షష్ఠ స్కంధము : చిత్రకేతోపాఖ్యానము
- ఉపకరణాలు:
నట్టి సర్వేశుఁ బాపసంహారు ధీరు
శాశ్వతైశ్వర్యు నాత్మసంసారు నీశు
నెగ్గు పల్కిన పాపాత్ముఁ డెల్ల భంగి
దండనార్హుండు గాకెట్లు దలఁగఁ గలడు?
టీకా:
ఎవ్వని = ఎవని; పద = పాదములు యనెడి; పద్మమున్ = పద్మమును; ఇంద్ర = ఇంద్రుడు; ఆది = మొదలగు; విబుధుల = దేవతల యొక్క; చూడాగ్ర = కిరీటముల; పంక్తుల = వరుసల; నీడన్ = నీడలను; చూచున్ = చూచునో; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; తత్త్వంబున్ = తత్త్వమంటే; అది = అది; ఎనయంగన్ = అతిశయించగ; బ్రహ్మ = బ్రహ్మదేవుడు; ఆది = మొదలగువారు; యోగి = యోగుల; మానస = మనసుల; పంక్తిన్ = సమూహము లందు; ఓలలాడన్ = తేలియాడుతుండగా; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; రూపంబున్ = స్వరూపమును; ఏర్పాటున్ = సమగ్రముగా; కానక = అంతుపట్టలేక; వేదంబుల్ = వేదములు; అందందన్ = ఆయా; వాదమున్ = వాదములను; అడంచున్ = తమలోనే అణచుకొనును; ఎవ్వని = ఎవని యొక్క; కారుణ్యము = దయ; ఈ = ఈ; లోకములన్ = లోకములను; ఎల్లన్ = సమస్తమును; తనిపి = సంతృప్తిపరచి; ఎంతయున్ = మిక్కిలి అధికమైన; ధన్యతములన్ = అత్యంత ధన్యమైన వారిగా {ధన్యులు - ధన్యతరులు - ధన్యతములు}; చేయున్ = చేయునో; అట్టి = అటువంటి;
సర్వేశున్ = సర్వులకును ఈశ్వరుని {సర్వేశుడు - సర్వులకును ఈశుడు (ఫ్రభువు), శంకరుడు}; పాపసంహారున్ = పాపములను నశింపజేయువాని; ధీరున్ = విజ్ఞానిని; శాశ్వతైశ్వర్యున్ = శాశ్వతమైన ఐశ్వర్యములు గలవాని; ఆత్మసంసారున్ = ఆత్మ యందే నివసించు వానిని; ఈశున్ = శంకరుని; ఎగ్గుపల్కిన = పరిహసించినట్టి; పాపాత్ముడు = పాపి; ఎల్లన్ = అన్ని; భంగిన్ = విధములుగ; దండన = దండించుటకు; అర్హుడు = తగినవాడు; కాక = కాకుండగ; ఎట్లు = ఏ విధముగ; తలగగలడు = తప్పించుకొనగలడు.
భావము:
ఎవని పాదపద్మాలు ఇంద్రాది దేవతల కిరీట కాంతులతో శోభిల్లుతుంటాయో, ఎవని సత్యస్వరూపాన్ని తెలుసుకోడానికి బ్రహ్మాది మహాయోగుల మనస్సులు తహతహలాడుతుంటాయో, ఎవని స్వరూపాన్ని నిరూపించలేక వేదాలు వాదులాడుతుంటాయో, ఎవని కరుణా కటాక్ష వీక్షణం ఈ లోకాలన్నింటికీ రక్షణ కల్పిస్తూ ఉంటుందో అటువంటి సర్వేశ్వరుడు, పాపసంహారకుడు, ధీరుడు, నిత్యకళ్యాణుడు, జగత్కుటుంబి అయిన జగదీశ్వరుణ్ణి పరిహసించిన ఈ పాపాత్ముడు అన్నివిధాల శిక్షార్హుడు కాకుండా ఎలా ఉంటాడు?