పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధము : పురంజను కథ

  •  
  •  
  •  

4-821-వ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

అట్లు పురంబు దహ్యమానం బగుచుండఁ బౌర భృత్యవర్గాది సమన్వితుండును, గౌటుంబికుండును, బుత్రాది సమన్వితుండును, యవనోపరుద్ధాలయుండును, గాలకన్యాగ్రస్తుండును నయిన పురంజనుం డప్పురంబునందుఁ బ్రజ్వార సంస్పృష్టుండై యనుతాపంబు నొంది తత్పురపాలనంబు నందు సమర్థుండు గాక పురుకృచ్చ్రోరువేపథుం డయి యందుండ నశక్తుం డయ్యె; నంత.

టీకా:

అట్లు = ఆ విధముగ; పురంబున్ = పురము; దహ్యమానంబున్ = కాలిపోవుట; అగుచుండన్ = జరుగుతుండగా; పౌర = పౌరులు; భృత్య = సేవకులు; వర్గ = సమూహములు; ఆది = మొదలగునవి; సమన్వితుండును = కూడినవాడు; కౌటుంబికుడును = కుటుంబవంతుడును; పుత్ర = పుత్రులు; ఆది = మొదలగువారు; సమన్వితుండును = కూడినవాడు; యవన = యవనులుచే; ఉపరుద్ధ = ముట్టడిచేయబడిన; ఆలయుండును = పురము కలవాడును; కాలకన్యా = కాలకన్యచే; గ్రస్తుండునున్ = ఆక్రమింపబడినవాడు; అయిన = అయిన; పురంజనుండు = పురంజనుడు {పురంజనుడు - పురమున వసించెడివాడు}; ఆ = ఆ; పురంబున్ = పురమున; ప్రజ్వార = ప్రజ్వారునిచే; సంస్పృష్టుండు = మిక్కిలిగా తగుల్కొన్నవాడు; ఐ = అయ్యి; = అనుతాపంబున్ = వగపు; ఒంది = పొంది; తత్ = ఆ; పుర = పురమును; పాలనంబున్ = పరిపాలనము; అందున్ = చేయుటకు; సమర్థుండు = నేర్పరి; కాక = కాలేక; పురు = అధికమైన; కృచ్ఛ = కష్టములచే; ఉరు = మిక్కిలి; వేపథుండు = వణకిపోవుతున్నవాడు; అయి = అయ్యి; అందున్ = దానిలో; ఉండన్ = ఉండుటకు; అశక్తుండు = శక్తిచాలనివాడు; అయ్యెన్ = అయ్యెను; అంతన్ = అంత.

భావము:

ఆ విధంగా పురం కాలిపోతుండగా పౌరులతోను, సేవకులతోను, కుటుంబంతోను, పుత్రులతోను కూడుకొనినవాడై, కాలకన్యకు పట్టుబడినవాడై, యవనుల చేత ఆక్రమింపబడిన పురాన్ని రక్షించుకొనడానికి అశక్తుడయ్యాడు. అప్పుడు…