దశమ స్కంధము - ఉత్తర : వృకాసురుండు మడియుట
- ఉపకరణాలు:
దనర సందీప్త హవ్య వాహన సమాన
కాంతిఁ జెలువొంది, యద్భుత క్రమ మెలర్పఁ
జతురగతి నప్డు వటుక వేషంబు దాల్చి
వచ్చి ,యా నీచ దానవవరునిఁ జేరి.
టీకా:
తాపింఛ = చీకటిమాను; రుచి = వన్నె; తోడన్ = తోటి; త్రస్తరించెడు = పరహాసమాడెడు; మేనున్ = శరీరము; పసిడి = బంగారు; ముంజియున్ = మొలతాడు; తగు = చక్కటి; పట్టుగొడుగు = పట్టుగొడుగు; ధవళా = చంద్రుని; అంశ = కిరణము; రుచిన్ = మెరుపు కల; జన్నిదంబునున్ = యఙ్ఞోపవీతము; తిన్నని = వంకరలులోని; దండంబున్ = జపదండము; చేతన్ = చేతిలో; కమండలువును = కమండలము; పసుపు = పసుపు పచ్చని; గోచియున్ = గోచీ; చిన్ని = చిన్నదిగానున్న; పట్టెవర్ధనమును = నిలువు బొట్లు; రాజితంబు = ప్రకాశించుచున్నది; ఐన = అయినట్టి; మృగాజినంబు = కృష్ణాజినము; తూలాడు = ఊగుతున్న; సిగయును = పిలక; వ్రేలు = వేలాడుతున్న; మాఱుట = మారు,రెండో; గోచి = గోచి; వేలిమి = హోమాంగారపు; బొట్టును = బొట్టు; వ్రేళ్ళన్ = చేతివేళ్ళ యందు; దర్భ = దర్భలు; తనరన్ = ఒప్పగా.
సందీప్త = మిక్కలి ప్రకాశించుచున్న; హవ్యవాహన = అగ్నిదేవునితో; సమాన = సమానమైన; కాంతిన్ = కాంతితో; చెలువొంది = అందగించి; అద్భుత = ఆశ్చర్యకరమైన; క్రమము = రీతి; ఎలర్పన్ = అతిశయించగా; చతుర = నేర్పుగర; గతిన్ = రీతితో; అప్డు = అప్పుడు; వటుక = బ్రహ్మచారి; వేషంబున్ = వేషమును; తాల్చి = ధరించి; వచ్చి = వచ్చి; ఆ = ఆ; నీచ = అధముడైన; దానవవరునిన్ = రాక్షసరాజు; చేరి = దగ్గరకువెళ్ళి.
భావము:
విష్ణువు వటువు వేషం ధరించాడు. చీకటిమాను వంటి నల్లని ఛాయ గల నెమ్మేనిపై చంద్రకిరణం లాంటి తెల్లని జందెపుపోగు, బంగారు మొలత్రాడు, పసుపువన్నె గోచీ ధరించాడు. దండ కమండలాలతో, పట్టెవర్ధనంతో, పట్టుగొడుగుతో, జింకచర్మంతో, హోమం బొట్టుతో, పిలక వ్రేలాడుతుండగా, వ్రేళ్ళ మధ్యన దర్భలతో అచ్చమైన బ్రహ్మచారి అయి ముచ్చటగా దానవుడిని సమీపించాడు. అలా పరమ అద్భుతంగా అగ్నిశిఖలా ప్రకాశిస్తూ ఉన్న ఆ బాల వటువు వేషంలో ఆ వృకాసురుని దగ్గరకు వెళ్ళాడు.