తృతీయ స్కంధము : కృష్ణాది నిర్యాణంబు
- ఉపకరణాలు:
అస్మత్ప్రియస్వామి నచ్యుతుఁ బరు సత్త్వ-
గుణగరిష్ఠుని రజోగుణవిహీను
సురుచిరద్వారకాపురసమాశ్రయు ననా-
శ్రయు నీలనీరదశ్యామవర్ణు
దళదరవిందసుందరపత్రనేత్రు ల-
క్ష్మీయుతుఁ బీతకౌశేయవాసు
విలసితవామాంకవిన్యస్త దక్షిణ-
చరణారవిందు శశ్వత్ప్రకాశు
- ఉపకరణాలు:
ఘనచతుర్భాహు సుందరాకారు ధీరుఁ
జెన్నుగల లేతరావిపై వెన్నుమోపి
యున్న వీరాసనాసీను నన్నుఁగన్న
తండ్రి నానంద పరిపూర్ణు దనుజహరుని.
టీకా:
అస్మత్ = నాయొక్క; ప్రియ = ప్రియమైన; స్వామిన్ = దేవుని; అచ్యుతున్ = కృష్ణుని {అచ్యుతుడు - చ్యుతము (పడుట) లేనివాడు, విష్ణువు}; పరున్ = కృష్ణుని {పరుడు - పరబ్రహ్మము, విష్ణువు}; సత్త్వగుణగరిష్ఠుని = కృష్ణుని {సత్త్వగుణగరిష్ఠుడు - సత్త్వగుణములు కలవారిలో గొప్పవాడు, విష్ణువు}; రజోగుణవిహీను = కృష్ణుని {రజోగుణవిహీనుడు - రజోగుణము లేనివాడు, విష్ణువు}; సురుచిరద్వారకాపురసమాశ్రయున్ = కృష్ణుని {సురుచిరద్వారకాపురసమాశ్రయుడు - మనోహరమైన ద్వారకానగరమునకు చక్కటి ఆశ్రయిము అయినవాడు, కృష్ణుడు}; అనాశ్రయు = కృష్ణుని {అనాశ్రయుడు - ఆశ్రయమే అక్కరలేనివాడు, విష్ణువు}; నీలనీరదశ్యామవర్ణు = కృష్ణుని {నీలనీరదశ్యామవర్ణుడు - నల్లని మేఘమువలె నల్లని రంగుకలవాడు, విష్ణువు}; దళదరవిందసుందరపత్రనేత్రు = కృష్ణుని {దళదరవిందసుందరపత్రనేత్రుడు - విచ్చుకొన్నపద్మములరేకులవంటి నేత్రములు కలవాడు, విష్ణువు}; లక్ష్మీయుతుఁ = కృష్ణుని {లక్ష్మీయుతుడు - లక్ష్మీదేవితో కూడి ఉండువాడు, విష్ణువు}; పీతకౌశేయవాసు = కృష్ణుని {పీతకౌశేయవాసుడు - పచ్చని పట్టువస్త్రము ధరించినవాడు, విష్ణువు}; విలసితవామాంకవిన్యస్తదక్షిణచరణారవిందు = కృష్ణుని {విలసితవామాంకవిన్యస్తదక్షిణచరణారవిందుడు - విలాసముగా ఎడమతొడపైన ఉంచిన కుడికాలు యొక్క పాదము అను పద్మము కలవాడు, విష్ణువు}; శశ్వత్ప్రకాశు = కృష్ణుని {శశ్వత్ప్రకాశు - శాశ్వతమైన ప్రకాశము ఐనవాడు, విష్ణువు};
ఘనచతుర్భాహు = కృష్ణుని {ఘనచతుర్భాహు - గొప్పవైన చేతులు నాలుగు కలవాడు, విష్ణువు}; సుందరాకారు = కృష్ణుని {సుందరాకారు - సుందరమైన ఆకారము కలవాడు, విష్ణువు}; ధీరున్ = కృష్ణుని {ధీరుడు - మిక్కిలి ధీరత్వము కలవాడు, విష్ణువు}; చెన్ను = అందము; కల = కల; లేత = లేత; రావి = రావిమ్రాకు; పైన్ = పై; వెన్నుమోపి = వీపు ఆనుకొని; ఉన్న = ఉన్నట్టి; వీరాసన = వీరాసనమున; ఆసీను = కూర్చున్నవానిని; నన్నున్ = నన్ను; కన్నతండ్రి = కన్నతండ్రి; ఆనందపరిపూర్ణు = కృష్ణుని {ఆనందపరిపూర్ణుడు - ఆనందమునకు పరిపూర్ణ రూపుడు, విష్ణువు}; దనుజహరుని = కృష్ణుని {దనుజహరుని - రాక్షసులను సంహరించువాడు, విష్ణువు}.
భావము:
నా ప్రేమమూర్తీ, నా స్వామీ, అచ్యుతుడూ, పరాత్పరుడూ, సత్త్వగుణసంపన్నుడూ, రజోగుణ రహితుడూ, సుందర ద్వారకానగర నివాసీ, అన్యులను ఆశ్రయించనివాడూ, నీలమేఘ శ్యామల శరీరం కలవాడూ, అప్పుడే వికసిస్తున్న అందమైన అరవిందాలవంటి కన్నులు కలవాడూ, శ్రీనివాసుడూ అయిన శ్రీకృష్ణుడు పట్టుపీతాంబరం కట్టుకుని తన ఎడమ తొడపై కుడి పాదాన్ని ఉంచి కూర్చుని ఉన్నాడు. అక్షర తేజస్సుతో, చతుర్బాహువులతో ప్రకాశిస్తున్నాడు. అటువంటి ధీరుణ్ణి, సుందరాకారుణ్ణి, రాక్షససంహారుణ్ణి, లేత రావిమ్రాకును ఆనుకొని వీరాసనాసీనుడై విరాజిల్లుతున్న ఆనందమయుణ్ణి నను గన్న నా తండ్రిని కన్నులారా వీక్షించాను.