పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

షష్ఠ స్కంధము : చిత్రకేతోపాఖ్యానము

  •  
  •  
  •  

6-483.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

దంపతిక్రియామతంబు వర్తింతురు
దాన మోక్ష మేల క్కి యుండు?
ఖిల దుఃఖహేతు యిన యీ కర్మంబు
నెఱిఁగి నన్నుఁ దలఁప రిచ్చలోన.

టీకా:

అరయగన్ = తరచి చూసిన; ఎవ్వని = ఎవని; కిన్ = కిని; అలవి = సాధ్యము; కానట్టి = కానిది; ఈ = ఈ; సలలిత = చక్కదనము గలది; మానుష = మానవ; జాతిన్ = జాతిలో; పుట్టి = జన్మించి; ఆత్మ = పరమాత్మ యొక్క; తత్త్వజ్ఞాన = తత్త్వజ్ఞానము; హతుడు = నశించినవాడు; ఐన = అయినట్టి; వాని = వాని; కిన్ = కి; కలుగునె = పొందునా ఏమి; ఎందున్ = ఎక్కడైనా; సుఖంబున్ = సుఖము; ఒకింత = కొంచమైనను; వెలయన్ = ప్రసిద్ధముగ; ప్రవృత్తి = కర్మమార్గము; నివృత్తి = ముక్తి; మార్గంబులన్ = మార్గములలో; సుఖ = సుఖములు; దుఃఖ = దుఃఖముల; చయములన్ = సమూహములను; సొరిదిని = క్రమముగ; తెలిసి = తెలిసికొని; పనిచెడి = నియోగించిన; సంకల్ప = సంకల్పముల; ఫల = ఫలితముల; మూలమునన్ = కొరకు; పాఱు = పరుగులుతీయును; కడు = మిక్కిలి; సుఖ = సుఖములు; దుఃఖ = దుఃఖములు; మోక్షముల = మోక్షముల; కొఱకున్ = కోసము;
దంపతిక్రియ = దాంపత్యజీవన; మతంబున్ = విధానమును; వర్తింతురు = ప్రవర్తించెదరు; దానన్ = దానివలన; మోక్షము = ముక్తిపథము; ఏల = ఎందులకు; దక్కి = లభించి; ఉండున్ = ఉండును; అఖిల = సర్వ; దుఃఖ = దుఃఖములకు; హేతువు = కారణభూతము; అయిన = అయిన; ఈ = ఈ; కర్మంబున్ = కర్మమార్గము; ఎఱిగి = తెలిసి; నన్నున్ = నన్ను; తలపరు = స్మరించరు; ఇచ్చ = కోరికల; లోనన్ = అందు.

భావము:

పరమ దుర్లభమూ ఉత్తమమూ అయిన నరజన్మనెత్తి కూడా ఆత్మస్వరూపం తెలుసుకోకుండా తప్పు మార్గంలో పడినవానికి సుఖమెలా లభిస్తుంది? మానవులు సుఖప్రాప్తి కోసం, దుఃఖ నివృత్తి కోసం ప్రయత్నిస్తుంటారు. ప్రవృత్తి మార్గాన్నీ నివృత్తి మార్గాన్నీ అవలంబిస్తారు. కాని వారి సంకల్పం కోరికతో కూడినందువల్ల వారికి సుఖం లభించరు. దుఃఖం తొలగిపోదు. కొందరు సుఖంకోసం దాంపత్య ధర్మాన్ని ఆశ్రయిస్తారు. దానిలో కూడా పరస్పరం వియోగం కలిగినప్పుడు విషాదం తప్పదు. అందువల్ల సంసార సంబంధంలో కూడా సుఖదుఃఖాలు ప్రాప్తిస్తూనే ఉంటాయి. నన్ను విస్మరించి దుఃఖకారణమైన ఈ బంధాలలో చిక్కుకున్నవారికి మోక్షం ఎలా దక్కుతుంది?