమైన ముఖంలో చిందే అమృతం వంటి చిరునవ్వులతో, ప్రసన్నమైన ముచ్చట్లతో, అపురూపాలైన సేవలతో మగని మనస్సును లొంగదీసుకొన్నది.