పంచమ స్కంధము - ఉత్తర : పాతాళ లోకములు
- ఉపకరణాలు:
తలఁపఁగ నా క్రింద మహా
తలమునఁ గద్రువవధూటి తనయులు సర్పం
బులు గలవు పెక్కు శిరములు
నలరంగాఁ గ్రోధవశగణావళి యనఁగన్.
టీకా:
తలపగన్ = విచారించిన; ఆ = ఆ; క్రింద = క్రిందిది; మహాతలమునన్ = మహాతలము నందు; కద్రువ = కద్రువ యనెడు; వధూటి = స్త్రీమూర్తి యొక్క; తనయులు = సంతానము; సర్పంబులు = పాములు; కలవు = ఉన్నవి; పెక్కు = అనేకమైన; శిరములన్ = శిరస్సులతో; అలరంగన్ = ఒప్పుతుండగా; క్రోధ = క్రోధమునకు; వశ = లొంగినట్టి; గణ = సమూహముల; ఆవళి = ఉపద్రవము; అనగగన్ = అన్నట్లుగ;
భావము:
తలాతలానికి క్రింద మహాతలం ఉంది. ఆ మహతలంలో కద్రువ కొడుకులైన సర్పరాజులు ఉన్నారు. వారికి ఒక్కొక్కరికి పెక్కు పడగ లున్నాయి. ఆ సర్పగణం కోపోద్రేకంతో ప్రవర్తిస్తూ ఉంటారు.