పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధము : దక్షప్రజాపతి వంశ విస్తారము

  •  
  •  
  •  

4-29.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

సులు గురియించి రందంద విరులవాన;
మునిజనంబులు సంతోషమునఁ జెలంగి
వినుతు లొనరించి; రవ్వేళ విశ్వ మెల్లఁ
రమమంగళమై యొప్పె వ్యచరిత!

టీకా:

గంధవాహుడు = వాయుదేవుడు {గంధవాహుడు - గంధ (వాసనను) వాహుడు (మోసుకొని వెళ్ళువాడు), వాయుదేవుడు}; మందగతి = మెల్లిగ; అనుకూలుడు = అనుకూలముగ నున్నవాడు; ఐ = అయ్యి; వీచెన్ = వీచెను; నల్దిక్కులు = నాలుగు (4) దిక్కులు; విశదము = తేటపడినవి; అయ్యెన్ = అయినవి; అఖిల = సమస్తమైన; లోకంబులున్ = లోకములు; ఆనందమునున్ = సంతోషమును; పొందెన్ = పొందినవి; తుములము = సందడిచేయునవి; ఐ = అయ్యి; = దేవదుందుభులు = దేవతాభేరీలు; మ్రోసెన్ = మ్రోగినవి; కరము = మిక్కిలి; ఒప్పన్ = శోభతో; జలధులన్ = సముద్రము లందు {జలధి - జలము (నీటి)కి నిలయము, సముద్రము}; కలకలలు = సంక్షోభములు; అడంగెన్ = అణిగినవి; మించిన = మిక్కిలి; గతిన్ = వేగముతో; ప్రవహించె = ప్రవహించినవి; నదులు = నదులు; గంధర్వ = గంధర్వుల; కిన్నర = కిన్నరల; గానముల్ = పాటలు; వీతెంచె = వినవచ్చెను; అప్సరస్ = అప్సరసల; జనములు = సమూహముల; నాట్యము = నాట్యములు; ఒనరెన్ = కలిగాయి.
సురలు = దేవతలు; కురియించిరి = కురిపించిరి; అందంద = అక్కడక్కడ; విరుల = పూల; వాన = వర్షము; ముని = మునుల; జనంబులు = సమూహములు; సంతోషమునన్ = సంతోషముతో; చెలంగి = చెలరేగి; వినుతుల్ = స్తోత్రములు; ఒనరించిరి = చేసిరి; ఆ = ఆ; వేళ = సమయమున; విశ్వము = భువనము; ఎల్లన్ = అంతయు; పరమ = మిక్కిలి; మంగళము = శుభకరము; ఐ = అయ్యి; ఒప్పెన్ = చక్కగ నుండెను; భవ్యచరిత = యోగ్యమైన నడవడిక కలవాడ.

భావము:

(నరనారాయణులు జన్మించిన సమయంలో) అనుకూల వాయువు చల్లగా, మెల్లగా వీచింది. నాలుగు దిక్కులు ప్రకాశించాయి. అఖిల లోకాలు ఆనందం పొందాయి. ఆకాశంలో దేవ దుందుభులు మ్రోగాయి. సముద్రాలు కలతలు లేకుండా ప్రశాంతంగా ఉన్నాయి. నదులు వేగంగా ప్రవహించాయి. గంధర్వులు, కిన్నరులు గానం చేశారు. అప్సరసలు నాట్యం చేశారు. దేవతలు పూలవాన కురిపించారు. మునులు సంతోషంతో స్తుతించారు. ప్రపంచమంతా పరమ మంగళోపేతమై భాసించింది.