పంచమ స్కంధము - పూర్వ : వర్షాధిపతుల జన్మంబు
- ఉపకరణాలు:
కరువలిఁ బాయు వస్త్రమును గట్ట నెఱుంగవు; చూడ్కి దిక్కులం
బఱపుచుఁ జంచరీకముల భాతిఁ జెలంగెడు కంధరంబునం
బొరలెడు ముక్తకేశభరముం దుఱుమంగఁ దలంప; విప్పు డి
ట్లరుదుగ రత్నకందుక విహారము సల్పెడు సంభ్రమంబునన్."
టీకా:
కరువలిన్ = గాలికి; పాయు = జారెడి; వస్త్రమున్ = బట్టను; కట్టన్ = కట్టుకొనుట; ఎఱుంగవు = మరచెదవు; చూడ్కిన్ = చూపులను; దిక్కులన్ = దిక్కులమ్మట; పఱపుచున్ = పరుచుచూ; చంచరీకములన్ = తుమ్మెదల; భాతిన్ = వలె; చెలంగెడు = చెలరేగెడు; కంధరంబునన్ = మెడపైన; పొరలెడు = కదలెడి; ముక్త = విరబోసుకొన్న; కేశ = శిరోజముల; భరమున్ = ఒత్తైన సమూహమును; తుఱుమన్ = ముడువవలెనని; తలంపవు = భావింపవు; ఇప్పుడు = ఇప్పుడు; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అరుదుగా = అపూర్వముగా; రత్న = రత్నాల; కందుక = బంతితో; విహారము = క్రీడించుట; సల్పెదు = చేసెడి; సంభ్రమంబునన్ = సందడిలో.
భావము:
నవరత్నాల బంతితో ఆడుకొనే సంబరంలో నీవు కట్టుకొన్న చీర గాలికి తొలగినా నీవు పట్టించుకోవడం లేదు. దిక్కులు పరికిస్తున్నపుడు తుమ్మెదల వంటి శిరోజాల ముడి విడిపోయి మెడపై పడుతున్నా నీవు సవరించుకొనడం లేదు”.