పోతన తెలుగు భాగవతము

పోతన తెలుగు భాగవతము

దశమ స్కంధము - ఉత్తర : భృగుమహర్షి శోధనంబు

  •  
  •  
  •  

10.2-1279.1-తే.
  • ఉపకరణాలు:
  •  
  •  
  •  

డై తనర్చిన పుండరీకాక్షుఁ డొకఁడ
కాక గణుతింప దైవ మొక్కరుఁడు వేఱ
లఁడె యనుబుద్ధి విజ్ఞాన లితు లగుచు
రిపదాబ్జాతయుగళంబు ర్థిఁ గొలిచి.

టీకా:

ముని = ఋషి; నాయకుల = నాథుల; తోడన్ = తోటి; తన = తను; పోయి = వెళ్ళి; వచ్చిన = వచ్చినట్టి; తెఱగును = వివరములు; తన = తన యొక్క; మదిన్ = మనసునందు; దృష్టమైన = తోచిన; మూడుమూర్తుల = త్రిమూర్తుల {త్రిమూర్తులు - 1బ్రహ్మ 2విష్ణు 3మహేశ్వరుడు}; విధంబును = విధమును; ఎఱింగించిన = తెలుపగా; విని = విని; వారు = వారు; మనములన్ = మనస్సులందు; విస్మయంబు = ఆశ్చర్యమును; అంది = పొంది; చిత్తంబునన్ = మనసునందు; సందేహమును = అనుమానము; పాసి = తొలగి; చిన్మయకారుడు = ఙ్ఞానస్వరూపుడు; శ్రీసతీశుడు = లక్ష్మీపతి; అనుపముడు = సాటిలేనివాడు; అనవద్యుడు = నిదింపరానివాడు; అఖిల = ఎల్ల; కల్యాణ = మంగళకరమైన; గుణ = గుణములకు; ఆకరుడు = నివాసమైనవాడు; ఆది = మొదలు, పుట్టుక; మధ్య = నడుమ, పెరుగుట; అంత = చివర, లయమగుట; రహితుడు = లేనివాడు; ఐ = అయ్యి;
తనర్చిన = అతిశయించిన; పుండరీకాక్షుడు = పద్మాక్షుడు, విష్ణువు; ఒకడు = ఒక్కడు; కాక = తప్పించి; గణుతింపన్ = లెక్కలోకితీసుకొనుటకు; దైవము = దేవుడు; ఒక్కరుండు = మరొకడు; వేఱన్ = వేరే; కలడె = ఉన్నాడా; అను = అనెడి; బుద్ధిన్ = బుద్ధియందు; విఙ్ఞాన = విఙ్ఞానము; కలితులు = కలవారు; అగుచున్ = ఔతు; హరి = విష్ణువు యొక్క; పద = పాదములు అను; అబ్జాత = పద్మముల; యుగళంబున్ = జంటను; అర్థిన్ = ప్రీతితో; కొలిచి = సేవించి.

భావము:

ఆ ఋషీశ్వరులకు తను వెళ్ళివచ్చిన వివరాలు, తనకు అవగతము అయిన త్రిమూర్తుల స్వభావాలు భృగుమహర్షి సవిస్తరంగా తెలిపాడు. ఆ మునీంద్రులు అచ్చెరు వొందారు. వారు సందేహాలు విడిచిపెట్టారు. సకల కల్యాణనిధి, చిన్మయస్వరూపుడు, లక్ష్మీపతి, అనుపమ అనవద్యుడు, ఆదిమధ్యాంత రహితుడు, పుండరీకాక్షుడు అయిన శ్రీమహావిష్ణువు ఒక్కడే పరమదైవం అని నిర్ణయించారు. అలా ఆ మునులు మహాఙ్ఞానులు అయి, హరిపాదారవింద ధ్యానరతులు అయి, ప్రీతితో సేవించారు.