పోతన తెలుగు భాగవతము

6-260.1-తే.

నూరుపీఠంబుపై శచి యుండ నుండి
వరుస దిక్పాలకాది దేవతలు గొలువ
చాటి చెప్పంగరాని రాజసముతోడ
నింద్రుఁ డొప్పారె వైభవసాంద్రుఁ డగుచు.

టీకా:

నిండు = పూర్తి; పున్నమ = పౌర్ణమి; నాడు = దినమున; గండరించిన = పుట్టిన; చంద్రమండలశ్రీ = వెన్నెల {చంద్రమండలశ్రీలు - చంద్రమండలము యొక్క శ్రీలు (కాంతులు), వెన్నెల}; తో = తో; మాఱు = రెండవ; మలయ = మలయపర్వతము వంటి; భద్ర = శుభకరమైన; విద్యుత్ = తళుక్కు మంటున్న; ఆతపత్రంబున్ = గొడుగు నందు; క్రాలుచు = సంచరించుచు; మిన్నేటి = ఆకశగంగా; తరగల = అలలు; మేలుకొలుపన్ = మేలుకొలుపుతుండగ; కలిత = ఉన్నట్టి; దివ్య = దేవతా; అంగన = స్త్రీల; కరతల = అరచేతుల; చాతుర్య = నేర్పుతో; చామీరిక = చామరముల; శ్రేణి = వరుసలు; జాడ = జాడలు; పఱుపన్ = ప్రకాశించుతుండగ; చింతామణి = చింతామణి {చింతామణి - కోరిన కోరికలను యిచ్చెడి దేవమణి}; స్ఫుటత్ = మెరసెడి; కాంత = కాంతి కలిగిన; రత్న = రత్నముల; అనేక = అనేకముచే; ఘటిత = కూర్చబడిన; సింహాసన = సింహాసనము {సింహాసనము - రాజు కూర్చొనెడి పీఠము}; అగ్రంబున్ = పైన; అందున్ = అందు; ఊరు = తొడలనెడి;
పీఠంబు = పీఠము; పై = మీద; శచి = శచీదేవి; ఉండన్ = ఉండగా; ఉండి = ఉండి; వరుస = క్రమముగా; దిక్పాలక = దిక్పాలకులు {దిక్పాలకులు - అష్టదిక్కులను పాలించెడి వేల్పులు}; ఆది = మొదలగు; దేవతలు = దేవతలు; కొలువన్ = సేవించుతుండగా; చాటిచెప్పంగరాని = చెప్పరాని; రాజసము = రాజత్వము; తోడన్ = తోటి; ఇంద్రుడు = ఇంద్రుడు; ఒప్పారె = చక్కగా నుండెను; వైభవ = వైభవముల; సాంద్రుడు = అధికముగ గలవాడు; అగుచు = అగుచు;

భావము:

నిండు పున్నమినాటి చంద్రబింబం లాగా విరాజిల్లుతున్న శ్వేతచ్ఛత్రం కన్నుల పండుగ చేస్తున్నది. ఆకాశగంగా తరంగాల వంటి వింజామరలతో దేవకాంతలు బంగారు కంకణాలు జారుతుండగా ఒయ్యారంగా వీస్తున్నారు. నవరత్న ఖచితమైన సింహాసనం మీద శచీదేవితో కూడి ఇంద్రుడు కూర్చున్నాడు. దేవతల పరివారం కైవారం చేస్తున్నది. దిక్పాలకులు సేవిస్తున్నారు. ఈ విధంగా సాటిలేని రాజసంతో ఇంద్రుడు మహా వైభవంతో నిండుకొలువు తీరి ఉన్నాడు.