పంచమ స్కంధము - ఉత్తర : భూ ద్వీప వర్ష విస్తారములు
- ఉపకరణాలు:
భారతవర్ష జంతువుల భాగ్యము లేమని చెప్పవచ్చు? నీ
భారతవర్షమందు హరి పల్మఱుఁ బుట్టుచు జీవకోటికిన్
ధీరతతోడఁ దత్త్వ ముపదేశము చేయుచుఁ జెల్మి జేయుచు
న్నారయ బాంధవాకృతిఁ గృతార్థులఁ జేయుచునుండు నెంతయున్.
టీకా:
భారతవర్ష = భారతవర్షపు; జంతువుల = ప్రాణుల; భాగ్యములు = అదృష్టములు; ఏమని = ఎంతయో ఎలా; చెప్పవచ్చును = చెప్పగలము; ఈ = ఈ; భారతవర్షమున్ = భారతవర్షము; అందున్ = లో; హరి = నారాయణుడు; పల్మఱు = అనేక సార్లు; పుట్టుచున్ = అవతరించుతూ; జీవ = ప్రాణుల; కోటి = సమస్తమున; కిన్ = కు; ధీరత = ధీశక్తి; తోడన్ = తోటి; తత్త్వము = తత్త్వమును; ఉపదేశము = ఉపదేశించుట; చేయుచున్ = చేయుచు; చెల్మి = చెలిమి, స్నేహము; చేయుచున్ = చేయుచూ; ఆరయన్ = తరచి చూసిన; బాంధవ = బంధువు; ఆకృతిన్ = వలె; కృతార్థులన్ = ధన్యులను; చేయుచుండును = చేయుచుండును; ఎంతయున్ = అధికముగ;
భావము:
భారతవర్షంలో పుట్టిన జీవుల అదృష్టమే అదృష్టం. ఈ భారతవర్షంలోనే శ్రీమన్నారాయణుడు ఎన్నో అవతారాలను ఎత్తాడు. ఇందలి మానవులకు తత్త్వం ఉపదేశించాడు. వారితో స్నేహం చేసాడు. ఆత్మబంధువు వలె జీవుల కష్టసుఖాలలో భాగం పంచుకొని వారిని కృతార్థులను చేసాడు.