తృతీయ స్కంధము : దేవమనుష్యాదుల సృష్టి
- ఉపకరణాలు:
ఇట్లు పలుకుచు భక్షింతు మనువారలయి ధాత సన్నిధికిం జనిన; నతండు భయవిహ్వలుండై "యేను మీ జనకుండను మీరలు మత్పుత్రులరు నన్ను హింసింపకుం" డనుచు "మా మా జక్షత రక్షత" యను శబ్దంబులు పలుకం దన్నిమిత్తంబున వారలకుం గ్రమంబున యక్ష రక్షో నామంబులు ప్రకటం బయ్యె; వెండియుం బ్రభావిభాసితం బైన యొక్క కాయంబు ధరించి సత్త్వగుణగరిష్ఠులుం, ప్రభావంతులు నగు సుపర్వులం బ్రముఖులంగా సృజియించి; తత్ప్రభామయ గాత్రవిసర్జనంబుసేసిన; నది యహోరూపంబై దేవతావళికి నాశ్రయం బయ్యె; మఱియు జఘనంబు వలన నతి లోలుపులైన యసురులం బుట్టింప వార లతికాముకు లగుటం జేసి; యయ్యజునిం జేరి మిథున కర్మం బపేక్షించిన; విరించి నగుచు నిర్లజ్జు లయిన యసురులు దన వెంటదగులం; బఱచి ప్రపన్నార్తి హరుండును భక్తజనానురూప సందర్శనుండును నైన నారాయణుం జేరి తత్పాదంబులకుం బ్రణమిల్లి యిట్లనియె.
టీకా:
ఇట్లు = ఇలా; పలుకుచు = అంటూ; భక్షింతుము = తినెదము; అను = అనెడి; వారలు = వారు; ఐ = అయ్యి; ధాత = బ్రహ్మదేవుని; సన్నిధికిన్ = సమీపమునకు; చనిన = వెళ్ళగా; అతండు = అతడు; భయ = భయముచేత; విహ్వలుండు = అవయవస్వాధీనము తప్పినవాడు; ఐ = అయ్యి; ఏను = నేను; మీ = మీ యొక్క; జనకుండను = తండ్రిని; మీరలు = మీరు; మత్ = నా యొక్క; పుత్రులరు = పుత్రులు; నన్నున్ = నన్ను; హింసింపకుడు = బాధింపకుడు; అనుచున్ = అంటూ; మామాజక్షత = నన్ను హింసించకండి; రక్షత = రక్షించండి; అను = అనెడి; శబ్దంబులున్ = పలుకులను; పలుకన్ = పలుకగా; తత్ = వాని; నిమిత్తంబునన్ = కారణముచే; వారలు = వారల; కున్ = కి; క్రమంబునన్ = వరుసగా; యక్ష = యక్షులు; రక్ష = రాక్షసులు; నామంబులున్ = పేర్లు; ప్రకటంబున్ = ప్రసిద్ధములు; అయ్యెన్ = అయినవి; వెండియున్ = మరల; ప్రభా = తేజస్సుచే; విభాసితంబున్ = ప్రకాశించునది; ఐన = అయినట్టి; ఒక్క = ఒక; కాయంబున్ = శరీరమును; ధరించి = ధరించి; సత్త్వగుణ = సత్త్వగుణమున; గరిష్ఠులున్ = గొప్పవారును; ప్రభావంతులున్ = తేజోవంతులును; అగు = అయిన; సుపర్వులన్ = దేవతలను {సుపర్వులు - సు (చక్కగ) పర్వులు (వ్యాపించువారు), దేవతలు}; సృజియించి = సృష్టించి; తత్ = ఆ; ప్రభా = తేజస్సుచే; మయ = నిండిన; గాత్ర = శరీరమును; విసర్జనంబున్ = వదలివేయుట; చేసినన్ = చేయగా; అది = అది; అహో = పగలు, జ్ఞానము; రూపంబున్ = రూపము కలది; ఐ = అయ్యి; దేవతా = దేవతల; ఆవళిన్ = సమూహమున; కిన్ = కి; ఆశ్రయంబు = నివాసమును; అయ్యెన్ = అయినది; మఱియున్ = ఇంకనూ; జఘనంబు = పిరుదులు; వలనన్ = వలన; అతి = మిక్కిలి; లోలుపులు = లోలులు {లోలుపుడు - మిక్కిలి ఇచ్చకలవాడు, లోలుడు}; ఐనన్ = అయినట్టి; అసురులన్ = రాక్షసులను {అసురులు - సురలు కాని వారు, రాక్షసులు}; పుట్టింపన్ = సృష్టింపగా; వారలు = వారు; అతి = మిక్కిలి; కాముకులు = కామము కలవారు; అగుటన్ = అగుట; చేసి = వలన; ఆ = ఆ; అజునిన్ = బ్రహ్మదేవుని {అజుడు - జన్మము లేనివాడు, బ్రహ్మదేవుడు}; చేరి = దగ్గరకు చేరి; మిథునకర్మంబున్ = సంభోగమును {మిథునకర్మ - స్త్రీపురుష మిథునము కలసి చేయు పని, మైథునము}; అపేక్షించినన్ = కోరగా; విరించి = బ్రహ్మదేవుడు; నగుచు = నవ్వుతూ; నిర్లజ్జులు = సిగ్గులేనివారు; అయిన = అయినట్టి; అసురులున్ = రాక్షసులు; తన = తనకు; వెంటన్ = వెంట; తగులన్ = పడగా; పఱచి = పారిపోయి; ప్రపన్నార్తిహరుండును = భగవంతుడు {ప్రపన్నార్తి హరుడు - ప్రపన్నుల (శరణుకోరినవారి) ఆర్తిని (బాధలను) హరుండు (నాశనము చేయువాడు), విష్ణువు}; భక్తజనానురూపసందర్శనుండునున్ = భగవంతుడు {భక్త జనానురూప సందర్శనుడు - భక్తులు ఐన జనులకు అను(ధ్యానించిన)రూపమున సందర్శనుండు (చక్కగా కనిపించువాడు), విష్ణువు}; ఐన = అయిన; నారాయణున్ = హరి {నారాయణుడు - నారములందు వసించువాడు, విష్ణువు}; చేరి = దగ్గరకు చేరి; తత్ = అతని; పాదంబుల్ = పాదముల; కున్ = కి; ప్రణమిల్లి = నమస్కరించి; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అనియెన్ = పలికెను.
భావము:
ఈ విధంగా పలుకుతూ వారు బ్రహ్మ సమీపానికి వెళ్ళగా, బ్రహ్మ భయకంపితుడై “నేను మీ తండ్రిని. మీరు నా కుమారులు. నన్ను హింసించవద్దు” అంటూ “మా భక్షత... రక్షత” అనే శబ్దాలను ఉచ్చరించాడు. ఆ కారణంగా వారికి యక్షులు, రక్షస్సులు అనే పేర్లు వచ్చాయి. ఆ తరువాత బ్రహ్మ తేజోమయమైన మరొక దేహాన్ని ధరించి, సత్త్వగుణంతో కూడినవారూ, ప్రకాశవంతులూ అయిన దేవతలను ప్రముఖంగా సృష్టించి, ఆ తేజోమయమైన దేహాన్ని వదలివేయగా అది పగలుగా రూపొంది దేవతలందరికీ ఆశ్రయ మయింది. తరువాత బ్రహ్మ తన కటిప్రదేశం నుండి మిక్కిలి చంచలచిత్తులైన అసురులను సృష్టించాడు. వారు అతికాముకులు కావడం వల్ల ఆ బ్రహ్మదేవుణ్ణి చుట్టుముట్టి రతిక్రియను అపేక్షించి, సిగ్గు విడిచి వెంట పడగా బ్రహ్మ నవ్వుతూ పరుగులు తీసి, శరణాగతుల కష్టాలను తొలగించేవాడూ, భక్తులు కోరిన రూపంలో దర్శనం ఇచ్చేవాడూ అయిన నారాయణుని చేరి ఆయన పాదాలకు ప్రణమిల్లి ఇలా అన్నాడు.