పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

పంచమ స్కంధము - పూర్వ : భరతుండు వనంబుఁ జనుట

  •  
  •  
  •  

5.1-100-సీ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ర్మఫలంబులఁ డఁక నిచ్చుచు మనో-
వ్యాపారమున నిట్టి ఖిలలోక
ములఁ జేసి యా లోకములకు నంతర్యామి-
గుచుఁ బ్రవేశించి యంత మీఁద
నానంద రూప మైట్టి బ్రహ్మముఁ గోరు-
చున్న జీవునిఁ దనలోని యోగ
క్తిచేఁ దగ ననిశంబుఁ బాలన చేయు-
చుండి యంతటను మార్తాండమధ్య

5.1-100.1-ఆ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

ర్తి యగుచు నిట్లు ఱలుచు జగముల
యందు నుండి ప్రకృతిఁ బొంద కంత
తుల దివ్యమూర్తియైన యానంద రూ
మును శరణ మొందె రతవిభుఁడు.

టీకా:

కర్మ = చేసిన కర్మలకు; ఫలంబులన్ = ఫలితములను; కడకన్ = పూని; ఇచ్చుచున్ = ఇచ్చుచూ; మనః = మనసు యొక్క; వ్యాపారమునన్ = వర్తనముతో; ఇట్టి = ఇటువంటి; అఖిల = సర్వ; లోకములన్ = జగములను; చేసి = సృష్టించి; ఆ = ఆ; లోకముల్ = జగముల; కున్ = కు; అంతర్యామి = లోనవ్యాపించియుండువాడు; అగుచున్ = అగుచు; ప్రవేశించి = చొచ్చి; అంతమీదన్ = ఆ తరువాత; ఆనంద = ఆనందమే; రూపము = స్వరూపముగలిగినది; ఐనట్టి = అయినట్టి; బ్రహ్మమున్ = పరబ్రహ్మమును; కోరుచున్న = కోరుకుంటున్న; జీవునిన్ = వానిని; తన = తన; లోని = లో యున్న; యోగశక్తి = యోగశక్తి; చేన్ = తోటి; తగన్ = అవశ్యము; అనిశంబున్ = ఎల్లప్పుడు; పాలన = పరిపాలించుట; చేయుచుండి = చేయుచూ; = అంతటను = అప్పుడు; మార్తాండ = సూర్యమండలము; మధ్యన్ = మధ్యలో; వర్తి = వర్తించెడివాడు; అగుచున్ = అగుచూ; ఇట్లు = ఈ విధముగ.
వఱలుచున్ = ప్రసిద్ధిచెందుతూ; జగములన్ = లోకముల; అందున్ = అందు; ఉండి = ఉండి; ప్రకృతిన్ = ప్రకృతిని; పొందక = చెందకుండ; అంతన్ = అంతట; అతుల = సాటిలేని; దివ్య = దివ్యమైన; మూర్తి = స్వరూపముగలవాడు; ఐన = అయినట్టి; ఆనంద = అనందమే; రూపమునున్ = స్వరూపమైనవాని; శరణము = శరణు; ఒందెన్ = పొందెను; భరత = భరతుడు యనెడి; విభుడు = ప్రభువు.

భావము:

“జీవులకు కర్మఫలాలను ప్రసాదించేవాడవు. కేవలం సంకల్పమాత్రాన ఈ లోకాలను సృష్టించావు. మరి నీవే ఈ లోకాలలో అంతర్యామివై ఉన్నావు. ఆనంద స్వరూపమైన బ్రహ్మాన్ని అందుకోవాలనే జీవులను నీ యందలి యోగశక్తితో ఎల్లప్పుడు కాపాడుతున్నావు. సూర్య మండలం మధ్యభాగంలో ప్రకాశిస్తూ సమస్త లోకాలలో నిండి ప్రకృతికి అతీతంగా ప్రకాశిస్తున్నావు” అంటూ ఆనందమయుడు, దివ్యమంగళ స్వరూపుడు అయిన భగవంతుని భరతుడు శరణు వేడాడు.