పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధము : పురంజను కథ

  •  
  •  
  •  

4-799.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

తఁడు ప్రమదా పరిగ్రహ వ్యసనమునను
డఁక నపకృష్ట ఘన వివేకంబు గలిగి
గలు రే యని ప్రొద్దు లేర్పఱుప రాక
యెనసి యాయుర్వ్యయంబు దా నెఱుఁగఁ డయ్యె.

టీకా:

ఆ = ఆ; మహా = గొప్ప; దేవి = రాణి; నెయ్యంబునన్ = స్నేహముతో; మంగళ = మంగళస్నానములు; స్నాత = స్నానముచేసినది; ఐ = అయ్యి; మృదుల = మృదువైన; వస్త్రములు = బట్టలు; కట్టి = కట్టుకొని; స్రక్ = పూలదండలు; చందన = మంచిగంధము; ఆది = మొదలైన; భూషణములు = అలంకారములు; ధరియించి = ధరించి; కమనీయ = మనోహరమైన; మోహన = మోహింపజేసెడి; ఆకార = ఆకారముకలది; అగుచున్ = అవుతూ; పతి = భర్త; కడన్ = వద్ద; నిలిచినన్ = నిలబడగా; అతడు = అతడు; సంతుష్ట = మిక్కిలి తృప్తిచెందిన; అంతరంగుడు = మనసుగలవాడు; ఐ = అయ్యి; అభ్యంతరమున = అంతఃపురమున; ఉండి = ఉండి; అన్యోన్య = ఒకరినొకరు; సరస = సరసమైన; గాఢ = గట్టి; ఆలింగనములు = కౌగిలింతలు; కావించి = చేసికొని; గోప్య = గూఢార్థముల; వాక్యముల్ = మాటల; చేతన్ = చేత; అతడు = అతడు.
ప్రమద = స్త్రీ; పరిగ్రహ = స్వీకరించెడి; వ్యసనమునను = అభ్యాసములో; కడకన్ = పూని; అపకృష్ట = తొలగిపోయిన; ఘన = గొప్ప; వివేకంబున్ = విచక్షణాజ్ఞానము; కలిగి = కలిగి; = పగలు = పగలు; రేయి = రాత్రి; అని = అని; ప్రొద్దులు = పొద్దులను; ఏర్పఱుపరాక = తేడాతెలిసికొనలేక; ఎనసి = చెందిన; ఆయుర్ = ఆయుష్షు; వ్యయంబున్ = తరగిపోవుటను; తాన్ = తాను; ఎఱుగడు = తెలియనివాడు; అయ్యె = అయ్యెను.

భావము:

ఆ రాణి స్నానం చేసి సన్నని వలువలు కట్టింది. పూలదండలు ధరించింది. గంధం అలదుకొన్నది. నగలు పెట్టుకొన్నది. ఈ విధంగా అలంకరించుకొని మోహనాకారంతో మగనిని సమీపించింది. అతడు పొంగిపోయాడు. వారిద్దరూ అంతఃపుర మందిరంలో ఒకరినొకరు గట్టిగా కౌగలించుకున్నారు. రహస్యపు మాటలు చెప్పుకున్నారు. ఈ విధంగా పురంజనుడు స్త్రీ వ్యసనం చేత వివేకాన్ని కోల్పోయి ఇది పగలని, ఇది రాత్రి అని లేక రాణితో గడుపుతూ తన ఆయుస్సు క్షీణించటం తెలిసికోలేక పోయాడు.