చతుర్థ స్కంధము : ప్రాచీనబర్హి యఙ్ఞములు
- ఉపకరణాలు:
కని రా తాపస పుంగవుల్ దివిజలోకశ్రేష్ఠునిం దప్తకాం
చన వర్ణున్ సనకాది యోగిజన భాస్వద్గీయమానుం ద్రిలో
చను భక్తానుగుణానుగున్ సుమహితైశ్వర్యుం బ్రసాదాభిశో
భనవక్త్రున్ నిహతాఘకర్తృజనసంపద్భద్రునిన్ రుద్రునిన్.
టీకా:
కనిరి = చూసిరి; ఆ = ఆ; తాపస = తాపసులలో; పుంగవులు = ఉత్తములు; దివిజ = దేవ; లోక = లోకపు; శ్రేష్ఠుని = ఉత్తముని; తప్త = పుటముపెట్టిన; కాంచన = బంగారు వంటి పచ్చని; వర్ణున్ = రంగుకలవానిని; సనక = సనకుడు {సనకాది - 1సనక 2సనందన 3సనత్కుమార 4సనత్సుజాతులు}; ఆది = మొదలగు; యోగిజన = యోగులచే; భాస్వత్ = ప్రకటముగ; గీయమానున్ = కీర్తింపబడు వానిని; త్రిలోచనున్ = ముక్కంటిని, శివుని {త్రి లోచనుడు - మూడు (3) కన్నులు కలవాడు, శంకరుడు}; భక్త = భక్తుల; అనుగుణ = అర్హత ప్రకారము; అనుగున్ = అనుకూల మగువానిని; సు = మిక్కిలి; మహిత = గొప్ప; ఐశ్వర్యున్ = ఐశ్వర్యములు కలవాడు; ప్రసాద = ప్రసన్నమైన; అభిశోభిత = మిక్కిలి శోభిల్లుతున్న; వక్త్రున్ = ముఖము కలవానిని; నిహత = పోగొట్టబడిన; అఘ = పాపములు; కర్తృన్ = కలుగ చేసి; జన = లోకులకు; సంపత్ = సంపదలు; భద్రునిన్ = క్షేమములను కలుగజేయువానిని; రుద్రునిన్ = శివునిన్ {రుద్రుడు - రౌద్రము కలవాడు, శివుడు}.
భావము:
కారుణ్యసముద్రుడైన రుద్రుణ్ణి ఆ ప్రచేతసులు చూశారు. ఆ శంకరుడు దేవతలలో అగ్రగణ్యుడు. మేలిమి బంగారు చాయ గలవాడు. సనకాది యోగివర్యులను సంస్తుతులను పొందేవాడు. మూడు కన్నులవాడు. భక్తులను వెంటనంటి ఉండేవాడు. మహైశ్వర్య సంపన్నుడు. ప్రసన్న వదనం కలవాడు. సజ్జనులకు సంపదలను అనుగ్రహించేవాడు. అటువంటి రుద్రుని…