పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధము : పురంజను కథ

  •  
  •  
  •  

4-800-వ.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మఱియు నతం డున్నద్ధ మదుండును మహామనుండును నర్హశయ్యా శయనుండును మహిషీ భుజోపధానుండును నై యజ్ఞానాభిభూతుం డగుటంజేసి స్వరూప భూత పరమ పురుషార్థంబు నెఱుంగక నిజ మహిషియె పరమ పురుషార్థంబుగాఁ దలంచుచు రమించుచుం గామ కశ్మలచిత్తుం డైన యతనికి నవయౌవనంబైన కాలంబు క్షణార్ధంబునుం బోలె గతం బయ్యె; అంత.

టీకా:

మఱియున్ = ఇంకను; అతండున్ = అతడు; ఉన్నద్ధ = మిక్కిలి అతిశయించిన; మదుండును = మదము కలవాడును; మహా = గొప్ప; మనుండును = మనసు కలవాడును; అర్హ = తగిన; శయ్యా = పాన్పున; శయనుండును = శయనించెడివాడును; మహిషీ = పట్టపురాణి యొక్క; భుజ = భుజముపైన; ఉపధానుండును = తలగడగా కలవాడు; ఐ = అయ్యి; అజ్ఞాన = అజ్ఞానముచే; అభిభూతుండు = ఓడింపబడిన వాడు; అగుటన్ = అగుట; చేసి = వలన; స్వ = తన యొక్క; రూపభూతము = రూపము యైనట్టి; పరమ = పరమమైన; పురుషార్థంబున్ = పురుషార్థమును; ఎఱుంగక = తెలియక; నిజ = తన యొక్క; మహిషి = పట్టపురాణియే; పరమ = పరమమైన; పురుషార్థంబున్ = పురుషార్థమును; కాన్ = అగునట్లు; తలంచుచున్ = అనుకొనుచు; రమించుచున్ = క్రీడించుతూ; కామ = కామముతో; కశ్మల = కల్మషము కలిగిన; చిత్తుండు = మనసు గలవాడు; ఐన = అయినట్టి; అతని = అతని; కిన్ = కి; నవ = నవ; యౌవనంబున్ = యౌవనము; ఐన = కలిగిన; కాలంబున్ = కాలము; క్షణ = క్షణములో; అర్ధంబునున్ = సగము; పోలె = వలె; గతంబున్ = అయిపోయినది; అయ్యెన్ = అయ్యెను; అంత = అప్పుడు.

భావము:

ఇంకా అతడు మిక్కిలి మదించి పాన్పుపై శయనించి రాణి భుజమే తలగడగా చేసుకొని స్వరూప భూత రూపమైన పురుషార్థాన్ని తెలిసికొనక ఆమెనే పరమ పురుషార్థంగా భావించాడు. అతని యౌవన కాలమంతా అరక్షణం లాగా గడచిపోయింది. అప్పుడు…