పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

చతుర్థ స్కంధము : పృథుని యఙ్ఞకర్మములు

  •  
  •  
  •  

4-531.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

మించి మద్వాక్యముల నాదరించి వినుము
దైవ హతమగు యజ్ఞంబుఁ గిలి చేయు
కొఱకు భవదీయ చిత్తంబు గుంది రోష
లుషితంబైన నజ్ఞాన లిత మగును.

టీకా:

మనుజేంద్ర = రాజా {మనుజేంద్రుడు - మనుజులకి ఇంద్రుడు వంటివాడు, రాజు}; మోక్ష = మోక్షము యొక్క; ధర్మమున్ = ధర్మమును; ఎఱింగిన = తెలిసిన; నీకున్ = నీకు; సవనముల్ = యజ్ఞములు; చేయుట = చేయుట; చాలు = ఇంకచాలు; మఱియున్ = ఇంకను; ఏవిధంబునన్ = ఏవిధముగాను; ఐనన్ = అయినప్పటికిని; దేవేంద్రున్ = ఇంద్రునియెడల; మనమునన్ = మనసులో; కైకొని = చేపట్టి; రోషంబున్ = రోషమును; కదురకుండగన్ = స్థిరపడకుండగా; వర్తింపవలయును = నడవవలెను; వాసవుండును = ఇంద్రుడును; నీవున్ = నీవు; పూని = ధరించిన; సుశ్లోకులు = విష్ణుమూర్తులే; కాన = కావున; మీకున్ = మీకు; మంగళంబున్ = శుభములు; అగుగాక = అగునుగాక; మానవనాథ = రాజా; నీ = నీ యొక్క; చిత్తంబు = మనసు; లోపలన్ = లోపల; చింతన్ = వ్యాకులమును; తొఱగి = తొలగించుకొని.
మించి = మిక్కిలిగ; మత్ = నా యొక్క; వాక్యంబులన్ = మాటలను; ఆదరించి = కూర్మితో; వినుము = వినుము; దైవ = దేవునిచేత; హతము = దెబ్బతిన్నది; అగు = అయిన; యజ్ఞంబున్ = యజ్ఞమును; తగిలి = కోరి; చేయు = చేయుట; కొఱకున్ = కోసము; భవదీయ = నీ యొక్క; చిత్తంబున్ = మనసున; కుంది = దుఃఖపడి; రోష = రోషముచేత; కలుషితంబున్ = కలుషితము; ఐనన్ = అయినచో; అజ్ఞాన = అజ్ఞానముతో; కలితము = కూడినది; అగును = అగును.

భావము:

“రాజా! నీకు మోక్షధర్మం తెలుసుకదా! ఇక ఇంతటితో యజ్ఞాలు చేయడం విరమించు. ఇంతవరకు చేసిన యజ్ఞాలు చాలు. మోక్షధర్మం తెలిసినవాడవు కనుక శతయజ్ఞాలు చేయటం వలన కలిగే ఫలం నీవు కోరరానిది. ఏ విధంగానైనా సరే.. ఇంద్రుడు నిన్ను ద్వేషించకుండా చూడు. నీవు ఇంద్రునిపై కోపాన్ని విడిచిపెట్టు. ఇంద్రుడు, నీవు శ్రీహరి అంశంవల్ల పుట్టినవారు. కాబట్టి మీరు కలిసి ఉండాలి కాని కలహింపకూడదు. మీకు శుభం కలుగుతుంది. రాజా! నీవు యజ్ఞం భంగమయిందని చింతింపవద్దు. నా మాటలు జాగ్రత్తగా విను. దైవోపహతమైన యజ్ఞాన్ని చేయటానికి నీవు పూనుకున్నావు. అది నెరవేరలేదు. అందుకని నీవు కోపంతో ఉడికిపోరాదు. కోపం వల్ల అజ్ఞానం పెంపొందుతుంది.